Dagblaðið Vísir - DV - 14.10.1994, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 14. OKTÓBER 1994
15
Næsta skref er
vaxtalækkun
Öll teikn eru nú á lofti um að
vextir geti lækkað enn frekar á
næstunni. Það er enginn vafi á þvi
að alltof háir vextir hafa dregið úr
afkomubata atvinnulífsins og lagt
óþarfa byrðar á hin skuldugu
heimih í landinu. Ef eitthvað getur
orðið til þess að örva atvinnulífið,
auka fjárfestingar og bæta lífskjör,
þá er það umtalsverð vaxtalækkun.
Þess vegna er bráðnauðsynlegt að
vextir lækki hið fyrsta, eins og efni
standa til nú.
Vel heppnaðar aðgerðir fyrir ári
leiddu til umtalsverðrar vaxta-
lækkunar. Það var ómetanlegt. En
betur má ef duga skal.
Þrjár ástæður hárra vaxta
Þegar hið háa vaxtastig var rétt-
lætt, nefndu menn einkum þrennt.
Óstöðugleika í verðlagsmálum,
sókn ríkisins eftir lánsfé og útlána-
töp. Staða þessara mála nú sýnir
svart á hvítu að vaxtastigið hlýtur
að lækka.
Mikilvægasti árangur við stjórn
efnahagsmála á hðnum árum hefur
verið að ná tökum á verðbólgunni.
Nú blasir við að verðlag verður
með því lægsta sem þekkist í Evr-
ópu. Ákvarðanir banka rnn vexti,
hljóta að taka mið af líklegri verð-
lagsþróun. Með það í huga er
ástæða th að ætla að nafnvextir
lækki umtalsvert.
Að seðja lánsfjárhungrið
Talsmenn bankanna vísuðu mik-
KjaUaiinn
Einar K. Guðfinnsson
þingmaður Sjálfstæðisflokksins
á Vestfjörðum
ið í það sem þeir köhuðu óseðjandi
hungur ríkisins eftir lánsfé. Vissu-
lega hefur lánsfjárþörf hins opin-
bera áhrif á vextina. Þess vegna
hefur verið lögð á það áhersla að
ná utan um stjórn ríkisfjármála,
beinlínis í því skyni að stuðla að
vaxtalækkun. Það er því athyglis-
vert að nú er gert ráð fyrir því aö
lánsfjárþörf opinberra aðila verði
á þessu ári minni en áætlað var í
upphafi ársins. Þar með er hún
helmingi minni en árið 1991, þegar
ríkisstjómin tók við. Miðaö við for-
sendur fjárlagafrumvarpsins fyrir
næsta ár, er ljóst að þessi þörf hins
opinbera eftir lánsfé mun enn
minnka og það svo um munar.
Nú er þess vegna komið að þeim
að standa við stóru orðin, sem töldu
að opinber lánsfjárþörf réð vaxta-
stiginu. Vilji þeir talsmenn bank-
anna sem þannig töluðu forðum
láta taka sig alvarlega, hljóta þeir
að beita sér fyrir einhhða vaxta-
lækkun.
Vaxtalækkun er rökrétt
Sama er að segja um útlánatöpin.
Á það var bent að einmitt hinir
ahtof háir vextir hefðu beinhnis
leitt til útlánatapa. Þess vegna væri
hækkun vaxta ekki líkleg til þess
að bæta hag bankanna, heldur
fremur að læsa þá inni í vítahring.
Sú var enda reynsla manna á Norð-
urlöndunum. Nú blasir það viö að
afskriftaþörf bankakerfisins fer
mjög minnkandi. Enn eitt tilefni
vaxtalækkunar er fundið.
Aht hnigur þetta að hinu sama.
Vaxtalækkun er rökrétt nú. Ríkis-
stjórnin greiddi fyrir vaxtalækkun-
inni í október í fyrra. Sú aðgerð
tókst að mestu, þó enn hafi bank-
arnir ekki fylgt eftir nema að hluta.
Nú er nauösynlegt að annað skref
verði stigið og þannig greitt fyrir
nauðsynlegum afkomubata heimh-
anna og atvinnulífsins í landinu.
Einar K. Guðfinnsson
„Vissulega hefur lánsfjárþörf hins op-
inbera áhrif á vextina. Þess vegna hef-
ur verið lögð á það áhersla að ná utan
um stjórn ríkisfjármála, beinlínis í því
skyni að stuðla að vaxtalækkun.“
u ML/WCsVSzX I iK '
Láasvi&far forvextlr g
VI Irtírátfariéri tékfcaretkn. 12
Omrötfygqé sk oida.br. |án ®
Verðfryogo skufdabrján j
Afuföa.fékstrsr.og ratkntngsién
Isien&kar krónur i
Söft
ÍISD
OEM
JPY
ECU I
af VISA gretðsfusktptum
«*tlr vaxtir «
Vilji talsmenn bankanna láta taka sig alvarlega, hljóta þeir að beita sér
fyrir einhliða vaxtalækkun, segir Einar m.a. í greininni.
Er ef nahagslegur
ávinningur allt?
Hinar ýmsu dehdir Háskólans
hafa látiö spekimál sín flæða yfir
okkur fávís, vegiö og meti kosti og
gaha ESB-aðhdar fyrir okkur sem
þjóð.
Ekki skal vandleg athugun í efa
dregin, mæhstikur allar og reikn-
ingsstokkar efalaust ekki af lakara
taginu enda hálærðir spekingar
æðstu menntastofnunar okkar sem
um hafa vélt. En athygli mína vek-
ur hversu metið er, hvað er dýr-
mætt og hvað ekki.
Ljómi logadýrðar
Það sem í minni vitund hefur
mest ghdi fyrir sjálfstæða þjóð
virðist nú ekki skipta lengur svo
miklu máli. Fjárhagslegur ávinn-
ingur - þó hvergi í hendi, en oft
hugsanlegur aðeins - sýnist metinn
langt umfram atriði eins og þau að
þrengt verði að mun að löggjafar-
samkomu, dómstólum, innlendu
ákvaröanavaldi yfirleitt.
Sömuleiðis virðist það ekki vega
þungt þótt sjávarútvegsstefna sam-
bandsins gangi þvert á okkar hags-
muni, jafnvel svo að við munum
ekki ráða yfir þessari auðhnd sem
öhu skiptir.
Hins vegar mikla menn fyrir sér
einhverja óljósa efnahagslega
Kjallaiinn
Helgi Seljan
fyrrv. alþingismaður
ávinninga sem uþphafnir eru sem
kostir umfram gaíla. Ekki fer held-
ur mikið fyrir ógnum atvinnuleysis
í ESB að séð verður í áhtsgerðum
þessum.
Nú, en svo eru tíunduð rækhega
þessi undraáhrif sem menn sjá í
ljóma logadýrðar - áhrifm miklu á
stefnu og störf ESB. Miklir menn
erum viö Hrólfur minn, þegar ýjað
er að því að við forum að stjórna
Evrópu. Hvað um gömlu þjóðremb-
una svokölluðu sem bliknar í þess-
um samanburði?
Til hvers var þá barist?
Maður spyr sig að því hvort
ávinningar fjárhagslegs eðhs séu
ofar metnir eigin valdi þjóðar á öh-
um þeim málum sem einhverju
skipta. En stundargróði, sem auk
þess myndi fáum nýtast, í raun
meira viröi en sjálfstæöi þjóðar?
Skipta fjármunir orðið öllu?
Nú er ég út af fyrir sig ekki að
gera lítið úr efnahagslegum ávinn-
ingum, ef augljósir eru, en ég hlýt
ævinlega að spyrja mig hvers eðhs
þeir séu, hversu öruggir þeir séu,
hvort þeir nýtist þá þjóðinni allri
og síðast en ekki síst hvað þeir
kunna að kosta okkur í öðru enn
dýrmætara. Það skiptir öhu í minni
vitund.
Ég ætla að vona spekinganna
vegna að þessar spurningar fái ekki
þau svör sem ég óttast. En umræða
daganna einkennist svo miög hér
af að hroh setur að mér um það að
nú skipti auðgildismatið oröið öhu;
andleg reisn, upprétt þjóð sé létt-
væg fundin í auðhyggjufárinu. Ef
svo er - th hvers var þá barist? Ég
ætla að vona að misskilningur
minn sé mikill.
Helgi Seljan
„Sömuleiðis virðist það ekki vega
þungt þótt sjávarútvegsstefna sam-
bandsins gangi þvert á okkar hags-
muni, jafnvel svo að við munum ekki
ráða yfir þessari auðlind sem öllu
skiptir.“
Meðog
NýrvegurmillíNorður-
ogAusturlands
Fögnum
þessari
framkvæmd
„Bæjar-
stjórn Egils-
staða hefur
fagnað mjög
þessari fram-
kvæmd og í
mínum huga i
er hér um !
mjög þarft
mál að ræða. j ^..
Um leið leggj- ar4ón 6 E9iissiöáum.'
um við
áherslu á að unnið verði áfram
að tengingu hér innan svæöis,
s.s. tengingu við Seyðisfjörð. Það
er brýnt aö Noröur- og Austur-
land tengist betra vegasambandi
bæöi í sambandi viö flutning á
vörum og þjónustu og til að auð-
veida fólki að ferðast. Þetta er það
sem við horfum th, en ég get
vissulega skilið sjónarmiö Hús-
víkinga og annarra íbúa á norð-
austurhorninu að þeir vhji teng-
ingu innan fjóröungsins. Ég deili
því ekki á þeirra sjónarmið, þau
eiga að vissu leyti rétt á sér. Við
horfum hins vegar á þetta frá
okkar sjónarhomi og fögnum
þessu sem okkar hagsmunamáli.
Á leiöinni emm við með gífurleg-
an farartálma sem við köhum
Heiöarenda og er einn mesti far-
artálmi innan héraðs. Þetta er á
leiðinni frá Feilabæ að Jökulsá,
stuttur kafli en dýr í framkvæmd.
Þótt Öræfin hafi verið tær hetur
þessi kafli oft verið ófær og iag-
færing hans er auðvitað thuti af
öllu dæminu.“
Norðaustur-
horniðsvelt
„Það scm er
að þessu
forgangsröð-
unin en ég er
ahs ekki ó-
sammála nýj-
um vegi yfir
Möðrudalsör-
æfin. En
því að ráðast
í þessa fram-
kvæmd á enn
einu sinni að svelta norðaustur-
hom landsins hvað varðar sam-
göngur. Það er forkastanlegt að
ekki eigi að bæta samgöngurnar
hér á svæðinu á rnihi Húsavíkur
og Egilsstaöa og þar með sam-
göngumar milli þéttbýlisstað-
anna Húsavíkur, Kópaskers,
Raufarhafnar, Þórshafnar,
Bakkafjarðar og Vopnafjarðar.
Það er ekki um neina smáhags-
muni að ræða fyrir þessa staði
að fá mannsæmandi saragöngur.
Þaö þarf t.d. enginn að efast um
það hvaða þýöingu þaö hafði fyr-
ir Borgames aö fá hnngveginn
þar í gegn um árið eða fyrir
Blönduós en þar heföi verið hag-
kvæmara að leggja hringveginn
á öðrum stað. Sú samvinna sem
er korain á mihi sveitarfélaga á
norðausturhorainu er mjögmikh
og krefst betri samgangna. Aö
fara meö hringvegimi þessa leið
til Egilsstaða þarf ekki aö lengja
leiðina nema um 100 km en hér
er um miklu snjóléttari leið að
ræða. Ef byggö yrðu göng í Hellis-
heiði yrði mesti hæöarpunktur á
ieiðinni frá Akureyri tii Egiis-
staða í Víkurskarði en á Möðm-
dalsöræfunum er verið að tala
um veg í um 600 metra hæð.“