Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1995, Qupperneq 12

Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1995, Qupperneq 12
12 LAUGARDAGUR 3. JUNÍ 1995 Erlendbóksjá Metsölukiljur Bandaríkin Skáldsögur: 1. John Grisham: The Chambar. 2. Mary Higgins Clark: Remember Me. 3. Dean Koontz: The Key to Midnight. 4. Sue Grafton: ,,K" Is for Killer, 5. Meave Binchy: Circle of Fríends. 6. Nora Roberts: Hidden Riches. 7. Anne Rice: Cry to Heaven. 8. Dale Brown: Storming Heaven. 9. Rosemary Rogers: The Teaplanter's Bride. 10. T. Clancy & S. Piaczenik: Tom Clancy's Op-Center. 11. Allan Folsom: The Oay after Tomorrow. 12. Michael Críchton: Congo. 13. Judith McNaught: Until You. 14. E. Annie Proulx: The Shipping News. 15. Carol Shlelds: The Stone Diaries. Rit almenns eðlis: 1. B.J. Eadie 8t C. Taylor: Embraced by the Light. 2. Thomas Moore: Care of the Soul. 3. Delany, Delany 8i Hearth: Having Our Say. 4. Mary Pipher: Reviving Ophelia. 5. Robert Fulghum: Maybe (Maybe Not). 6. Thomas Moore: Soul Mates. 7. M. Scott Peck: Tho Road tess Travelled. 8. Sherwin 8. Nuiand: How We Die. 9. Dannion Brinkley 8i Paul Perry: Saved by the Light. 10. Karen Armstrong; A History of God. 11. Jim Carroti: The Basketball Diaries. 12. Elizabeth M. Thomas; The Hidden Llfe of Dogs. 13. Bob Woodward: The Agenda. 14. A. Toffler 8. H. Toffler: Creating a New Civilization. 15. Nathan McCall: Makes Me Wanna Holler. (Byggt i New York Times Book Review) Imynd ofar veruleika? Við lifum á tímum þar sem ímynd- in virðist oft skipta öllu máli, en ekki veruleikinn að baki hennar. Raun- verulegum hiutum og atburðum er vikið til hliðar. Þannig er verið að snúa sögu tuttugustu aldarinnar til baka; hinir öflugu mynd- og netmiðl- ar sjónvarps, gervihnatta, tölva og geisladiska eru að þurrka veruleik- ann út og setja sýndarveruleika í hans stað. Eitthvað á þessa lund hljómar boð- skapur franska félagsfræðingsins Jean Baudrillard en hann hefur hlot- ið mikið umtal og frægð hins síðari ár fyrir bækur sínar og fyrirlestra þar sem hann gagnrýnir yfirþyrm- andi áhrif sjónvarpsins á samtímann og veruieikaskyn manna. Lengst gekk hann í þessa veru með þeirri yfirlýsingu um ímynd og veruleika hversdagsins að Persaflóastríðið hafi aldrei gerst - nema á sjónvarpsstöð- inni CNN! Hefur móðgað marga Bækur Baudriliards koma nú út í fjölmörgum löndum. Sú nýjasta, sem fjallar um ofangreind málefni, nefn- ist The Dlusion of the End en þar ræðir hann kunnar kenningar um að sögunni sé lokið. En hver er maðurinn? Jú, Baud- rillard fæddist í Frakklandi árið 1929. Foreldrar hans voru af bændafólki komnir en störfuðu hjá hinu opin- bera; Jean varð sá fyrsti í fjölskyld- unni til að ganga menntaveginn. Hann lagði stund á þýsk fræði og hóf síðan kennslu í menntaskólum. Á Jean Baudrillard: Persaflóastriðið gerðist ekki - nema á skjánum hjá CNN! Umsjón Elías Snæland Jónsson sjöunda áratugnum sneri hann skyndilega við blaðinu og fór að læra félagsfræði og sinna ritstörfum: þýddi leikrit eftir Weiss og Brecht úr þýsku og skrifaði greinar í Les Temps Modemes en því tímariti var ritstýrt af heimspekingnum Jean Paul Sartre. Baudrillard vakti mikla athygli sem þjóðfélagsgagnrýnandi með nokkmm bókum sem hann gaf út á frönsku á árunum 1968 til 1973. Hann varö fljót- lega vinsæll ræðumaður og ferðaðist víða um lönd. Fyrir átta ámm hætti hann að kenna og einbeitti sér að rit- störfum og fyrirlestrum. Þótt franskir fjölmiðlar leiti gjarn- an álits hans á atburðum samtímans er Baudrillard í litlum metum meðal franskra fræöimanna. „Þótt ég hafi ekki ætlað mér það þá hef ég móðgað marga hópa, svo sem femínista og fylgismenn Foucaults," segir hann í nýlegu blaöaviðtah. Hinir síðar- nefndu reiddust þegar hann sendi frá sér bók sem nefnist á ensku Forget Foucault og boðaði að hugmyndir þessa franska fræðimanns, sem margir hafa tekið í eins konar guða- tölu, séu með öllu úreltar. Að þurrka út söguna í The Illusion of the End heldur Baudrillard því fram að sagan sé síð- ur en svo að taka enda; þvert á móti sé verið að snúa ofan af henni, að þurrka tuttugustu öldina úr minni manna - jafnt kalda stríðið sem þær þólitísku og hugmyndafræðilegu byltingar sem einkenndu fyrri hluta aldarinnar. „Það eru allir að hreinsa til. Reynt er að losna við allar ein- ræðisstjómimar fyrir slikk, helst fyrir aldamótin," segir hann. Hann gagnrýnir gildismat sam- tímans harkalega: „Atburðir hafa ekki lengur neitt annað vægi en fyrirfram áætlaða merkingu, forritunþeirra og útsend- ingu,“ segir hann. I þessu samhengi lýsti hann þvi einmitt yfir að Persa- flóastríðið hefði aldrei gerst; það hafi verið eins konar hermistríð á CNN og öðrum sjónvarpsstöðvum heims- ins. Metsölukiljur Bretland Skáldsögur: 1. Tarry Pratchett: Soul Music. 2. John Grisham: The Chamber. 3. Allan Folsom; The Day after Tomorrow. 4. Minette Walters: The Scold's Bridle. 5. P.D. James: Original Sin. 6. T. Clancy 8i S, Pieczenik: Tom Clancy's Op-Centre. 7. Susan Howatch: Absolute Truths. 8. Tom Willocks; Green River Rising. 9. Sidney Sheldon: Nothing Lasts Forever. 10. Dlck Francis: Wild Horses. Rit aimenns eðlis: 1. Stephen Hawking; A Brief History of Time. 2. Julian Barnes: Letters from London. 3. Jung Chang: Wild Swans. 4. Christina Noble: A Bridge across my Sorrows. 6. Penelope Lively: Oleander,Jacaranda. 6. Andy McNab: Bravo Two Zero. 7. Steven Pinker; The Language Instinct. 8. Stella Tillyard: Aristocrats. 9. Deborah Curtis: Touching from a Distance. 10. Margaret Thatcher: Tha Downing Street Years. (Byggt á The Sunday Times) Danmörk 1. Jan Guillou: Ingen Mands land. 2. Jung Chang: Vilde svaner. 3. Josteín Gaarder: Sofies verden, 4. Kirsten Hammann: Vera Winkelwir. 5. Fran2 Kafka: Amerika. 6. Ib Michael: Kejserfortællinger. 7. Ib Michael: Den totvte rytter. (Byggt á Politiken Spndag) Vísindi Vísindamenn leita að varúlfinum í Mexíkó Jack Nicholson lék nýlega bókaútgefanda sem breyttist skyndilega i var- úlf. Hér er hárvöxturinn í andlltinu farinn að aukast. Karríréttir við blóðleysi Blóöleysi af völdum járnskorts er eitthvert algengasta næringar- vandamál í heimi hér og læknar eru sífellt aö ráðleggja sjúkling- um sínum að boröa jámríka fæðu, svo sem lifur og spínat. Breskir læknar viö matvæla- rannsóknarstöð í Norwich hafa nú komist aö því að sterkir ind- verskir karríréttir, sem eldaðir eru í hefðbundnum járnpottum, eru mjög jámauðugir. „Notkun potta og panna úr steypujámi hefur aukiö magn jáms í fæðunni,“ segja vísirida- mennimir i grein i breska lækna- blaðinu. f leit að reiki- stjörnum Stjömufræðingum hefur ekki enn tekist að koma auga á reiki- stjömur í öðrum sólkerfum og þvi eru hugmyndir um .tilvist slíkra stjama aðeins fræöilegar. Nýjar gerðir öflugra stjömusjón- auka geta bins vegar gert fræði- mönnum kleift aö koma auga á fjarlægar reikistjömur. Adam Burrows og félagar hans við háskólann í Arizona segja að þeir sem ætli sér aö reyna að sjá þvílíkar stjömur eigi að leita að reikisljömum sem eru svipaöar Júpíter, nema stærri og yngri. „Risaplánetur með meiri massa en Júpíter og yngri en um míllj- arður ára eru bestu takmörkin og það ættí aö vera hægt að sjá þaer með sjónaukum sem veríö er að smíða nú,“ segja vísinda- mennirnir. Þær eru ófáar kvikmyndimar sem gerðar hafa verið um varúlfa, óláns- menn sem á.fullu tungli umbreytast 1 kafloðnar og morðóðar skepnur næturlangt en vakna svo upp sem Jói Jóns í næsta húsi að morgni; ósköp venjulegir íjölskyldufeður. En varúlfamir eru ekki bara bundnir við þjóðsögumar einar, þ.e. hiö líkamlega útíit. Svona loðnir menn og konur eru til og hafa lengi verið til sýnis í fjölleikahúsum og farandsýningum á furöuverum. Vísindamenn láta málið líka til sín taka og þeir ku ekki vera langt frá því aö finna „varúlfa-genið" sem veldur öllum þessum óeðlilega hár- vextí. Einn þessara vísindamanna er Pragna Patel, taugaiæknir viö Bayl- or-læknaskólann í Houston í Texas. Hún og nokkrir starfsbræður hennar í Bandaríkjunum og Mexíkó eru á fullri ferð aö leita að geni þessu og hafa einskorðað leitina núna viö mexíkóska fjölskyldu þar sem fimm ættliöir hafa þjáöst af varúlfaveik- inni, ef kalla má þetta svo. Karlamir sem þjást af sjúkdómin- um eru kafloðnir i framan og á efri hluta búksins en konumar hafa aftur á móti nokkra þykka hárbrúska hér og þar á hörundinu. Patel vill ekki kalla sjúkdóminn „varúlfsheilkenni", eins og gert er í tilkynningu frá vísindaritinu Nature Genetics þar sem grein hennar og félaga hennar birtist. Hún segir hins vegar að með þekkingu á geninu geti vísindamenn aukið þekkingu sína á erfðafræði hárvaxtar mönnum og aíbrigðileika í þeim efnum. Hún seg- ir aö þetta ákveðna afbrigði kunni ef til vill að einskorðast við þessa einu fjölskyldu frá Mexíkó. Rannsókn Patel og félaga varpar einnig ljósi á „áavísi“ þar sem ein- kenni eins og mikill hárvöxtur, sem virtist hafa dáið út meðal manna fyr- ir þúsundum ára, birtast skyndilega aftur án þess að nokkur skýring finn- ist. í annarri grein í tímaritinu Nature Genetics kemur fram aö áavísi minni okkur á aö erfðaeinkenni týnist ekki í þróunarsögunni heldur liggi í dvala eða, eins og Brian Hall, höfundur greinarinnar, segir, þá þýðir það t.d. að hæfileiki mannskepnunnar til að láta sér vaxa hala sé ekki endilega glataður að eilífu þótt við búum ekki yfir honum þessa stundina. Framhjá- hald og kynþokki Sænskir dýrafræðingar við Uppsalaháskóla segja að fram- hjáhald hjálpi karlfuglum sumra tegunda vtð að viðhalda kyn- þokkanum, Karlfuglar hafa ýmislegt skraut á sér til aö ganga í augun á kven- fuglunum, svo sem litríkar fjaðr- ir, myndarlegt stél eða stóran hvitan blett á enninu, eins og grípukarlinn. Það er ekki auðveit að vera svona sexi því allt skraut- ið iaðar að alls konar ránfugla eða þá að fuglamir þurfa að borða mikiö til að viðhalda því. Sviamir komust að þvi að þeir karlfuglar sem áttu unga með fleirum en eigínkonunni reynd- ust vera með stærri blett árið eft- ir þar sem þeir þurftu ekki að reyta af sér jafn mikið af íjöðrum viö hreiðurgerðina. Sólbekkir slæmir Sólbekkir geta hugsanlega valdið krabbameini en þeir era áreiðanlega hrukkuvaldandi, segja breskir læknar sem vara fóik við að vera of mikið í sólinni. Húðkrabbatilfeilum hefur Qölg- að mjög i Evrópu hin siöari ár og era fómarlömbin öll hin sömu: fólk með ijósa húð. Umsjón Guðlaugur Bergmundsson

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.