Dagur - 06.11.1992, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Föstudagur 6. nóvember 1992
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. 1200ÁMÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ KR. 110
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMNETRA 765 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON (íþróttir),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON,
ÓLI G. JÓHANNSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
SIGRÍÐUR ÞORGRÍMSDÓTTIR (Sauðárkróki vs. 95-35960, fax 95-36130),
STEFÁN SÆMUNDSSON, ÞÓRÐUR INGIMARSSON
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Skattaparadísin ísland
Þegar illa árar í efnahagsmálum þjóðarinnar, fyrir-
tæki verða gjaldþrota og fólk missir atvinnuna eins
og nú gerist í hverri viku, þá fyllast menn yfirþyrm-
andi svartsýni, jafnt ráðamenn sem óbreyttir
þegnar. Þessi viðbrögð hljóta að teljast eðlileg því
öll ótíðindi hafa niðurdrepandi áhrif í fámennu
samfélagi þar sem nokkur samkennd ríkir. Bölmóð-
ur er þó ekki besta aðferðin til að snúa vörn í sókn
og blása lífi í kulnaðar glæður atvinnulífsins, en því
miður hafa ráðamenn gengið á undan með svart-
sýnistali og tahð kjarkinn úr fólki.
Margir hafa kvartað yfir því að ríkisstjórnin skuli
lítið aðhafast í atvinnumálum og málin séu þæfð í
nefndum og bakherbergjum. Hvort rétt sé að
ásaka stjórnvöld fyrir framtaksleysi og úrræðaleysi
skal hér ósagt látið en hins vegar má segja að
betra sé að sofa á vandanum eina nótt enn í stað
þess að grípa til vanhugsaðra og gerræðislegra
aðgerða.
Töfralausnin sem upp er komin felst í því að
varpa hluta af skattbyrði fyrirtækja yfir á einstakl-
inga. Mikill tími fer nú í þær bollaleggingar, t.d. í
það að reikna út hvað útsvar þyrfti að hækka mikið
ef aðstöðgjaldinu verður létt af fyrirtækjum.
Almenningur á með öðrum orðum að herða sultar-
ólina einn ganginn enn því hann hefur eytt um efni
fram. Mitt í þessari umræðu eru matreiddar fréttir
af því að tekjuskattur á íslandi sé lægri en í nokkru
öðru OECD-ríki og að íslendingar haldi eftir mun
meira af launum sínum en þegnar annarra OECD-
ríkja eftir að hafa goldið keisaranum það sem keis-
arans er. Skyldi það vera tilviljun að fréttir af
skattaparadísinni íslandi skuli heUast yfir okkur á
þessum tíma?
Hækkun skatta var ekki á stefnuskrá ríkisstjórn-
arinnar og reyndar lofaði Sjálfstæðisflokkurinn því
að lækka skattana en ekki hækka þá. Það er á hinn
bóginn barnalegt að vera að hengja sig í kosninga-
loforðum og sigla þjóðarskútunni í strand fyrir
vikið, en hér verður að fara varlega í sakirnar.
Hátekjuskattur er nokkuð sem samstaða ætti að
nást um, nema auðvitað meðal þeirra tekjuhæstu
sem ekki vUja missa spón úr aski sínum. Hert
skatteftirht er einnig af hinu góða og þar má
eflaust ná inn vænum fúlgum. Skatt á fjármagns-
tekjur mætti líka skoða. Almennt launafóUt, lág-
launafólkið og ekki síst þeir sem slefa yfir skatt-
leysismörk, þola hins vegar ekki aukna skatt-
heimtu.
ísland er engin skattaparadís þegar virðisauka-
skatturinn og önnur gjöld fyrir utan tekjuskattinn
hafa verið tekin með inn í dæmið. Það væri hugsan-
legt að ræða um einhverja hækkun útsvars aðeins
ef henni yrði mætt með lækkun eða afnámi virðis-
aukaskatts á matvælum, en matarkostnaður er nú
að shga mörg heimUin, sem samtímis þurfa að
standa straum af föstum kostnaði á borð við háan
húsnæðiskostnað og mikla vaxtabyrði. SS
Aukin í'ullvinnsla sjávar-
afiirða er firamtíðin!
Á tímum aflabrests og minnk-
andi kvóta hljóta menn að fara
að skoða hug sinn varðandi fram-
tíðina í íslenskum sjávarútvegi.
Hver hefur þróunin verið síðustu
árin og hvert stefnum við?
Eins og flestir þekkja hefur
þróunin verið sú að vinnslan hef-
ur í auknum mæli færst út á sjó
með tilkomu frystiskipanna. En
af hverju, kann einhver að
spyrja? I flestum tilvikum standa
fiskvinnslufyrirtæki fyrir útgerð
þessara skipa. Þau hafa séð að
þarna væri um óhjákvæmilega
þróun að ræða.
í staðinn fyrir að halda sig við
hina hefðbundnu vinnslu í landi
hafa menn ákveðið að auka fjöl-
breytnina og reyna að auka arð-
semina með því að ráðast í út-
gerð frystiskips. En af hverju er
meiri arðsemi af vinnslu úti á sjó
en í landi? Þar eru margir sam-
verkandi þættir sem ráða. í fyrsta
lagi er um að ræða margfalt betri
nýtingu á vinnslubúnaði og
vinnukrafti og í öðru lagi betra
hráefni sem leiðir til hærra afurða-
verðs.
En hver hefur þróunin verið í
landi? Jú, menn hafa sett upp
flæðilínur og sameinað nokkur
fyrirtæki í eitt, sem er að sjálf-
sögðu af hinu góða ef það verður
til að treysta undirstöður hins
nýja fyrirtækis. Þessi fyrirtæki
hafa síðan iialdið áfram, flest
hver, að framleiða í hefðbundnar
pakkningar og selt í gegnum
sölusamtökin sem þurfa að sjálf-
sögðu á öllu því hráefni að halda
sem þau komast yfir til að full-
nægja eftirspurn fiskréttaverk-
smiðjanna sem þau reka í Banda-
ríkjunum og á Bretlandi.
En af hverju að reka fiskrétta-
verksmiðjur erlendis þegar við
föfum hér heima fjöldann allan af
frábæru fiskvinnslufólki og mat-
Elías Bjarnason.
„Það er áætlað að frosinn
fískur og fiskafurðir seljist
á breska markaðinum fyr-
ir um tæpar 700 milljónir
sterlingspunda í ár og að
sala verði komin upp í 722
milljónir árið 1994 eða um
það bil 69 milljarða
íslenskra króna. Það er
því ljóst að þarna er um
að ræða geysistóran og
vaxandi markað.“
reiðslufólki sem gæti séð um
þetta?
Því miður hefur það verið svo,
að bæði inn á Bandaríkjamarkað
og Evrópumarkað (EB) hefur
þurft að greiða háa tolla á full-
unnar fiskafurðir, og menn bara
sætt sig við það.
Það er fyrst nú að við íslend-
ingar eygjum möguleikann á að
verða samkeppnisfærir á evr-
ópska markaðinum með því að
samþykkja EES samninginn.
Menn hljóta að opna augun fyrir
þeim gífurlegu möguleikum sem
við höfum með tilkomu samevr-
ópska efnahagssvæðisins. Því er
það mikilvægt að menn taki
höndum saman um uppbyggingu
á framleiðslu á fullunnum
fiskafurðum sem fyrst, til að
verða tilbúnir þegar þessi mark-
aður opnast fyrir okkur.
Það er áætlað að frosinn fiskur
og fiskafurðir seljist á breska
markaðinum fyrir um tæpar 700
milljónir sterlingspunda í ár og
að salan verði komin upp í 722
milljónir árið 1994 eða um það
bil 69 milljarða íslenskra króna.
Það er því ljóst að þarna er um
að ræða geysistóran og vaxandi
markað.
Það er enginn vafi á að við eig-
um góða möguleika á að hasla
okkur völl á nýjum samevrópsk-
um markaði. Með markvissri
markaðssetningu og vöruþróun á
okkur að takast það. Við höfum
mannaflann og við höfum hráefn-
ið og hvort tveggja er með því
besta sem gerist í heiminum. Við
höfum hugvitið og við höfum vilj-
ann.
í stað þess að vera að hnýta
hver í annan og kenna öðrum um
slakt gengi hjá sjálfum sér ættu
menn að taka höndum saman
um uppbyggingu á nýjum, arð-
sömum framleiðsluháttum og
horfa til framtíðarinnar jákvæð-
um augum.
Sameinaðir stöndum vér,
sundraðir föllum vér!
Elías Bjarnason.
Höfundur er útgerðartæknir og stundar
nám við Danska alþjóða markaðs- og
útflutningsskólann í Herning.
Aðalfundur Hjálparstofnunar kirkjunnar:
Annasamt en árangursríkt ár
- beiðnum um aðstoð við einstaklinga hér á landi fjölgar mikið
Fatasöfnunin vegna Kúrda á
síðastliðnum vetri og lands-
söfnun vegna hungurs á stríðs-
svæðum í fyrrum Júgóslavíu og
Sómalíu á austurströnd Afríku
hafa verið stærstu verkefni
Hjálparstofnunar kirkjunnar á
þessu ári. Árangur fatasöfn-
unarinnar varð langtum betri
en nokkur þorði að vona og
um 23 milljónir króna söfnuð-
ust í landssöfnuninni í haust.
Um 96% þeirrar fjárhæðar
hafa þegar komið til skila sem
er einhver besti árangur sem
orðið hefur I fjársöfnun af
þessu tagi hér á landi. Þetta
kom meðal annars fram í
starfsskýrslu Jónasar Þórisson-
ar, framkvæmdastjóra Hjálp-
arstofnunarinnar, á aðalfundi
hennar, sem haldinn var á
Akureyri síðastliðinn laugar-
dag.
Auk framangreindra verkefna
Hjálparstofnunar kirkjunnar hef-
ur stofnunin unnið að þróunar-
verkefnum á Indlandi og í Afríku.
Á Indlandi annast stofnunin
rekstur sjúkrahúss og sagði Jónas
Þórisson að nú væri árangurinn af
þeirri starfsemi að koma í ljós því
sýnt væri að heilsufar færi batn-
andi á viðkomandi svæði. Þá eru
alls um 400 börn í tveimur skól-
um á Indlandi sem eru þáttur í
þróunarstarfi Hjálparstofnunar
kirkjunnar.
Ungur Eþíópíubúi sækir vatn í
verndaða lind.
„Þetta hefur verið annasamt en
árangursríkt ár,“ sagði Jónas
Þórisson en auk framangreindra
verkefna hefur stofnunin tekið
þátt í öðrum smærri verkefnum.
Þá hefur Hjálparstofnun kirkj-
unnar einnig tekið þátt í að leysa
vanda einstakiinga hér innan-
lands og kvað Jónas beiðnum þar
að lútandi fara fjölgandi. Hann
sagði að það sem af væri þessu ári
hefðu borist 71 beiðni um aðstoð
við einstaklinga en á sama tíma á
síðasta ári hefðu samskonar
beiðnir verið 29. Alls hefðu bor-
ist 69 slíkar beiðnir allt árið 1991.
Nú væru tveir erfiðustu mánuðir
ársins eftir og því mætti búast við
að beiðnum ætti eftir að fjölga
mikið. Jónast kvaðst telja að
versnandi efnahagsástand og
aukning atvinnuleysis ætti stærst-
an þátt í að fleira fólk leiti til
Hjálparstofnunar kirkjunnar en
áður. Oft væri þó um að ræða
fólk sem ætti við viðvarandi erf-
iðleika að etja.
Nokkrar umræður urðu á aðal-
fundinum um stefnumótun og
skipulag Hj álparstofnunar kirkj-
unnar og að hvað miklu leyti hún
ætti að sinna Verkefnum innan-
lands. Jónas Þórisson sagði að
þótt vart yrði vaxandi vanda hér
innanlands ætti stofnunin eftir
sem áður að beina meginhluta
krafta sinna til að sinna verkefn-
um erlendis. Þó mætti ekki horfa
framhjá því að „fjórði heimur-
inn“ væri að myndast - þar væri
fátækt á Vesturlöndum sem virt-
ist fara vaxandi nú á síðustu
árum. Jónas benti einnig á að á
fjárlögum væri nú gert ráð fyrir
auknum fjárframlögum til þróun-
armála - 80 milljónum á næsta ári
og gert væri ráð fyrir að um 30
milljónum af þeirri upphæð yrði
ráðstafað af hjálparstofnunum og
félagasamtökum til hjálpar- og
þróunarstarfs í öðrum löndum.
ÞI