Dagur - 17.06.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Laugardagur 17. júní 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA31, PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 462 4222 • SÍMFAX: 462 7639
ÁSKRIFT M. VSK. KR. 1500 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN: GEIR A. GUDSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavíkvs. 464 1585, fax 464 2285),
KRISTÍN LINDA JÓNSDÓTTIR, SÆVAR HREIOARSSON.(íþróttir),
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI: HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
Á 51 árs afinæli
lýðveldisins
í dag fagnar þjóðin 51 árs afmæli lýðveldisins ísland.
Að vonum er minna um að vera á þessum þjóðhátíðar-
degi en fyrir ári síðan, þegar landsmenn fögnuðu hálfr-
ar aldar afmæli lýðveldisins, en engu að síður setja
menn sig í hátíðarstellingar. 17. júní hefur í hugum
allra íslendinga ákveðna þýðingu og svo mun verða
um alla framtíð
íslendingar börðust fyrir sjálfstæði sínu, það var síð-
ur en svo sjálfgefið. Þetta vita þeir sem komnir eru yfir
miðjan aldur, þeir muna allt það umrót sem því fylgdi
þegar íslendingar rufu formlega tengslin við Dan-
mörku með stofnun lýðveldisins 1944. Þeir sem yngri
eru lesa um þessa atburði í skólabókunum og trúlega
finnst ýmsum þetta ekkert merkilegt. Hins vegar er
líklegt að hin viðamiklu hátíðarhöld um land allt fyrir
ári hafi vakið þá sem yngri eru til umhugsunar um
hversu stórt skref þjóðin tók með stofnun lýðveldisins
á Þingvöllum fyrir 51 ári.
Nú kunna margir að velta þeirri spurningu fyrir sér
hvort landsmenn séu einhverju bættari með að vita í
smáatriðum um baráttu íslendinga fyrir sjálfstæði.
Þessari spurningu má hiklaust svara á þá leið að
hverjum íslendingi sé hollt að vita að þessi sigur
vannst ekki án þrotlausrar baráttu.
Þjóðhátíðardagurinn er hátíðisdagur um allt land og
ástæða er til að hvetja fólk til virkrar þátttöku. Á Akur-
eyri nýtur 17. júní þeirrar sérstöðu að hvítir kollar setja
mikinn svip á bæinn. Þetta er skemmtilegur siður og
ómissandi í hátíðarhöldunum á Akureyri. Að sama
skapi er það alltaf jafn gaman þegar fleiri hundruð
eldri MA- stúdentar leggja leið sína til bæjarins til þess
að fagna stúdentsafmæli og rifja upp gamla tíma.
í dag fer einnig fram brautskráning kandidata frá
Háskóla íslands í Laugardalshöllinni í Reykjavík. Það
fer vel á því að útskrifa kandidata frá æðstu mennta-
stofnun þjóðarinnar á þjóðhátíðardaginn og ástæða til
að hvetja til þess að þetta verði árviss viðburður.
Dagur óskar landsmönnum öllum gleðilegrar þjóð-
hátíðar.
I UPPAHALPI
Kvenprófasturinn kýs góða bók og tónaflóð
Séra Dalla Þórðardóttir,
sólaiarprestur á Miklabœ í
Skagafirði, hefur verið skipaður
prófastur í Skagafjarðarpró-
fastsdœmi. Þar með er Dalla
fyrsti kvenprófasturinn á íslandi
og í tilefni afþví er hún í uppá-
haldi Dags í dag.
Dalla er dóttir hjónanna
Auðar Eirar Vilhjálmsdóttur
sóknarprests og Þórðar Sigurðs-
sonar framkvœmdarstjóra, hún
er fcedd og uppalin í Reykjavík.
Eigirunaður Döllu er Agnar
Halldór Gunnarsson guðfrœð-
ingur og bóndi, þau hjónin eiga
tvo syni, Trostan og Vilhjálm, og
búa á Miklabœ með sauðfé og
hross. Sem prófastur er Dalla
umsjónarmaður með veraldleg-
um málum kirkjunnar í prófasts-
dœminu og trúnaðarmaður bisk-
ups í héraði.
Hvaða matur er í mestu uppáhaldi
hjáþér?
Jndverskur pottréttur."
Uppáhaldsdrykkur?
„Vatn og við höfum alveg sér-
staklega gott lindarvatn hér á
Miklabæ.“
Hvaða heimilisstöiffinnst þér
skemmtilegust/leiðinlegust?
„Það er nú tvímælalaust
skemmtilegast að hengja út þvott
en ætli það sé ekki leiðinlegast
að ryksuga."
Stundar þú einhverja markvissa
hreyfingu eða líkamsrœkt?
„Nei.“
Séra Dalla Þórðardóttir
Ert þú í einhverjum klúbb eða fé-
lagasamtókum?
„Já, Skagafjörður er þannig
hérað að félögin eru mörg og fe-
lagslífið öflugt, ég er til dæmis í
kvenfélaginu.“
Hvaða blöð og tímarit kaupir þú?
„Eg kaupi Newsweek og
Moggann og svo fæ ég ýmis blöð
starfsins vegna, til dæmis Kirkju-
ritið og Víðförla.“
Hvaða bók er á náttborðinu hjá þér?
„Ég er alltaf með margar bæk-
ur í takinu og les töluvert mikið.
Nú er ég til dæmis að lesa bók
eftir Jane Austen, sem heitir
North anger abbey og Talk be-
fore sleep sem fjallar um vináttu
milli kvenna.“
Hvaða hljómsveit/tónlistarmaður er
í mestu uppáhaldi hjá þér?
„Núna áóan var ég að hlusta á
Perlukafarana eftir Georges Bizet
og svo lilusta ég mikið á Verdi
og jafnvel John Lennon.“
Uppáhaldsíþróttamaður?
„Ég hef engan sérstakan
áhuga á íþróttum en íslensku
handboltamennimir koma fyrst
upp í hugann.“
Hvað horfir þú mest á í sjónvarpi?
„Það er ýmislegt, ég er ham-
ingjusamur sjónvarpsneytandi og
hef gaman að því að horfa á frétt-
ir, fræðsluefni og ýmiskonar
þætti þegar tími gefst til.“
A livaða stjórnmálamanni hefurðu
mest álit?
„Ég vil ekki nefna neinn sér-
stakan því ég tel aö farsæl stjóm-
un byggist á samvinnu, ég vona
bara að núverandi stjóm landsins
farnist vel.“
Hver er að þínu mati fegursti staður
á íslandi?
„Ég ólst upp í Reykjavík og
finnst það falleg borg. Hér í
Skagafirði er líka mikil fegurð,
að horfa út á fjörðinn og yfír eyj-
amar í kvöldsólinni eöa einfald-
lega út um gluggann minn og yf-
ir Héraðsvötnin er ákaflega fal-
legt.“
Hvernig vilt þú helst verja frístund-
um þínum?
„í friði og ró hér heima við
lestur og góða tónlist."
Hvað œtlarðu að gera um helgina?
„Um næstu helgi verð ég á ár-
legri prestastefnu, sem er að
þessu sinni er í Reykjavík.“ KLJ
BRÉF FRÁ HVAMMSTAN6A
KRISTJÁN BJÖRNSSON
Það er hollt aö velta því fyrir sér
hvort þjóóemisástin eigi alltaf
rétt á sér. Henni hefur oft verið
teflt fram meira af kappi en for-
sjá. Getur hún þá varla kallast ást
lengur þegar hún birtist í útskúf-
un minnihlutahópa eða stríði á
hendur þeim. Við elskum þetta
land og við elskum þetta vor sem
Guð er að gefa okkur núna fyrst
eftir harðan vetur. Viö elskum
það þó ekki svo heitt að vió úti-
lokum aðra frá því að njóta þess
með okkur. Það er að sönnu rétt
aö við höfum hlotið þetta í arf
með móðurmjólkinni og föður-
land vort hálft er hafið og allt
það.
Þetta gefur okkur hins vegar
ekki ótakmarkað vald yfir auð-
lindum og gæðum þessa lands,
sem vissulega geta falist í ýmsu
hversdagslegu og smáu. Þetta
smáa gæti til dæmis verið hreint
loft, víðátta og tær fjallalind.
Sjóndeildarhringurinn getur
stundum skartað þvílíkum gæð-
um að ekkert er til samjafnaðar í
rauðlitavali og Ijósadýrð. Allt
þetta lofum við skaparann fyrir í
hljóði og upphátt. Það þýðir því
ekki að vera samtímis að agnúast
út í útlendinga hér í landi. Við
erum hvort eó er allir útlendingar
í þessu landi ef farió er nógu
langt aftur. Við erum gestir á
einum glæstasta íverustaðnum
þar sem útsýn er ofar öllu. Hér
eru óvíða tré og skógar sem
byrgja fólki sýn yfir landslagið.
Það er þó svo merkilegt að
um fá lönd í veröldinni er hægt
að segja að þar búi nánast ein
þjóð í einu landi. Með mikilli
einföldun er hægt að segja að
það séu til um tuttugu lönd með
þessum ósköpum. Ef við segjum
með sömu einföldun að til séu
tvö þúsund þjóðir í heiminum, er
ljóst að 1980 þjóöir búi við ná-
býli annarra þjóða innan sama
ríkis. Viö háðum munnlega sjálf-
stæðisbaráttu til að losna undan
konungsvaldinu. Það tókst og
þessa erum við að minnast núna
á árlegri þjóðhátíð. Nágranni
okkar, gamla Júgóslavía, er við
þaö að liðast í sundur í nokkur
þjóóríki. Þar hefir lífi heiðvirtra
borgara verið fómað í nokkur ár
og enn er langt í land með frið-
samlega lausn. Um þaö bil fjórar
þjóðir eru þar að berjast fyrir
frelsi. Við Islendingar vomm svo
vitlausir að viðurkenna frelsisyf-
irlýsingu Króata, sem er ein
þessara þjóða. Ef viö drögum
þennan fjölda þjóða frá 1980
þjóðum heimsins, er búa með
öómm þjóðum í ríki sínu, er
1976 frelsisstyrjöldum ólokió.
Það er aó mínu viti 1980 styrj-
öldum of mikið fyrir þetta ver-
aldartetur okkar og myndi leiða
mannkyn allt niöur til heljar ef af
yrði. Það er nógu þungbært að
þurfa aö horfa upp á slík átök í
sjónvarpi, þótt við slyppum e.t.v.
við skothríö inn um eldhúsglugg-
ann eóa á leið okkar í kjörbúð-
ina.
Föðurlandsást þarf ekki að
leiða af sér aðskilnaðarstefnu og
hatur á milli ættflokka og þjóðar-
brota. Ættemiserjur eiga ekki rétt
á sér í nútímanum. Mai’kviss
friðarviðleitni er þaó eina, sem
leitt getur þjóöir heimsins á rétta
braut í átt til betri vegar.
Það logar illa á litlu friöarkerti
okkar á meöan ófriðargnýr og
vígadeilur fylla loftið. Það er þó
vonarglæta sem við getum tendr-
að. Fáir em svo aumir að þeir
geti ekki valdið litlum kertis-
stubb eða gengið með hann inn á
torg friðar og samlyndis í sínum
heimabæ. Vió skulum muna það
meðan vió lifum aó við eigum
beinan þátt í stríðinu í Júgóslavíu
með því að hafa viðurkennt sjálf-
stæói Króatíu með hraði, þjóöar
sem þó bjó í héraði innan um
íbúa af ólíku þjóðemi og ólíkrar
trúar. Þaö var glappaskot og enn
emm viö að gera rangt þegar við
tölum um ríki fyrrum Júgóslavíu.
Málið er svo flókið og skipting
þjóöanna þar svo margbrotin að
ég sé í fljótu bragði ekki aöra
lausn en að þessar fjandþjóðir
líðandi stundar sameinist um
eina ríkisheild. Hún gæti svo vel
kallast Júgóslavía áfram. Fólkið í
þessu Evrópuríki er ekki endi-
lega aó hatast þótt stríðandi her-
fylkingar keppist núna við að
saxa á limi þess.
Notum hátíðarstundu í okkar
lífi til að minnast þjáninga með-
bræöra okkar og sorgar. Þeir búa
við tilgangslaust at er hellt var
yfir þá í nafni þjóðemishyggju.
Höfum viö ruglað blindri þjóð-
emishyggju saman við ást á
þeim staö sem okkur hefur verið
veittur til dvalar? Byggjum land-
ið okkar með þeim hætti að við
getum áfram verið bæði stolt og
sátt í senn. Látum ekki seytlandi
bæjarlæki ættjaröarástar bólgna
upp og flæóa út yfir farvegi sína
í brjóstum vomm. Nóg em dæm-
in um afleiðingar þess.
Gleðilega þjóðhátíó árið 1995
og framvegis.