Dagur - 17.09.1994, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Laugardagur 17. september 1994
Er þakklátur Guði fyrir að
»
hafa fengið ao ganga gegnum
þessi veikindi og þroskasf
- segir sr. Pétur Þórarinsson í Laufási í viðtali um sína sjúkrasögu
Fáir ef nokkrir embættismenn eru eins nálægir almenningi í störfum sín-
um og prestar, bæði í sorg og gleði. Einkalíf presta er fólki oft hugstætt
eins og bersýnilega hefur komið fram nýverið. Þess á milli eru þeir mörg-
um fjarlægir, sumir telja jafnvel að þeir og kirkjan eigi ekkert erindi við
sig. Samt er það svo að með fáum, ef nokkrum fylgist fólk eins vel með
daglega, og ef á móti blæs, t.d. í veikindum, er ekki aðeins viðkomandi
söfnuði kunnugt um heilsufar prestsins og jafnvel hans nákomnustu,
heldur miklu fleiri. Þannig er farið með sr. Pétur Þórarinsson í Laufási,
en einkunnarorð hans undanfarin misseri gætu verið að erfiðleikar og veikindi
væru til þess að sigrast á þeim. Reyndar ekki aðeins nú síðstu mánuði þegar
hann hefur þurft að horfast í augu við það að missa vinstri fót ofan við hné, held-
ur alla tíð frá níu ára aldri er hann sem ungur, fjörmikill drengur í föðurhúsum á
Akureyri greindist með sykursýki á háu stigi. Hann var þá þegar orðinn mjóg
virkur í öllu íþróttastarfi, bæði í knattspyrnu og á skíðum, og það hlýtur að hafa
verið ungum drengnum sem og hans foreldrum mikið reiðarslag.
Á þeim tíma var það reyndar al- blóðflögurnar vilja límast saman.
varlegra mál að greinast meó syk-
ursýki en er í dag því veikin var þá
meðhöndluð á allt annan máta, t.d.
voru engin tæki tiltæk til aó rann-
saka blóðsykur eins og mögulegt
er að gera í dag. Bæði læknum og
eins foreldrum hans gekk mjög illa
aó halda blóðsykrinum innan
ákveðinna marka því drengurinn
var ekki tilbúinn að draga úr
íþróttaiókun sinni og hreyfa sig
minna þótt oft væri hann beðinn
um það. Þetta ástand breyttist lítið
í fyrstu en svo fóru að mæta
drengnum ýmsar hindranir, m.a.
varð hann að leggja alla skíðaiðk-
un á hilluna því mjög var af honum
dregið eftir allar skíðaferðir. Þegar
í menntaskóla var komið má segja
aó Pétur Þórarinsson hafi verið
með annan fótinn á sjúkrahúsi en
um eóa eftir tvítugt fer að draga úr
einkennum sykursýkinnar, kannski
öðrum þræói vegna bess að úr
mesta fjöri barns- og unglingsár-
anna hafði dregið. Um það leyti er
hann kominn í nám vió guófræði-
deild Háskóla Islands.
Á þessum aldri hafói þá þegar
skemmst mikið af æðakerfinu í
honum, þar sem blóösykurinn var
löngum of hár, stundum allt of hár.
Augun höfðu einnig skemmst af
þessum sökum en þegar meiri ró
komst yfir líkamann eftir að Pétur
eltist gekk baráttan viö sykursýk-
ina miklu betur og hefur síðan ekki
gengið svo afleitlega að hafa stjórn
á henni. En stöðugt þarf aó vera „á
vakt".
„Sykursýkin hefur á þessum
þremur og hálfum áratug valdió
mér ýmsum erfiðleikum. Ég fékk
tvisvar kransæðastíflu í fyrrahaust
sem tókst að lækna meó blæstri og
þar áður tvisvar blóðtappa, fyrst í
höfði og síðan í handlegg sem
vafalaust má rekja að hluta til syk-
ursýkinnar. Þetta eru orðnir sam-
verkandi þættir sjúkdóma því auk
þess hef ég of háan blóðþrýsing og
Ég er með skerta nýrnastarfsemi
og allt þetta hlýtur að stuðla að því
að eitthvað gerist eða gefi sig í lík-
amanum," sagði sr. Pétur Þórarins-
son í Laufási í upphafi viðtals um
veikindi hans.
„Um áramótin kom svo upp
þetta meó fótinn á mér. Ég vissi að
vísu svolítið af því vegna þess að
ég var farinn að verða svolítið fót-
kaldur og einnig handkaldur því
blóðstreymió niður í vinstri fótinn
var ekki nægjanlegt, þar sem eitt-
hvað af æðunum sinntu ekki Iengur
sínu hlutverki og hleyptu ekki
nægjanlegu blóði í gegn. Um ára-
mótin gerist svo það að ég rek litlu
tána utan í brún á sturtuklefa sem
orsakaði rispu sem varla blæddi úr.
Hún breyttist svo hægt og rólega í
eitthvað sem ekki gat talist eðlilegt
og því var haldið til læknis. Það
var svo barist á hæl og hnakka í
þrjá mánuði, bæði á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri og einnig
dvaldi ég um mánaðartíma á Borg-
arspítalanum í súrefniskútnum.
Síðast var reynd sérstök aðgerð
upp á gjörgæsludeild Fjórðungs-
sjúkrahússins en um miðjan maí-
mánuð kom svo sú niðurstaða að
taka þyrfti af mér fótinn."
Fylltist vonleysi um tíma
- Var þaó ekki geysilegt áfall?
„Það var visst högg, en einnig
nokkur léttir því ég var sárkvalinn
af vérkjum þegar fóturinn var að
deyja. Eg var búinn að dvelja um
mánaðartíma upp á gjörgæsludeild
og hafa tíma til að meta hvað var
að gerast. Ég var nánast hættur aó
bera af mér og á þessum tíma vor-
um við hjónin sammála um að ekk-
ert væri hægt að gera annað en að
taka af mér fótinn. Ég skynjaði
betur eftir á hversu mikil þjáning
þessi veikindi voru konu minni,
börnum og foreldrum en þau höfðu
að sjálfsögóu fylgst náið með þess-
ari baráttu minni.
Eftir að fóturinn hafði verið tek-
inn af mér fyrir neðan hné kom til
mín góður maður sem var í sömu
aðstöðu og ég, sagöi mér hvaó
væri hægt að gera með svona fötl-
un og mér fannst það afskaplega
mikils virði. Hann sannfærði mig
um að hægt væri að yfírstíga þessa
breytingu með því aó takast á við
hana og því var ég ekki á nokkurn
hátt hræddur við það. Það var svo
tíu dögum eftir að fóturinn var tek-
inn af mér sem ég fékk mesta
höggió, mesta áfallið. Þegar um-
búðirnar voru teknar af kom í ljós
að stúfurinn var eitt flakandi sár og
ekki um annað að ræða en að taka
fótinn af fyrir ofan hné. Þá hófst nú
þrautin þyngri að gera það upp við
sig hvort ég væri tilbúinn aö fórna
hné því um svo mikilvægt liöamót
er að ræða.
Fyrstu dagana eftir seinni að-
gerðina spruttu upp alls konar
veggir, mínar hugsanir ekki mjög
jákvæðar, og segja má að ég hafi
málaó skrattann á vegginn eins og
stundum er sagt. Mér fannst þá að
ýmislegt hefði verið tekið frá mér
sem ég heföi getað gert, eins og
t.d. að vera áfram í fótbolta, fara
minna ferða í náttúrunni, sinna
skepnum o.fl. Ég hafði það á til-
finningunni að ég væri sestur í
hjólastól fyrir lífstíð, ég yrði gjör-
samlega að breyta mínum lífsstíl
og þessa dagana fylltist ég í fyrsta
skipti einhverju vonleysi því lífið
framundan væri ekki mjög bjart.
Þetta bráði innan tíðar af mér."
Einhvers virði kominn
á dráttarvélina
„Vonleysið sem greip mig þarna er
alltaf öðru hverju til staöar og þaó
kemur þá fram í manni þessi nei-
kvæði tónn. Þegar ég kom fyrst
heim eftir aðgerðina í byrjun júní
var mikill gróandi í loftinu. Konan
mín og strákurinn höfðu tekið allan
sauóburöinn upp á myndband og
ég því getað fylgst með honum í
sjónvarpi inni á sjúkrahúsi. En
þegar ég kom heirn fannst mér
skyndilega að ég væri ekki kominn
til að vera með, heldur til þess að
horfa á lífið út um glugga. Þá fóru
í hönd nokkrir erfiðir dagar.
Einn dag er ég kom frá endur-
hæfingu að Kristnesi stóð til að slá.
Sonur minn sem hefur séð um bú-
skapinn kom inn og sagði: „Pabbi,
viltu ekki koma út að slá?" Eg veit
að sumum þeim sem staddir voru
inni og heyrðu hans orð fannst
þetta ekkert fyndið en ég svaraði
að bragði að það skyldi ég gera.
Hann keyrði mig niður á tún þar
sem dráttarvélin var og þar var
hækjan bundin við kúplinguna og
ég ýtti á hana með hendinni. Það
var eins og ég fengi vængi, settist á
vélina og sló marga hektara, en
þetta sannfærói mig um að ég væri
enn einhvers virði og nýtanlegur,
en ekki bara áhorfandi. Fjölskyld-
an hefur verið mjög dugleg að
framkvæma hlutina þannig að ég
gæti verið þátttakandi þótt oft væri
auðveldara fyrir þau að fram-
kvæma hlutina sjálf. Vonleysis-
hugsunarhátturinn hvarf smátt og
smátt."
Ometanlegur stuðningur
safnaðanna
„Skömmu eftir að ég hafði misst
fótinn komu forystumenn sókn-
anna í Laufáspresakalli til mín og
færðu mér stóra peningagjöf frá
söfnuðunum og sögðu mér að
kaupa mér sjálfskiptan bíl fyrir
peningana sem ég gæti ekið sjálfur.
Þaó hefur verió mér alveg ómetan-
legt því ég hef getað ekið sjálfur í
endurhæfingu fram í Kristnes, til
preststarfa og fleira."
- Var ekki viss kvíði í þér að
hefja aftur preststörf og jafnvel
hvarflaö að þér að þú ættir ekki
afturkvæmt í preststarfið?
„Mín innri tilfinning fyrir því aö
vera fyrir altari, vera aó brölta fyrir
framan það á annarri löppinni og
nánast detta, og finna aó kirkju-
gestir skynjuðu það, er mjög erfið.
Eg hafði verið hvattur til að fram-
kvæma þau prestverk sitjandi sem
ég hafði áður framkvæmt
standandi en í mínum huga kom
það ekki til greina og jafnvel gera
heldur betur en áður. Fyrsta prest-
verkiö sem ég vann var skírn, en
sr. Magnús Gunnarsson á Hálsi,
sem leysti mig af, var með mér því
það var einnig gifting. Við ákváð-
um að hann skyldi bara grípa inn í
ef ég gæti ekki meira. Við sáum
þegar ég vár búinn aó skíra barnið
að ég var nánast uppgefinn svo
hann tók við. Þaó var geysilegur
stuðningur. Mér hefur síóan vaxiö
ásmegin með hverju prestverki eft-
ir að ég komst á gervifót."
Sá sjálfan mig á örskotsstundu
kútveltast í prestskrúðanum
„Ég taldi mig oröið færan í flestan
sjó er ég messaði nýlega í Sval-
barðskirkju en þegar ég fór niður
tvær tröppur úr predikunarstólnum
færði ég gervifótinn á undan. Hann
gaf eftir, ég tók bakföll, og gegn-
um huga mér sá ég sjálfan mig kút-
veltast í prestskrúðanum fyrir
framan söfnuðinn. Ég náði hins
vegar meó annarri hendinni í skírn-
arfontinn og gat rétt mig af. Fyrir
þessi atriöi tek ég mest út.
Konan mín hefur farið með mér
til hvers einasta prestverks síðan
ég kom aftur til starfa, leitt mig inn
að altari, rétt með bækurnar og
staðið við hlið mér við grafirnar
þannig að ég hef verið miklu ör-
uggari. Eg mundi ekki vilja horfa
framan í söfnuðinn ef ég færi á eft-
ir kistunni ofan í gröfína."
Hef öðlast meiri ró en
væri að skrökva ef ég
segðist vera ánægður
- Hefurðu öðlast meiri bjartsýni nú
þegar þú ert farinn að sinna aftur
preststörfum?
„Ég hef öðlast meiri ró yfir því
aó vera svona. Þegar konan mín
var aó nudda á mér suifinn á
kvöldin þegar gengið var til náóa
og mýkja verkina, þá ræddum við
oft um pað að í hugsuninni tryðum
við því að þetta mundi lagast. í
hvert sinn sem eitthvað hefur bját-
að á þá hefur það lagast. Konan
hefur þurft að fara í krabbameins-
aðgerð og komist yfir þau veikindi,
og því ekki þessi veikindi líka?
En hugsaðu þér hvað þetta er
mikil blindni, því ekki vex á mig
aftur fótur. En þetta er eitthvað
sem undirmeðvitundinn kyngir
ekki strax, en smám saman aðlag-
ast maður þessu ástandi sínu og
sættir sig við þaó. Eg væri auðvit-
að að skrökva ef ég segði aö ég
væri ánægður með ástandió, en um
leið og ég finn að ég er fær um að
sinna mínu starfi með þeim hætti
sem ég vil og kannski betur en áð-
ur þar sem veraldlegt vafstur glep-
ur ekki eins og áöur. Þaó gæti t.d.
verið fólgið í því að efla samstarf
okkar prestanna í prófastdæminu
og vitja oftar gamla folksins."
- Hvarflaði aldrei að þér að
preststarfið yrði þér um megn og
þú yröir að hætta?
„Eg neita því ekki að á tímabili
greip mig sú hugsun. Ég hef fengið
á mig þaö orð að vera jafnvel of
samviskusamur og hef haft sam-
viskubit af því að vera fjarverandi
vegna veikinda. Mér er þaö því
mikill Iéttir að finna að sjálfstraust-
ið er aftur til staóar og mín líkam-
lega fötlun verður mér ekki Þránd-
ur í Götu."
Hvað á Herrann við?
- Almenningur leitar frekar hugg-