Dagur - 06.03.1990, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 6. mars 1990 - DAGUR - 15
:
<
i
i
ans að Reykholti í Borgarfirði en
kom síðan aftur til starfa á Akur-
eyri.
Hann varð fyrsti yfirkennari
Gagnfræðaskóla Akureyrar árið
1952 en skólastjóri sama skóla
árið 1955. Á þessum árum var
mikil þörf á að auka við húsnæði
skólans og gekk Jóhann fram í
því máli af miklum skörungsskap
og kom því til leiðar að tvisvar
var byggt við hús Gagnfræðaskól-
ans á þeim átta árum sem hann
stjórnaði skólanum. Petta gekk
hins vegar ekki átakalaust fyrir
sig og ég álít að á þessum árum
hafi Jóhann gefið meira af sjálf-
um sér en góðu hófi gegndi, enda
fór það svo að heilsa hans bilaði
og hann varð að draga sig í hlé.
Nemendur og starfsfólk skól-
ans hafa hins vegar notið þeirra
húsakynna sem reist voru fyrir
hans tilstilli.
Að leiðarlokum, þegar Jóhann
Frímann er kvaddur hinstu
kveðju, vil ég fullyrða að mikið
þakklæti til trausts læriföður er
gömlum nemendum hans og sam-
starfsmönnum efst í huga.
Baldvin Jóh. Bjarnason.
Kveðja frá Verkmennta-
skólanum á Akureyri.
Jóhann Frímann, fyrrverandi
skólastjóri, lést í Kristnesspítala
að morgni 28. febrúar sl. Með
honum er genginn mikill skóla-
maður, kennari og stjórnandi.
Jóhann Frímann var Húnvetn-
ingur að ætt og uppruna, en
ævistarf sitt að kennslu og félags-
málum vann hann á Akureyri.
Jóhann starfaði sem kennari og
skólastjóri í tæpa fjóra áratugi,
frá 1927-1966; 1939-1941 var
hann skólastjóri Héraðsskólans í
Reykholti í Borgarfirði, önnur
störf sín að kennslu vann hann
við Gagnfræðaskólann og Iðn-
skólann. Nafn hans tengist því
óhjákvæmilega þessum tveim
skólum, Iðnskólanum og Gagn-
fræðaskólanum, enda átti hann
stóran þátt í að móta þá.
Jóhann kom að Iðnskólanum,
sem Iðnaðarmannafélag Akureyr-
ar hélt, sem kennari árið 1927, en
gerist skólastjóri árið eftir og
gegndi því starfi alla tíð meðan
félagið hélt skólann, til ársins
1955, að undanskildum árunum í
Reykholti. Þetta voru áratugir
mikilla hræringa, bæði í efna-
hagsmálum og félagsmálum og
því varð það skólanum til happs,
að honum var stýrt af dugnaði og
ósérhlífni. Auk kennslustarfa við
skólann starfaði Jóhann mikið að
félagsmálum iðnaðarmanna og
var m.a. ritari Iðnráðs Akureyrar
og Iðnaðarmannafélags Akureyr-
ar um langt árabil. Hann sat í
bæjarstjórn Akureyrar 1934-1938
fyrir hönd iðnaðarmanna, sem
báru fram sérstakan lista við
kosningarnar 1934 til að koma
áhugamálum sínum á framfæri.
Hann var kjörinn heiðursfélagi
Iðnaðarmannafélagsins árið 1956
og hlaut gullmerki Landssam-
bands Iðnaðarmanna fyrir störf
sín í þágu iðnmenntunar.
Jóhann var auk þess kennari
og skólastjóri Gagnfræðaskóla
Akureyrar, hann var ritstjóri og
blaðamaður, hann sat í mörgum
nefndum og vann ýmsum félög-
um.
Á fjórum áratugum vann Jó-
hann Frímann mikið og fjöl-
breytt ævistarf.
Jóhann Frímann var stór mað-
ur og það sópaði að honum.
Hann var einnig stórbrotin
persóna. í honum blundaði lista-
maðurinn, sem fékk útrás í skáld-
skap og meðferð íslensks máls,
því hann var í senn hagorður og
orðhagur. Nemendum var hann
strangur en réttlátur, hann var
réttsýnn stjórnandi og samstarfs-
mönnum sínum hjálpsamur ef á
bjátaði. Hann gerði miklar
kröfur, en ætíð meiri til sín en
annarra.
Verkmenntaskólinn á Akur-
eyri, sem er arftaki Iðnskólans á
Akureyri, þakkar Jóhanni störf
hans að menntun iðnaðarmanna,
þann grunn, sem nú er byggt á.
Langri og annasamri ævi er
lokið, Jóhann Frímann hefur
hringt út í síðasta sinn.
Bernharð Haraldsson.
Jóhann Frímann skáld og skóla-
stjóri á Akureyri andaðist í Krist-
nesspítala 28. febrúar sl. þar sem
hann hafði dvalið allmörg síðustu
æviárin.
Mælt er, að á síðasta áratug
nítjándu aldar og fyrsta áratug
okkar aldar hafi fleiri íslensk
skáld verið upf>i en á nokkru
öðru tímabili fslandssögunnar.
En Ijóðsnillingar og aðrir atgerf-
ismenn andans hafa löngum nreiri
áhrif á samtíð sína en aðrir og
hafa aukið henni þrek til and-
legra og verklegra afreka.
Einn af þeim, sem borinn var
inn í þessa þjóðlegu vakningu og
ólst upp með henni, var Jóhann
Frímann. Hann fæddist að
Hvammi í Langadal í Austur-
Húnavatnssýslu 27. nóvember
1906 og ólst þar upp. Foreldrar
hans voru hjónin Valgerður
Guðmundsdóttir frá Sneis í Lax-
árdal fremri, Guðmundssonar frá
Ljótshólum í Svínadal og Guð-
mundur Frímann Björnsson frá
Mjóadal Þorleifssonar. Voru
bæði áður gift og áttu afkomend-
ur. En alsystkini Jóhanns voru
sex. Tvær systur hans dóu ungar
úr berklum og einnig bróðir á
besta aldri. Upp komust og urðu
kunnir menn: Bjarni oddviti á
Efrimýrum, Hilmar bóndi í
Fremstagili, Guðmundur Frí-
mann skáld og hagleiksmaður á
Akureyri og Jóhann Frímann,
sem hér er minnst.
Jóhann varð gagnfræðingur á
Akureyri 1923, síðar nemandi
við hinn kunna lýðháskóla, Ask-
ov á Jótlandi, árin 1925-1927.
Var hann „skólaskáld" þar og
samdi ljóð á tveim tungumálum.
Eftir þá námsdvöl ferðaðist hann
víða um Evrópu og dvaldi um
skeið í klausturskóla í Luxem-
burg. Löngu síðar leitaði hann
menntunar við þekkta háskóla í
Bandaríkjunum og lagði þá sér-
staka stund á enskunám og upp-
eldisfræði. Hann varð kennari
við Iðnskólann á Akureyri sama
árið og hann lauk námi í Askov
og skólastjóri ári síðar, aðeins
22ja ára gamall. Skólanum stjórn-
aði hann til 1939 og á ný 1942-
1955. Þrjú ár var hann skólastjóri
Reykholtsskóla í Borgarfirði, þá
kennari við Gagnfræðaskóla Ak-
ureyrar og skólastjóri til 1964.
Unr skeið var Jóhann héraðs-
stjóri Ungmennasambands Eyja-
fjarðar, sat í stjórn Iðnráðs og
Iðnaðarmannafélagsins og var
heiðursfélagi hins síðarnefnda.
Formaður Framsóknarfélags Ak-
ureyrar var hann nokkur ár og
Minning:
Methusalem Guðjónsson
Fæddur 15. nóvember 1905 - Dáinn 25. febrúar 1990
Methusalem Guðjónsson, eða
Sali eins og við kölluðum hann
alltaf, var fæddur og uppalinn í
Vopnafirði. Hann kom mjög
ungur ásamt eldri bróður sínum
til dvalar hjá afa okkar og ömmu,
Ólafi Methúsalemssyni og
Ásrúnu Jörgensdóttur, að Bursta-
felli í Vopnafirði. Þar ólst
hann upp með dætrum Ólafs og
Ásrúnar sem þeirra eldri bróðir.
Þegar fjölskyldan flutti síðan frá
Burstafelli og út í kaupstaðinn
fór Sali með þeim.
Hann flutti síðan nokkrum
árum á undan þeim til Akureyr-
ar, en strax og Ólafur og Ásrún
komu með dætrahópinn,
blandaðist Sali þeim aftur.
Hann starfaði við landbúnað-
arstörf, vegagerð o.fl. en í tæp 30
ár vann hann hjá skógerð Iðunn-
ar hér á Akureyri. Þar naut hand-
lagni hans sín vel, en hann var
hagur á flestum sviðum.
Sali bjó á heimili foreldra
minna allan minn uppvöxt, og
var hann okkur systkinunum sem
góður afi. Hann var víðlesinn og
fróður og þótti okkur gott til hans
að leita. Hann naut útivistar og
fór gjarnan í langar gönguferðir
út fyrir bæinn á meðan heilsa
hans leyfði slíkar ferðir.
Þegar fjölskyldan fór saman í
ferðalög og sumarbústaðaferðir,
var Sali alltaf með okkur. Þá
deildi hann einnig gleði og sorg-
arstundum með okkur.
Sali dvaldi sín síðustu æviár á
dvalarheimilinu Hlíð hér á Akur-
eyri, en nokkur ár þar á undan
bjó hann á heimili Þorsteins og
Soffíu Ásgeirsdóttur.
Ég vil fyrir hönd foreldra
minna og systkina þakka Sala
samfylgdina, votta ættingjum
lians samúð okkar, þakka þá um
leið starfsfólki dvalarheimilisins
fyrir frábæra umönnun hans síð-
ustu árin. O.A.
Birting afmælis- og
minningargreina
Dagur tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar endurgjalds-
laust. Tekið er við greinunum á ritstjórn blaðsins að Strandgötu 31,
Akureyri svo og á skrifstofum blaðsins á Húsavík og Sauðárkróki.
Athygli skal vakin á því að greinar verða að berast með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í fimmtudagsblaði, að
berast síðdegis á þriðjudegi og hliðstætt er með greinar aðra daga.
Þá eru minningargreinar ekki birtar í laugardagsblaði.
Meginreglan er sú að minningargreinar birtist undir fullu nafni
höfundar.
bæjarfulltrúi 1934-1939. Þá sat
hann í stjórn Sparisjóðs Akur-
eyrar, Sjúkrasamlags Akureyrar
og skólanefnd Húsmæðraskóla
Akureyrar. Ritstjóri Dags var
hann 1941-1943, en vann þar síð-
an fjölmörg ár í ígripum bæði við
blaðamanns- og ritstjórastörf.
svo sem í forföllum ritstjóra.
Eftir hann liggja Mansöngvar
til miðalda, mikill ljóðaflokkur,
sem kom út 1929, Nökkvar og ný
skip, Ijóð 1934 og leikritið Fróðá
1938.
Af þýðingum iná nefna Sjö
mílna skóna og Hafnsögumann-
inn og konu hans.
Jóhann Frímann var skaprtkur
og hjartahlýr gáfumaður, mikill
vexti og stór að allri gerð. Hann
naut jafnan virðingar og fyllsta
trúnaðar og var frábær kennari.
Fjölhæfur var hann á ritvellinum,
mælskur og rökfimur í ræðustól.
Vera má, að ljóðagerð hafi staðið
hjarta hans nær en allt annað.
Þótt hann legði hana snemma á
hilluna, blundaði listamannseðlið
ætíð í brjósti hans.
Fyrstu kynni mín af Jóhanni
voru þau, að okkur varð sundur-
orða í rútubíl á leiðinni frá Akur-
eyri til Dalvíkur, ásamt fleira
fólki. Margir farþegar voru þeirri
leið kunnugir, þekktu fólk og bæi
og fræddu hina. Þegar kom út á
Árskógsströnd, í heimasveit
mína, þótti mér ástæða til að
leiðrétta hina fróðu menn. í
framhaldi af því spunnust urn-
ræður okkar Jóhanns um annað
efni og urðu báðir orðhvatir.
Þetta atvik barst í tal mörgum
árum síðar þegar leiðir okkar
lágu saman hjá Degi og varð okk-
ur aldrei framar sundurorða í
margra ára samstarfi. Hann gaf
mér föðurleg ráð, sem öll reynd-
ust hollráð og greip oft í blaða-
mannastörf, var ætíð snjall og
hugkvæmur og munaði sannar-
lega um minna á ritvellinum. Ég
var lánsmaður að eiga annan eins
ráðgjafa og hjálparhellu, þegar
ég tók við vandasömu starfi á rit-
stjórn Dags.
Árið 1929 gekk Jóhann að eiga
Sigurjónu Pálsdóttur trésmiðs og
bónda Jónssonar á Staðarhóli við
Akureyri. Börn þeirra eru þessi:
Valgarður Frímann rafvirki og
lögreglumaður, en síðan lengi
sjúklingur. Kona hans var Kol-
brún Asgeirsdóttir og áttu þau
sjö börn. Næst er Guðlaug Sigyn
Frímann húsmóðir. Hún er gift
Gunnari Randverssyni lögreglu-
varðstjóra á Akureyri og eiga
þau fjögur börn. Yngst er Berg-
ljót Frímann hjúkrunarritari á
Landspítalanum. Hún giftist Þor-
steini Gunnarssyni klæðskera-
meistara og búa þau í Reykjavík.
Þau eiga þrjú börn.
Jóhann Frímann var sá gæfu-
maður að vaxa og þroskast í
þeirri miklu vorleysingu, sem oft
er kennd við afreksmenn alda-
mótaáranna. Sú vorleysing náði
til allra þátta þjóðlífsins og skóp
þá víðtæku velferð, sem við njót-
um nú, á ofanverðri tuttugustu
öld. En þjóðin var einnig svo
gæfusöm, að eignast marga gáf-
aða og dáðrakka syni og dætur,
sem eiga rætur sínar í þeirri bylt-
ingu vorsins, menn eins og Jó-
hann Frímann, til að taka við
merkinu og halda því hátt.
Hann valdi sér erfitt og oft
vanþakklátt starf kennara, uppal-
anda og stjórnanda fjölmennra
skóla í höfuðstað Norðurlands.
Hann naut bæði virðingar og
vinsælda og nemendur hans gefa
honum þann vitnisburð, sem
ágætustu skólamenn einir njóta.
Ég þakka þær mörgu og góðu
minningar, sem ég á frá sam-
starfsárum okkar við Dag. Ást-
vinum hans sendi ég mínar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Erlingur Davíðsson.
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengdamóðir og amma,
MARÍANNA VALTÝSDÓTTIR,
Víðilundi 2, Akureyri,
er lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri 2. mars, verður
jarðsungin frá Akureyrarkirkju 9. mars kl. 13.30.
Magnús Sumarliðason,
Sigurbjörg Ármannsdóttir, Þórarinn Hrólfsson
og barnabörn.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og
útför eiginmanns míns, föður, tengdaföður og afa,
ÓLAFSJÓNSSONAR,
bifreiðastjóra, Sólvöllum 7.
Guð blessi ykkur öll.
Ingibjörg Ólafsdóttir,
Jón Óli Ólafsson, Sigurbjörg Óladóttir,
Kristín Maria Ólafsdóttir, Sigurður Gunnarsson
og barnabörn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát
og útför föður okkar,
TRYGGVA KRISTJÁNSSONAR,
sem andaðist 18. febrúar siðastliðinn.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki Dvalarheimilanna
Skjaldarvíkur og Hlíðar fyrir góða umönnun og hlýhug síðustu
árin.
Guð blessi ykkur öll.
Laufey Valrós Tryggvadóttir,
Friðrika Tryggvadóttir,
Kristján Tryggvason,
Jón Tryggvason,
Inga Skarphéðinsdóttir
og aðrir aðstandendur.