Dagur - 27.11.1991, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Miðvikudagur 27. nóvember 1991
Spurning vikunnar
Hefurðu farið eða hyggstu
fara í innkaupaferð til útlanda
_________fyrir jólin?_______
Hildur Birkisdóttir:
Alls ekki, ég ætla að versla
hér á Akureyri og styrkja
mína heimabyggð. Annað
væri fáránlegt. Eg fer ekki
einu sinni suðurtil að versla.
Rannveig Árnadóttir:
Nei, ég fer ekki, ég hef ekki
efni á því. Ég versla allt fyrir
jólin hér á Akureyri. En ég
færi hiklaust til útlanda ef ég
hefði efni á því. Það er ekki
sþurning.
Hermann Stefánsson:
Nei, ég hef ekki áhuga á því.
Ég versla hér á Akureyri fyrir
jólin, læt það nægja. Einhver
verður að styrkja kaupmenn-
ina.
Rafn Hjaltalín:
Nei, það er ekki á dagskrá.
Ég versla hér á Akureyri, það
er minn eðlilegi máti. Það
hefur aldrei komið til greina
að fara í verslunarferð.
Halla Svavarsdóttjr:
Ég er búin að fara. Ég keygti
ekki allt sem ég þarf til jól-
anna, en ég sparaði mikið.
Það er nú samt misskilningur
sem blöðin segja að hver
maður versli fyrir 100 þúsund
krónur, ætli það hálfa sé ekki
nær lagi. Mér finnst það eng-
in spurning að fara út og
versla þegar maður fær karl-
mannspeysu fyrir 1.200
krónur. Það þýðir ekkert fyrir
kaupmennina hér að kvarta,
þetta er svo miklu hagstæð-
ara.
Fiskvinnslan er ein þeirra atvinnugreina sem útlendingar hafa sótt til. Þar hafa konur ekki síður sóst eftir störfum
en karlmenn og veitt innlendum kynsystrum sínum samkeppni. Þessar systur eru frá Ástralíu og störfuðu hjá Hrað-
frystihúsinu á Hofsósi fyrir nokkrum árum.
Áhugi útlendinga á störfum
hér á landi fer vaxandi
- samningurinn um EES mun auka líkur á því að fólk flytjist
hingað samkvæmt könnun ASÍ og félagsmálaráðuneytisins
á störfum erlendra ríkisborgara hér á landi og atvinnu
og launakjörum í Evrópu
Að undanförnu hefur staðið
yfir könnun á störfum erlendra
ríkisborgara hér á Iandi og
einnig á atvinnu- og Iaunakjör-
um í Evrópu. Könnun þessari,
sem var samstarfsverkefni
Alþýðusambands íslands og
félagsmálaráðuneytisins var
ætlað að leiða í Ijós hvort og þá
hvar líklegast megi teljast að
Evrópubúar komi inn á frjáls-
an vinnumarkað ef þeir fá
frjálsan atvinnu- og búseturétt
hér á landi I tengslum við
samninga íslands og annarra
EFTA-Ianda um Evrópskt
efnahagssvæði.
í niðurlagi greinargerðar
aðstandenda könnunarinnar seg-
ir meðal annars að mjög erfitt sé
að gefa einhlít svör um hvaðan af
EES-svæðinu líklegast sé að er-
lendir ríkisborgarar komi hingað.
Þar geti ráðið miklu um hvar og
hvenær efnahags- og stjórnmála-
kreppur komi upp í framtíðinni,
sem enginn geti séð fyrir um. Þó
megi telja fyrirsjáanlegt að íbúar
Bretlandseyja að írlandi með-
töldu verði að teljast líklegastir
allra til þess að flytja hingað þar
sem þeir eru í mestri nálægð, séu
vanir loftslaginu, atvinnuleysi sé
ríkjandi, þeir þekki fremur til
fiskvinnslu en aðrir og búi auk
þess við meiri mun í launa- og
lífskjörum en flestir aðrir. Þá er
bent á að fjöldi Breta sé meiri hér
á landi en allra annarra Evrópu-
búa að Dönum undanskyldum.
Menn hafa gefíð sér að
fjarlægð Islands og veður-
far verji það fyrir ásókn
útlendinga
í greinargerðinni er einnig bent á
að almennt hafi verið gengið út
frá því að áhrif búseturéttinda
yrðu ekki umtalsverð og sú
niðurstaða byggð á því mati að
Norðurlandabúar hafi ekki nýtt
sér þessi réttindi hér á landi svo
teljandi sé og reynsla annarra
Evrópuþjóða sé sú að jafnvægi sé
á milli aðfluttra og brottfluttra
þegar til lengri tíma sé Iitið. Þá
hafa menn einnig gefið sér þá
forsendu að atvinnu- og búsetu-
flutningar eigi sér einkum stað á
milli samliggjandi landa og nátt-
úruleg landamæri íslands, það er
að segja hafið og frábrugðið
loftslag fyrirbyggi búferlaflutn-
inga að mestu leyti.
Færri útlendingar í Finn-
landi og í Suður-Evrópu
Bent er á að þær ályktanir, sem
dregnar hafa verið af því hvað
Norðurlandabúar hafa sótt lítið
hingað geti verið rangar í megin-
atriðum. íbúa- og atvinnuleysis-
tölur Norðurlandanna miðað við
önnur lönd í Evrópu séu ekki
sambærilegar og lífskjör og vel-
ferðarkerfi séu einnig mikið betri
á Norðurlöndunum en í flestum
öðrum ríkjum álfunnar. Þá
leiddu niðurstöður könnunarinn-
ar í ljós að þótt heildarfjöldi
erlendra ríkisborgara sé hlutfalls-
lega enn lítill á Islandi fer áhugi
erlendra manna fyrir búsetu í
landinu hægt vaxandi og hlutfall
erlendra borgara hefur vaxið úr
1,4% í 1,9% á síðasta áratug.
Lægra hlutfall erlendra ríkisborg-
ar á Norðurlöndunum er aðeins
að finna í Finnlandi eða 0,5%
íbúa. Önnur lönd í Evrópu þar
sem hlutfall erlendra íbúa er
lægra en hér eru Portúgal, Spánn
og Ítalía þar sem erlendir íbúar
teljast undir 1% og Grikkland
með 1,2%. Til viðbótar þessum
tölum er talið að fjöldi óskráðra
og landvistarleyfislausra manna
sé nokkur í þessum löndum.
Enginn vandi að fá
útlendinga til að starfa
hér á Iandi
í greinargerðinni er bent á að
óvarlegt sé að treysta lengur á
náttúruleg landamæri landsins
sem verulega hindrun fyrir að-
flutning fólks. Fólk úr öllum
heimshornum sé nú þegar búsett
hér á landi og engum vandkvæð-
um virðist vera bundið að fá fólk
til þess að starfa hér á landi þegar
á þarf að halda nema ef um fólk
með mjög eftirsótta sérþekkingu
er að ræða. Sæmilega launuð
störf og næg atvinnutækifæri eru
af skornum skammti í flestum
ríkjum Evrópubandalagsins og er
það eitt nægilegur hvati til þess
að laða fólk hingað til lands.
Óvissa ríkjandi
vegna „frelsunar“
Austur-Evrópu
Þá er bent á í greinargerð
Alþýðusambandsins og félags-
málaráðuneytisins að mjög
erfitt sé á þessu stigi að meta
hvaða áhrif samningurinn um
Evrópskt efnahagssvæði muni
hafa á stöðu kvenna á vinnu-
markaði og spurningar vakni um
hvernig konur séu í stakk búnar
til þess að standa í þeirri sam-
keppni, sem búast megi við um
fjölmörg atvinnutækifæri hér á
landi. Þar er einkum um að ræða
ýmis ófaglærð störf, sem að ;nikl-
um hluta er sinnt af konum. Þá er
einnig bent á þá óvissu sem
„frelsun“ Austur-Evrópu geti
haft. Þegar stjórnarfarslegum átt-
hagafjörtum er aflétt af fólki
komist verulegt rót á það er leiði
fyrst til búferlaflutninga innan
viðkomandi landa en einnig á
milli ríkja. Þá er einnig bent á að
búast megi við verulegum hindr-
unum af hálfu ríkja Vestur-Evr-
ópu nema þar sem neyðarástand
skapist á svipaðan hátt og nú er í
Júgóslavíu. Hins vegar megi
búast við því að slíkum hindrun-
um verði rutt úr vegi ef einhver af
ríkjum Austur-Evrópu gerist
aðilar að Evrópubandalaginu
sem þurfi alls ekki að vera útilok-
að.
íbúar EB-ríkja munu
horfa til EFTA-Iandanna
EFTA-löndin búa við minna
atvinnuleysi en ríki Evrópu-
bandalagsins þannig að mun
minni líkur eru til þess að íbúar
þeirra sækist eftir einhverju í
öðrum löndum. Miklir fólksflutn-
ingar frá þeim eru því taldir ólík-
legir, að minnsta kosti á næst-
unni. Öðru máli gegnir um íbúa
margra EB-landa. Búast má við
að fólk þar muni renna hýru auga
til EFTA-landanna og þá einkum
Norðurlandanna í framtíðinni ef
efnahagsleg þróun verður áfram
með svipuðum hætti og verið
hefur. ÞI