Dagur - 12.12.1989, Blaðsíða 14

14 - DAGUR - Þriðjudagur 12. desember 1989
4
kvikmyndarýni
Umsjón: Jón Hjaltason
Það er ekki eintóm sæla að vera lögregluþjónn á höttunum eftir inorðóðu
kvikindi eins og sést glöggt á svip Don Johnsons.
Samsæri
hvítra
Burgarbíó sýnir: Samsærið (Dead-Bang).
Leikstjóri: John Frankenheimer.
Handril: Kobert Foster.
Hclstu lcikendur: Don Johnson og Pene-
lopc Ann Miller.
Lorimar 1989.
í sumar sem leið sýndi Borgarbíó
hina átakamiklu mynd Costa-
Cavras, Betrayed. Samsærið er í
raun áþekk mynd; meginstef
hennar er hið sama og var í
Betrayed. Hvítir ofstækismenn
undirbúa einhvers konar bylt-
ingu, meginmarkmiðið er að
verja hinn hvíta kynstofn gegn
óæskilegum áhrifum frá gulum,
svörtum og gyðingum. Þetta er
þó ekki aðeins varnarbarátta,
snúa á vörn í sókn og endurvekja
hið ótvíræða forræði er hvíti
maðurinn hafði áður fyrr í sam-
félagi manna.
Munurinn á Betrayedog Sam-
særinu er sá að sú síðarnefnda er
reifari, spennumynd, en hin bauð
upp á meiri sálarháska og tilfinn-
ingaóreiðu. Betrayed skoðaði
málin innanfrá, vondu mennirnir
urðu af holdi og blóði, en Sam-
særið er um baráttu lögreglu-
mannsins Don Johnsons við
vondu mennina. Þeir eru ekki
annað en flöktandi skuggar sem
koma til lífsins þegar þarf að
drepa.
Eins og áður er sagt þá dregst
Samsærið á bás með reifara-
myndum en sem slík þá er hún
alls ekki slök. Það er þægileg
spenna út og í gegn; Don John-
son er sannfærandi í hlutverki
lögreglumannsins frá Los Angel-
es og samsærið sjálft er ekki út í
hött. Það er svo annað mál hvað
þessi bíómynd skilur eftir, sem er
nú næsta lítið raunar, en það er
afþreyingargildið sem telur.
Morgan Freeman þarf stundum aö taka til hendinni í skólanum sínum. Ljósmyndin styður óneitanlega þá skoðun
Jóhanns miðaafrífara að Láttu mig hjálpa sé varia við barna hæfi.
Kennaralíf
Borgarbió sýnir: Láttu inig lijálpa (Lcan
on Me).
Leikstjóri: John G. Avildsen.
Handrit: Michael SchifTer.
llclstu hlutverk: Morgan Freeman og
Beverly Todd.
Warner Bros 1989.
I góðri bók las ég að karlmenn í
sundi hefðu sterka tilhneigingu til
að gjóa augunum á það sem
hangir fyrir neðan mitti á næsta
manni. Tilgangurinn; auðvitað sá
að bera saman lengd. En Itvað
sem þessu líður þá helgast allt
okkar samfélagslíf af samanburði
og án þess að vilja fara nánar í
saumana á því sem gerist í sund-
lauginni eða á milli garða þá er
víst óhætt að segja um þessa
nýjustu kvikmynd Avildsens að
hú minnir hressilega á Stand and
Deliver. Þar sagði frá kennara í
óvönduðum skóla, Avildsen segir
frá skólastjóra í óvönduðum
skóla. Nemendurnireru í báðum
tilvikum ættaðir úr fátækrahverf-
um stórborgar og báðar eru kvik-
myndirnar (að sögn) byggðar á
sönnum atburðum.
Morgan Freenran er í upphafi
myndarinnar Láttu mig hjálpa
óbreyttur kennari sem fer sínar
eigin leiðir. Það verður honum
að falli og hann er látinn fara.
Tíu árum síðar er hann endur-
ráðinn að sínum gamla skóla og
nú sem skólastjóri til eins árs.
Upphefst síðan barátta Freemans
við að breyta skólanum úr
krimmabæli í menntastofnun.
Svo ég komi að þessum eilífa
samanburði aftur þá er töluvert
langur vegur frá því að Láttu mig
hjálpa jafnist á við Stand and
Deliver. Þrátt fyrir þetta má vel
horfa á bíóið hans Avildsens.
Það er svolítið reifarakenndur
blær yfir myndinni, blóðug
slagsmál, nrikill tilfinningahiti,
undirróður og svo auðvitað glæsi-
legur sigur í lokin; jafnvel enn
stórkostlegri en í Rocky 1, sem
Avildsen leikstýrði á sínum tíma.
Um þátt kennara í þessari
mynd mætti skrifa langt mál. Þeir
fá hina hraklegustu meðferð;
allra verst er þó að hlutskipti
þeirra í Láttu mig hjálpa er alls
ekkert frábrugðið því sem það er
í raunveruleikanum, til dæmis
eins og hann blasir við okkur hér
heima á íslandi. Það er alls ekki
gert ráð fyrir því að kennarinn
eigi sér aðra fjölskyldu en skóla-
nemendurna; þeim á hann að
helga allan sinn tíma; liðlangan
sólarhringinn á hann að vera
reiðubúinn að sinna vandamálum
nemenda, síðdegis jafnt og
árdegis, kvölds og morgna. Það
vantaði aðeins hjá Avildsen að
hnykkja á því að nú á allt að lag-
færast með fræðslu en hennar er
aðeins að leita í skólum og gildir
þá einu hvað þarf að fræðast um.
bœkur
Ævi mín og
sagan sem
mátti ekki
segja
Hjá Iðunni er komin út bókin
Ævi mín og sagan sem ekki mátti
segja, endurminningar Björns
Sv. Björnssonar, eftir Nönnu
Rögnvaldsdóttur. Þetta er ævi-
sagá elsta sonar fyrsta forseta
fslands, Sveins Björnssonar, sem
gegndi herþjónustu í Waffen-SS í
síðari heimsstyrjöldinni og var
m.a. fréttaritari á austurvígstöðv-
unum. í kynningu forlagsins á
bókinni segir m.a.:
„Er Björn Sv. Björnsson kom
heim til Islands árið 1946 eftir að
hafa setið í fangelsi í Danmörku
sakaður um stríðsglæpi beið faðir
hans, forseti íslands, kontu hans
á Bessastöðum. Hann tók af
Birni loforð um að segja sögu
sína aldrei. Síðan var ferill hans á
styrjaldarárunum þoku hulinn.
Um hann og verk hans spunn-
ust ótal sögusagnir manna á með-
al og ekki var minna skrafað um
lausn hans úr fangelsi. Voru
sögurnar sannar? Um það feng-
ust engin svör, því að Björn hélt
loforðið er hann gaf foreldrum
sínum um að ræða aldrei þetta
tímabil ævi sinnar og hafa ekkert
samband við fyrri félaga. Eftir
meira en fjörutíu ára þögn segir
hann sögu sína sjálfur í fyrsta
sinn - söguna sem ekki mátti
segja.“
Rauðu ástar-
sögurnar
- þrjár nyjar frá Skuggsjá
Bókaútgáfan Skuggsjá, Hafnar-
firði, hefur sent frá sér þrjár nýj-
ar þýddar skáldsögur í bóka-
flokknum Rauðu ástarsögurnar.
Það eru bækurnar Lykilorðið eft-
ir Else-Marie Nohr, Svikavefur
eftir Erik Nerlöe og Enginn sá
það gerast eftir Evu Steen.
Bækurnar voru þýddar af
Skúla Jenssyni og Sverri Haralds-
syni. Skuggsjá hefur áður gefið út
margar bækur eftir þessa höf-
unda og aðra í bókaflokknum
Rauðu ástarsögurnar, sem allar
hafa orðið mjög vinsælar.
Lúsíuhátíð í
Akureyrarkirkju
Akureyrarkirkju klukkan 20.30.
Hún verður endurtekin laugar-
daginn 16. des. á sama stað og
tfma.
Flytjendur eru karlakórarnir
saman undir stjórn Michaels
Clarks, eins og áður sagði, Kór
Barnaskóla Akureyrar undir
stjórn Birgis Helgasonar, Mar-
grét Bóasdóttir er í hlutverki
Lúst'u og syngur einsöng, Strengja-
sveit Tónlistarskóla Akureyrar
leikur bæði sérstök verk og
undirleik við söng, Björn Steinar
Sólbergsson, organisti, leikur
einleik og undirleik, lúsíurnar
mynda kvennakór sem syngur
undir stjórn Margrétar Bóasdótt-
ur, en Guðrún A. Kristinsdóttir
raddþjálfaði kórana og leikur
jafnframt undir á píanó.
Karlakórarnir syngja m.a. Slá
þú hjartans hörpustrengi eftir
Bach, Ave Verum eftir Mozart,
sálmana Guðs kristni í heimi og
Friður, friður eftir Mendelsohn,
negrasálm o.fl.
Strengjasveitin leikur lögin
Tomorrow og Summertime eftir
Gershwin.
Kór Barnaskóla Akureyrar
syngur tvö lög; Söng vitringanna,
texti sr. Bolla Gústavssonar og
lag Birgis Helgasonar, og Jóla-
bjöllur, en Birgir santdi bæði lag
og texta þess síðarnefnda. EHB
Karlakór Akureyrar og Karla-
kórinn Geysir standa fyrir
Lúsíuhátíð fyrir jólin. Karla-
kór Akureyrar hélt fyrstu
Lúsíuhátíðina fyrir 42 árum, í
desember 1947, og hefur síðan
staðið fyrir slíkum hátíðum við
miklar vinsældir. Nú hefur sú
nýbreytni orðið að Geysir
kemur til liðs við Karlakórs-
menn og mun sameinaður kór
syngja á hátíðinni.
Lúsíudagurinn er á morgun,
miðvikudag, og hefst hátíðin í