Dagur - 04.04.1992, Page 7

Fréttir
Laugardagur 4. apríl 1992 - DAGUR - 7
Skýrsla um fullnýtingu afla um borð í vinnsluskipum:
Hagkvæmt að stækka minni togarana til
þess að auka nýtingu og vinnslugetuna
útflutningsverðmætið sem vinnsluskipin afla gæti aukist um 1,7 milljarða á ári
[Sundurliðu^fl^innsluskip^ri^99Öjj
□ Afuröír ■ Hausar ■ Hryggir [3 Afskuröur E3 Roö EU Fiskinnyfli E3 Ýmislegt
YmaMgl m a.t hMáf *l grttMu cg Urh
Arið 1990 var nýting aflans um borð í vinnsluskipunum ekki nema 52%, hitt
fór að heita iná allt í hafið.
Fjöldi vinnsluskipa með flökunarvól
1981 1982
Fjölgun vinnsluskipa hefur verið geysiör síðan þau fyrstu hófu veiðar fyrir
áratug. A síðustu þremur árum hafa skipin verið að taka flökunarvélar um
borð en þær rúmast ekki nema í stærstu skipunum.
Fyrir Alþingi liggur nú frum-
varp um fullvinnslu botnfisk-
afla um borð í veiðiskipum. I
tengslum við það hefur Rann-
sóknastofnun fiskiðnaðarins
látið gera úttekt á hagkvæm-
ustu leiðunum til að auka nýt-
ingu þess afla sem frystiskipin
fá um borð. Hvorttveggja er
gert í Ijósi þess að frystiskipin
hafa í auknum mæli verið búin
tækjum til að flaka eða fletja
fisk og þar með hefur verið
horfið frá heilfrystingunni sem
var ráðandi vinnsluaðferð í
upphafi frystiskipaaldar sem
hófst fyrir tíu árum.
Óþarfi er að rekja þá miklu
fjölgun sem orðið hefur á frysti-
skipum hér við land en fyrirsjá-
anlegt er að þeim fjölgi talsvert í
ár og á næsta ári þegar amk. þrír
stórir togarar bætast í flotann. í
skýrslu RF sem unnin er af Jóni
Heiðari Ríkharðssyni hagverk-
fræðingi kemur fram að útlit er
fyrir að þessi skip verði orðin 35
talsins á næsta ári. Þar af verða
tólf stórir togarar, yfir 800
tonnum, fjórtán minni togarar,
400-800 tonn, átta togbátar, 200-
400 tonn, og eitt loðnuskip.
Nýju skipin sem verið er að
smíða fyrir Samherja, Ögurvík
og Skagstrending eru engin smá-
smíði því það stærsta er rúmlega
helmingi stærra en Mánabergið
frá Ólafsfirði sem nú er stærsti
frystitogari landsins. Þá má geta
þess að nú færist í vöxt að verka
saltfisk um borð í skipunum og
eru fimm skip gerð út á slíkar
veiðar og vinnslu. Hagkvæmni í
fullvinnslu um borð í vinnslu-
skipunum byggist að sjálfsögðu
fyrst og fremst á því að við hana
verður ekki sama rýrnun, bæði á
gæðum og magni, og í vinnslu í
landi. Á hinn bóginn hefur véla-
búnaður skipanna ekki gert þeim
kleift að ná sömu nýtingu á hrá-
efni og hægt er í velbúnum frysti-
húsum í landi.
Breyttar vinnsluaðferðir um
borð og krafan um aukna nýtingu
hráefnisins kallar því á aukinn
vélakost. Það þýðir að skipin
þurfa að vera stærri og sam-
kvæmt útreikningum Jóns Heið-
ars er hagkvæmasta stærðin ekki
lengur 4-500 tonna skip eins og í
upphafi heldur 800-1000 tonna
skip. Það er því niðurstaða hans
að hagkvæmt sé að stækka minni
togarana í því skyni að búa þá
meiri vélakosti en nú er mögu-
legt, þ.e. flökunar- og/eða flatn-
ingsvélum og aðstöðu til að
geyma úrgang til úrvinnslu í
landi. Hann hefur reiknað það út
að slík breyting á núverandi flota
myndi kosta 3,4 milljarða króna
og að hún myndi borga sig á
þremur árum. Slík fjárfesting
myndi skila 1,7 milljörðum króna
í aukin útflutningsverðmæti á ári,
350 milljóna króna hagnaði til
útgerða og 150 milljóna króna
hagnaði vegna úrvinnslu auka-
afurða og úrgangs í landi.
Miðað við afköst 35 vinnslu-
skipa má búast við að 66 þúsund
tonn af úrgangi og aukaafla færu
í hafið að óbreyttu. Þarna er um
mikil verðmæti að ræða því við
hefðbundnar veiðar hefði megnið
af þessu verið unnið í landi. Yms-
ar leiðir eru til að nýta þennan
úrgang og raunar eru skipin þeg-
ar farin að hirða öll hrogn, allan
undirmálsfisk og afskurð. Ekki er
talið hagkvæmt að koma upp
aðstöðu til að bræða úrganginn í
mjöl um borð, en það nýtilegasta
úr úrganginum, hryggi, hausa og
klumbu, mætti hirða til mamings-
vinnslu í landi. Öðrum úrgangi
má breyta í meltu sem síðan yrði
unnin í fiskimjöl í landi eða
meltuþykkni.
Niðurstaða skýrslunnar er því
sú að hægt sé að hirða 96% af
öllu sjávarfangi sem kemur um
borð í vinnsluskipin. Það borgar
sig að breyta minni togurunum til
þess að þeir geti fullnýtt aflann
en togbátarnir verða sennilega að
halda sig við núverandi vinnslu-
aðferðir. -ÞH
VEITINGASTOFA
Strandgötu 6
OPNUNARTILBOÐ
Tvöfaldur
hamborgari
m/grænmeti & sósu,
franskar & salat
kr. 625,-
ís m/kiwi &
súkkulaðisósu
kr. 245,-
Fullt af nýjungum í
grill- og ísréttum.
Góöur biti í
miöbænum
Opið mánud.-fimmtud. 9-20
föstud. 9-23.30
laugard. 11.30-23.30
sunnud. 11.30-20
Þingsályktunartillaga á Alþingi um endurskoðun umferðarlaga:
Farþegum og ökumömmm biflijóla
verði skylt að nota hlífðarfatnað
- tíðni bifhjólaslysa margföld á við bifreiðaslysin
Tíðni bifhjólaslysa er margföld
miðað við tíðni bifreiðaslysa.
A meðan 19 slys verða á hverj-
ar 1000 bifreiðar verða 92 slys
á hver 1000 bifhjól. Þetta svar-
ar til þess að tíðni bifhjólaslysa
sé 9,2% af fjölda hjólanna.
Komin er fram þingsályktunar-
tillaga á Alþingi, flutt af Ingi-
björgu Pálmadóttur og Finni
Ingólfssyni, þar sem spjótunum
er sérstaklega beint að bifhjóla-
slysunum. Markmið með tillög-
unni segja flutningsmenn að auka
fræðslu og forvarnarstarf í skól-
um, auka og bæta ökukennslu á
bifhjól og létt bifhjól til samræm-
is við þær kröfur sem gerðar eru
til undirbúnings ökuprófs á bif-
reiðum og lögfesta skyldu öku-
manna og farþega á bifhjólum til
að nota hlífðarfatnað. Einnig
vilja þau kanna hvort nauðsyn-
legt sé að hækka aldursmörk fyrir
ökupróf á bifhjól og létt bifhjól
með tilliti til mikillar slysatíðni
ökumanna og farþega þessara
ökutækja og kanna hvort nauð-
synlegt sé að skipta bifhjólum í
flokka eftir stærð og vélarafli
þeirra og áskilja t.d. reynslu eða
hærri aldur til að fá ökuleyfi á afl-
meiri bifhjól, m.a. með hliðsjón
af reglum innan Evrópubanda-
lagsins og í öðrum nágrannalönd-
um okkar.
„Vitað er með vissu að aðeins
13% slysa á bifhjólum á árunum
1987-1990 urðu í vinnutíma og
bendir það til að bifhjól, bæði létt
og þung, séu notuð sem leiktæki.
Því virðist sem kapp, lífsorka og
hraðafíkn unglinga á aldrinum
15-20 ára fari illa saman við þau
öflugu farartæki sem þeim standa
til boða. Einnig má ráða af þess-
um tölum að ökukennslu á bif-
hjól, bæði létt og þung, sé veru-
lega ábótavant og er mjög brýnt
að bæta þar úr,“ segir í þings-
ályktunartillögunni. J(5h
Á vegum Norðurlandaráðs eru í gangi nemendaskipti þar sem framhalds-
skólanemar dvelja í tvær vikur með jafnöldrum sínum í vinabæjum. Nú eru
tveir slíkir hópar hér á Akureyri, þrjú ungmenni ásamt kennaru frá Vesterás
í Svíþjóð og jafnstór hópur frá Randers á Jótlandi. Þau hafa verið í heiin-
sókn í Verkinenntaskólanum og þar tók Golli þessa mynd af þeim. Til vinstri
eru sænsku ungmennin, Magnus, Victoria og Ulrika og kennarinn þeirra,
Carina. Við hlið hennar situr danski kennarinn Leo og hægra megin við
hann nemendur hans, Anne Carl-ge og Susanne.
*pappír, -írs, -írar k 1 efni,
mótað í þunnar arkir einkum
til að prenta, skrifa eða teikna
á eða til umbúða, fyrrum unnið
úr tuskum, nú mest úr trjáviði.
sn
Hvernig vceri að
reyna viðskiptin
Strandgötu 31 • Símar 24222 & 24166