Dagur - 30.12.1989, Blaðsíða 5

Laugardagur 30. desember 1989 - DAGUR - 5
„Takmark einmana drengs“ hlaut viðurkenningu í smá-
sagnasamkeppni Menningarsamtaka Norðurlands og Dags
Takmark einmana drengs
- Höfundur Svavar Þór Guðmundsson
Upphafið
Það rigndi. Það hafði rignt
stanslaust í fjóra daga. En það
rigndi ekki eins og venjulega.
Vatnið helltist úr loftinu eins
og stífla hefði brostið, eins og
skýin hefðu safnað í langan
tíma og sleppt öllu í einu vet-
fangi, þetta var syndaflóð.
„Það grætur þó einhver með
mér,“ hugsaði hann þar sem
hann sat í stóra stólnum hans
pabba, stól sem maður sökk í
og fannst maður öruggur fyrir
vonsku heimsins. í þessum stól
hafði hann setið í fjóra daga í
dimmri stofunni og þegar fór að
rökkva þá var ljósastaurinn við
götuna sá eini sem varpaði
birtu inn til hans, kaldri birtu
sem myndaði gráa skugga á
veggnum aftan við hann. Og
hann hafði horft út um stóra
gluggann, horft á fólkið sem
hljóp heim úr vinnunni með
rennt upp í háls og trefil um
höfuðið til að verjast rigning-
unni. Á bílana, húsin, trén,
ímyndað sér strik sem leiddi út
í geiminn, hann hafði horft
nokkur ljósár eftir því en ekki
orðið nokkurs vísari. Hann
hafði þó komist að því, að á fjór-
um dögum er hægt að hugsa
mikið. En um leið koma
minningar og eins og segull
leiddu þær hann til hennar.
Af hverju hún!? Þessi eina
vera sem skildi hann og, eftir
því sem hann hélt, sú eina sem
þótti vænt um duttlunga hans
og stæla. Fyrsta vinkonan,
fyrsta alvöru ástin. Þessi sér-
staka stelpa sem hafði þolað
hann í tvö ár, kælt hann niður í
reiðiköstum, þurrkað tárin í
vonbrigðum. Svo var hún farin.
Farin í ferð sem var endalaus,
hún myndi aldrei koma aftur.
Þriðjudagskvöldið fyrr í vik-
unni hafði verið ósköp venju-
legt þangað til síminn hringdi.
Hann hafði farið í símann „Já,
halló?", hlustað, sest niður,
sagt: „Ég veit, ég veit. Hver er
þetta?11, horft fram fyrir sig
eins og hann ætlaði að bræða
eitthvað með augnaráðinu og
lagt síðan hljóðlega á. Mamma
kom (eins og venjulega) og
spurði hver þetta hefði verið,
en hann svaraði ekki, heldur
gekk inn í þvottahús, tók til
sundfötin og kallaði: „Ég er að
verða of seinn á æfingu! Ég
borða þegar ég kem heim!" Á
leiðinni þyrptust hugsanirnar
saman, hugur hans öskraði,
barðist um og sjálfur felldi
hann tár. En hann vildi ekki,
hann gat ekki trúað þessu. Og
þó leiðin í sundlaugina væri
ekki löng, þá sá hann síðastlið-
in tvö ár renna gegnum
hugann, ótrúlega lifandi ár,
ótrúlega lifandi stelpa. Og
hann mundi eftir að hún hafði
oft gengið með honum þessa
leið, farið með honum á æfingu
bara til að hann vissi að hún
væri þarna að hjálpa honum,
hjálpa honum til þess að ná
takmarkinu sem allir íþrótta-
menn þrá.
Hún vissi að hann gat það,
hann var ekki viss, hún sagði
það, hann þagði. Hann hafði
ekki einu sinni þorað að vona.
En nú var allt öðruvísi. Helm-
ingur tilveru hans hafði horfið í
einu vetfangi, lífið virtist ekki
lengur dans á rósum, dans-
félaginn var farinn og rósirnar
dánar. „Gætt að hvar þú
gengur, rnaður!" Einhver vera
hnippti í hann og hann muml-
aði afsökun, stansaði, leit upp
og í kringum sig. Hann var
kominn á áfangastað en svei
mér þá ef allt var ekki orðið
öðruvísi! Gatan, bílarnir, loftið,
já, umhverfið eins og það lagði
sig. Allt í einu var hann ókunn-
ugur drengur í ókunnugri
veröld. Hann andvarpaði og
gekk inn.
Á miðvikudagskvöldið hafði
fréttin komið í útvarpinu. Hún
hafði verið hlutlaus, en þulur-
inn bætti þó sorg ofan í þung-
lyndislegan fréttalesturinn. „í
gærdag rann bifreið í höfnina
á . . . vegna hálku. Tvennt var í
bílnum. Sakaði ökumann ekki
en stúlka sem var farþegi
drukknaði. Ekki er hægt að
greina frá nafni hennar að svo
stöddu. Ástandið í mið-austur-
löndum versnar dag frá . . . “
Hann heyrði ekki meira. Hann
stóð upp frá borðinu. „Takk fyr-
ir mig,“ gekk út úr eldhúsinu
og inn í herbergið sitt. Lagðist
á rúmið og grét. Ekki það að
svoleiðis hefði ekki komið fyrir
áður, en í þetta skipti var engin
stelpa til að strjúka burt tárin,
kyssa hann á kinnina og hug-
hreysta. Og einmanaleikinn
hvelfdist yfir hann í öldum og
fylgdi honum hvert sem var.
Hann var einn.
Hann rankaði allt í einu við
sér. Hann hafði sofnað í stóra
stólnum hans pabba. Hann sat
áfram dálitla stund, stóð svo á
fætur og horfði út um
gluggann. Hann hafði tekið
ákvörðun og hann fann fiðrildið
í maganum hverfa, hjartslátt-
inn róast og drungann yfir sér
gufa upp. Og það hætti að
rigna.
Næstu vikum og mánuðum
var lýst: Þrældómur. Matseðill
dagsins var einfaldur en dýr:
Æfa, borða, læra, sofa. Hitaein-
ingar urðu að frumum, góður
árangur að betri árangri. Og
lokatakmarkið nálgaðist, hann
var á endaspretti sem styttist
dag frá degi, æfingu frá æfingu,
kílómetra eftir kílómetra, þang-
að til honum lauk. . . og tak-
markinu var náð.
Endalokin
Þetta var frábær veisla sem
hafði verið haldin fyrir hann og
takmarkið hans sem hann hafði
náð þá um daginn. Allir höfðu
skemmt sér stórkostlega,
meira segja hann hafði verið
glaður og skemmt sér vel að
því er virtist. Hann hafði sýnt á
sér nýja hlið en þó ekki, hún
hafði bara verið gleymd. Fólk
talaði um að loksins væri hann
búinn að ná sér, hann brosti
meira að segja. Því kom undar-
legt hljóð í suma þegar hann
sagðist þurfa að fara. „FARA!
Hva, ööö, þú ferð ekki að fara
núna, einmitt þegar teitið er
rétt að byrja!“ Veisluhaldarinn
var greinilega miður sín. „Ég
meina, þetta er nú einu sinni
fyrir þig . . . og svo er ljóns-
lappabúðingurinn ekki kominn
á borðið!"
Hann baðst afsökunar en
sagðist þurfa að hvíla sig. Það
mætti skilningi og eftir
skamma stund stóð hann úti í
kuldanum og heyrði glauminn
hljóðna smám saman þegar
lokað var á eftir honum. Hann
stóð dálitla stund og teygaði að
sér ískalt kvöldloftið. Klukkan
var orðin margt og það var eng-
inn á ferli. Þó var kvöldið tilval-
ið til gönguferða, hljóðlátt og
kyrrt og andardrátturinn
myndaði gufubólstra sem liðu
út í loftið og gufuðu upp. Hann
leit upp í stjörnubjartan himin-
inn, fann uppáhaldsstjörnu-
merkið sitt og labbaði svo af
stað. Það marraði í hélunni á
gangstéttinni undan skónum
hans og hann gekk ósjálfrátt
hægar, stansaði við ljósastaur
sem blikkaði stöðugt eins og
hann væri að gefast upp og
hann hallaði sér upp að honum
með hendur í vösum. Enn stóð
hann hugsandi, virðandi fyrir
sér umhverfið þar til hann ýtti
sér frá staurnum og létti hon-
um lífið með því að sparka í
hann og slökkva á honum. Svo
gekk hann af stað og á leiðinni
gaf hann sér góðan tíma til að
skoða húsin, virða fyrir sér
garðana og horfa á malbikið.
En leiðin hafði fyrirfram verið
valin. Hann vissi hvar hann átti
að beygja, hvert hann átti að
fara. Og eftir skamma stund
stansaði hann, sneri sér
hálfhring, leit til hægri og
vinstri og klifraði síðan yfir háa
vírgirðingu sem var líkt og úlfur
í hænsnahúsi miðað við mann-
virkin í kring. Hann jafnaði sig
dálitla stund eftir stökkið niður
af girðingunni en hélt svo
áfram og stefndi að gryfjunni á
miðju svæðinu og þegar hann
nálgaðist reis sundlaugin eins
og skip úr öldudal á móti
honum. Hann vippaði sér yfir
lágan vegginn umhverfis laug-
ina, gekk meðfram henni endi-
langri að enda hennar þar sem
hann nam staðar við miðjan
bakkann. Hægt klæddi hann
sig úr hverri flíkinni á fætur
annarri þar til þær lágu í hrúgu
aftan við hann og hann steig
upp á ráspallinn á bakkanum.
Hann leit yfir laugina í skini
eina ljóssins sem kveikt var á á
húsinu fyrir aftan hann. Kuld-
inn settist að honum en hann
fann ekki fyrir honum, hann
horfði bara yfir laugina sem lá
spegilslétt og kyrr, næstum
óhugnanlega kyrr fyrir framan
hann, þögnin og kyrrðin var
svo þrúgandi að hún dundi í
eyrum hans, hún öskraði næst-
um á hann. Þessi staður sem
hann þekkti svo vel, staður
sem alltaf var fullur af fólki og
hávaða, lífi og fjöri, var nú eins
og tákn liðinna tíma, yfirgefið.
Og það lá eins og risastór vera,
algerlega hreyfingarlaust og
dimmt en þungur niður þagn-
arinnar gaf samt til kynna að
krafturinn var ekki horfinn, það
var ekki dautt. Allt í einu
beygði hann sig saman og
spyrnti sér fram og þrúgandi
þögnin rifnaði þegar yfirborðið
klofnaði eins og hringur hefði
opnast, fyrst frá fingrum hans
og alveg aftur að tám þar sem
(hann lokaðist og eftir varð
spegilsléttur flöturinn líkt og
ekkert hefði í skorist. Hann lét
sig renna djúpt í gegnum
vatnið, hægt og rólega, hann
sveif í þyngdarleysi í öðrum
heimi, volgum, þungum, hljóð-
lausum fyrir utan skvaldrið í
loftbólunum sem stigu frá hon-
um eins og litlar verur að yfir-
gefa sökkvandi skip, vera sem
fljótastar upp á yfirborðið og
hverfa. Og þegar hann fann
vatnið seytla inn í nefið og
þrengja sér framhjá augnlok-
unum þá blés hann seinasta
loftinu frá sér og lét sig sökkva
rólega. Hann var rólegur,
afslappaður, hreyfingarlaus í
vatninu eins og eilífðin, hann
var viss. Hann yrði aldrei aftur
einmana.
Endir.
INNLAUSNARVERÐ
VAXTAMIÐA VERÐTRYGGÐRA
SPARISKÍRTEINA RÍKISSJÓÐS
Í1.FLB1985
Hinn 10. janúar 1990 ertíundi fasti gjalddagi vaxtamiöa verötryggöra
spariskírteina ríkissjóös með vaxtamiðum í 1. fl. B1985.
Gegn framvísun vaxtamiða nr. 10 verður frá og meö 10. janúar nk. greitt sem hér segir:
Vaxtamiðimeö 5.000,-kr. skírteini kr. 454,50
Vaxtamiðimeð 10.000,-kr. skírteini kr. 909,00
___________Vaxtamiði með 100.000,- kr. skírteini_kr. 9.090,00 __
Ofangreind fjárhæð er vextir af höfuðstól spariskírteinanna fyrir tímabilið
10. júlí 1989 til 10. janúar 1990 að viðbættum verðbótum sem fylgja hækkun
sem orðið hefur á lánskjaravísitölu frá grunnvísitölu 1006 hinn 1. janúar 1985
til 2771 hinn 1. janúar 1990.
Athygli skal vakin á því að innlausnarfjárhæð vaxtamiða breytist aldrei eftir gjalddaga.
Innlausn vaxtamiða nr. 10 fer fram gegn framvísun þeirra í afgreiðslu Seðlabanka íslands,
Kalkofnsvegi 1, Reykjavík, og hefst hinn 10. janúar 1990.
Reykjavík, 29. desember 1989
SEÐLAB ANKIÍSLANDS