Dagur - 16.04.1992, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 16. apríl 1992 - DAGUR - 5
Milljarður á ári
Fjárfestingargleði íslendinga hefur verið
með ólíkindum á síðasta áratug. íbúða-
hverfi hafa sprottið upp - einkum á höfuð-
borgarsvæðinu. Verslana- og skrifstofu-
hallir hafa risið. Fiskeldisker hafa vaxið á
ströndinni og loðdýrahús standa á hólum
og melkollum til sveita. Þá má nefna bygg-
ingar á borð við Kringluna í Reykjavík sem
minnir einna helst á fjarlæga undraveröld
þegar inn er komið. Moskulaga útsýnis-
húsið kúrir á Öskjuhlíð og ekki má gleyma
byggingu aldarinnar - ráðhúsi höfuðborg-
arbúa. Ráðhúsið hefur þó þann kost til að
bera að minna á einn mesta uppgripatíma
í sögu þjóðarinnar. Hinn braggalaga bygg-
ingarstíll hefur óneitanlega á sér blæ þeirr-
ar húsagerðarlistar er hermenn hennar
hátignar og síðar Bandaríkjamanna fluttu
hingað í því „blessaða stríði" sem gerði
þjóðina ríka. Og síðan hefur hún verið rík
- að minnsta kosti rík af hugmyndum um á
hvern hátt væri unnt að eyða peningum.
En þessi upptalning dugir skammt til
þess að sýna þann fjárfestingarkraft sem
býr í okkar 250 þúsund manna þjóð. Ein-
hverjar mestu fjárfestingar hennar á liðn-
um áratug eru ekki sýnilegar á aðalleik-
svæði hennar við sunnanverðan Faxafló-
ann. Þær eru jafnvel ekki allar til sýnis ofan
jarðar.
Á síðustu tíu árum hefur Landsvirkjun
fjárfest fyrir um 22 milljarða króna eða ríf-
lega milljarð á hverju einasta ári. Og þær
fjárfestingar eru sama marki brenndar og
umframverslunarhúsnæði, fiskeldisstöðv-
ar, loðdýrahús, útsýnishúsið á Öskjuhlíð
og ráðhús höfuðborgarbúa. Enginn arður
er af þessum fjárfestingum. Þótt virkjanir
eigi að geta skilað hagnaði verður slíkt
ekki að veruleika nema einhver kaupandi
sé að orkunni, en enginn hefur fundist að
þeirri orkuframleiðslu, sem stofnað hefur
verið til á síðasta áratug.
Fjárfestingar í óarðbærum orkuverum
eru orðnar tvisvar sinnum hærri en þeir
fjármunir er glatast hafa vegna fiskeldis og
loðdýraræktar. Ef þessi leið hefði ekki ver-
ið farin væri nú unnt að lækka orkukostnað
heimila og fyrirtækja í landinu um milljarða
og spyrja má hvort slíkt myndi veita aukið
rúm til hagvaxtar.
Menn geta verið vitrir eftir á og oft hefur
því verið haldið fram að óhöpp hafi valdið
skaðanum í fiskeldinu, loðdýraræktinni og
raforkuframleiðslunni. Víst hafa orðið
óhöpp en þó hafa þau einkum átt sér stað
í hugsun manna. Því miður eru þau sjón-
armið rík í hugum okkar íslendinga að allt-
af megi afla eftirá eða „þetta reddast" eins
og sagt er á vondu tungumáli. Ef meiri
skynsemi og gætni væri stjórnendum og
raunar íbúum laridsins eðlislæg er ekki
víst að búið væri að grafa rúman milljarð á
ári í tíu ár í auðnir landsins til þess að
mala gull úr fallvötnunum án þess að
nokkur kaupandi væri að framleiðslunni
því eins og Guðbergur Bergsson, rithöf-
undur komst eitt sinn að orði: „Við étum
ekki jökla. Við drekkum ekki fjallavötnin
fagurblá."
Ég ræddi dálítið um skoöanakannanir í
stðasta pistli f framhaldi af niðurstöðum
bresku kosninganna. Þar minntist ég örlftið
á skekkjur f þess konar könnunum hér á
landi en þær virðast sumar hverjar vera fnn-
byggöar. Félagsvfsindastofnun reyndi fyrir
sfðustu kosningar að vinna gegn þeim
skekkjum sem komið höfðu fram og gáfu
Sjálfstæðisflokki alltaf meira en hann fékk í
kosningum og allaböllum og Kvennalista
minna. Það tókst þó ekki að sannfæra
áhugamenn um pólitfk að tekist hefði að
dauöhreinsa forritið.
En það eru kannaöar fleiri skoðanir, venj-
ur og viðhorf en þau sem lúta að kosninga-
hegöun almennings. Ekki alls fyrir löngu
voru birtar niöurstööur úr Gallup-könnun á
lestri btaða og tfmarita. Dagana eftír aö
fyrstu tölur voru birtar kepptust Mogginn og
DV við að sýna fram á að fleiri læsu annað
hvort blaðiö en hitt og raunar var erfitt aö
átta sig á því hvort hafði rótt fyrir sór. Þessi
misjafna túlkun helgaöist af því að úrtakinu
var skipt niður eftir aldri og í einhverjum
hópnum, þeim yngri, hafði DV betur en
Mogginn.
Þaö var svo heldur kátlegt að sjá innlegg
Pressunnar en þar var þvf haldiö fram aö
Pressan væri betur lesin en DV og Mogg-
inn. Birti blaöfð súlurit sem sýndu aö þeir
sem lásu Pressuna lásu mun stærri hluta af
efninu en lesendur hinna blaöanna. Þar
held óg að komi fyrst og fremst til eðli blaðs-
ins sem er eiginlega mltt á milli dagblaös og
tímarits. Tfmarít eru betur lesin en dagblöð
þar sem þau hafa lengrl líftfma. Svo mætti
alveg hugsa sór aö þeir sem eyða 230 krón-
um f aö kaupa Pressuna telji rótt að nýta þá
fjárfestingu betur en hinir sem kaupa Mogg-
ann eða DV fyrir helmingi minna fé.
En kannski var það athyglisverðast í
þessari Gallup-könnun hversu lítill munur
reyndist vera á Mogganum og DV. Þrátt fyrir
yfirburði Moggans er greinilegt aö litli bróö-
irinn morgunsvæfi reynir að klóra í bakkann,
Ég hef reyndar aldrei skiliö hvers vegna DV
er svona mikið lesið, mér finnst það hafa
verið afskaplega metnaðarlaust um langt
skeiö. Mogginn hefur hins vegar verið í
sókn hvaö efni og útiit varðar þótt sumum
finnist þar ekki vera neitt nema auglýsingar
og minningargreinar.
Könnunin sýndi okkur Ifka þaö sem viö
máttum vita að hér á landi er að festa sig í
sessi ákveðiö mynstur á blaðamarkaði sem
fyllsta ástæða er til að hafa áhyggjur af. í því
mynstri er eitt morgunblað, eitt síödegisblaö
og eitt vikublaö, öll í eigu liösmanna sama
flokks. Þótt vissulega endurspegli þessi þrjú
blöð sundurlyndi Sjálfstæðisflokksins hijóta
liösmenn annarra flokka, að ekki sé talaö
um þá sem utan flokkanna standa, aö vilja
sporna viö þvf að öil blaðaútgáfa á lands-
mælikvarða færist á svo fáar hendur.
Eins og menn muna var mikið um þaö
rætt í fyrrahaust að stofna nýtt dagblaö sem
gæti oröiö mótvægi viö Moggann og DV. Þá
höföu menn mörg og fögur orö um nauðsyn
á slíku blaði, það virtist bókstaflega um Iff
og dauða lýöræöisins aö tefla. Stofnaö var
félag sem tók að sór aö koma slíku blaöi á
laggirnar og um nokkurra vikna skeiö var
blaöiö um það bil að komast á koppinn.
Svo sló f bakseglin. Hluthafarnir f Stöð 2
reyndust ekki eíns ginnkeyptir fyrir hug-
myndinni um nýtt blað og talið hafði veriö.
Þeir hættu viö og þá varö allt f einu vonlaust
að afla fjár til þess að stofna blað. Sföan
hefur lítiö gerst, a.m.k. svo vitað sé.
Þótt þessi tílraun hafi ekki gengiö sem
skyldi og ekkert bendi f augnablikinu til þess
að nýtt blað sjáí dagsíns Ijós á næstunni er
áöurnefnd Gallup-könnun til marks um aö
þörfin er enn fyrir hendi. Kannski var þaö
sem klikkaði í haust aö þeir sem þar fóru af
staö höföu fyrst og fremst áhuga á þvf aö
koma á fót blaði sem þeir gætu ráöiö yfir.
Eöa af hverju hefur enn ekki veriö farið út til
almennings og kannað hvort fólk hafi áhuga
á að leggja eitthvað af mörkum til þess aö
hnekkja einveldi DV og Moggans?
Saga Boutique ulnemd til verð-
launa fyrir bestu flugbúðina
Saga Boutique, tollfrjálsa
verslunin í Flugleiöavélunum,
hefur verið tilnefnd til verö-
launa tímaritsins Frontier fyrir
bestu tollfrjálsu flugbúöina.
„Frontier er fremsta fagtímarit
þeirra em starfa að tollfrjálsri
verslun og þessi verðlaun eru
nokkurs konar Óskarsverðlaun
greinarinnar,“ segir í frétt frá
Flugleiðum vegna tilnefningar-
innar. Búast má við að 8-10
flugfélög verði tilnefnd til verð-
launanna. í fyrra fékk hollenska
flugfélagið KLM Frontier verð-
launin. Niðurstöðu úr vali 9
manna dómnefndar er að vænta í
október.
Pétur Ómar Ágústsson, deild-
arstjóri Saga Boutique, segir að
útnefningin sé í sjálfu sér mikil
viðurkenning. Ástæður tilnefn-
ingarinnar séu fyrst og fremst
vöruúrval og markaðssetning.
Óvíða sé meiri sala um borð í
áætlunarflugi en hjá Flugleiðum.
Pétur Ómar segir að því ráði öðr-
um þræði hagstæð verðlagning en
einnig góð kynning og gott vöru-
úrval.
Saga Boutique gefur út eigin
sölubækling, sem dreift er til allra
farþega í millilandaflugi Flug-
leiða. Að auki er bæklingnum
dreift í gegn um söluskrifstofur,
ferðaskrifstofur og umboðsmenn
hér heima og erlendis. Hluti af
vöruúrvali Saga Boutique er
einnig kynntur í sérstökum sýn-
ingarskápum á ferða- og sölu-
skrifstofum.
Nýr Saga Boutique bæklingur
kemur út 1. maí. Þar gefur að líta
ýmsar nýjungar í vöruúrvali og
sérstök áhersla er lögð á sumar-
vörur.
Líkhús og kapella við kirkjugarðinn:
Hvað með skriðuhættu?
- nóg pláss annars staðar
Pað hefur væntanlega komið
mörgum Akureyringum á óvart
þegar í Degi í gær sást að sam-
þykkt hafði verið í bæjarstjórn að
byggð yrði kapella og líkhús á
brekkubrúninni við norðurhorn
kirkjugarðsins.
Ég er æði ósáttur við hversu
lágt þetta mál hefur farið þar sem
ég stóð í þeirri trú að þetta hús
yrði byggt við Þórunnarstræti og
þyrftum við Innbæingar, sem
búum undir brekkunni, ekki að
hafa neinar áhyggjur af þessum
framkvæmdum kirkjugarðsins.
Við sem búum við Aðalstrætið
undir brekkunni höfum séð að
skriður sem hafa fallið úr brekk-
unni geta leikið hús okkar illa.
Við höfum staðið í þeirri trú að
eftir það slys sem varð þegar
skriða grandaði húsinu að Aðal-
stræti 18 þá þyrftum við ekki að
búa við þær áhyggjur að fá fleiri
skriður í hausinn sem rekja megi
orsök til reksturs kirkjugarðanna
á þessum stað.
Ég vil benda á að í skýrslu sem
Halldór Pétursson, jarðfræðing-
ur, gerði í tengslum við skriðuna
sem féll á Aðalstræti 18 er bent á
að þetta svæði allt er ekki nógu
vel kannað með hliðsjón af
skriðuhættu og er ég stórkostlega
undrandi á því að þetta hús sé
sett á þennan stað þegar horft er
til þess að það er til nóg pláss
undir það annars staðar.
Hörður Geirsson.
(Höfundur er áhugamaöur um málefni
Innbæjarins.)
Aðalfundur
Veiðifélags Hörgár
fyrir áriö 1991 verður haldinn sunnudaginn 26. apríl,
kl. 14.00, í Félagsheimilinu Melum.
Dagskrá samkvæmt félagslögum.
Stjórnin.
Viðskiptavinir
athugið!
í vlkunnl eftlr páska koma einungls út þrjú blöð.
Það fyrsta mlðvlkudaglnn 22. aprfl, frestur til að sklla aug-
lýsingum í það blað er til kl. 11.00 þriðjudaginn 21. aprfl.
Fimmtudaglnn 23. aprfl, sumardaglnn tyrsta, kemur út blað
með sumarkveðjum og fleira efnl. Skllafrestur auglýsinga í
það blað er tll kl. 14.00 þriðjudaglnn 21. aprfl.
Laugardaglnn 25. aprfl kemur svo út venjulegt helgarblað.
Skllafrestur auglýslnga f helgarblaðlð er tll kl. 16.00 mlð-
vikudaginn 22. apríl.
Föstudagurinn 1. maí er frídagur og því verður blaðlð okk-
ar þann dag f helnarblaðsbúnlngi, en Dagur kemur ekki út
laugardaginn 2. maf.
auglýsingadeild, sími 96-24222