Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.1995, Blaðsíða 24

24
LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 1995
I
(
Í
i
i
i
i
i
I
i
i
4
I
Eftirlýstur þýskur „tugmilljónaþjófur'' handtekinn á f slandi fýrir 17 árum:
Kom til íslands í
leit að friði og ró
- rændi tvo peningaflutningabíla í Þýskalandi og var framseldur
Á þriðjudag var greint frá því í DV
að breski bankaræninginn Jeffrey
Force sæti á Litla-Hrauni fyrir íikni-
efnasmygl hingað til lands á seinasta
ári. Ástæða þess að fyrst nýlega
komst upp um Force er sú að hann
villti á sér heimildir með því að
breyta nafni sínu. Árið 1977 átti svip-
aður atburður sér stað hér landi þeg-
ar þýskur „tugmilljónaþjófur", sem
hafði rænt banka og peningaflutn-
ingabíla og strokið frá eigin réttar-
höldum, var handtekinn hér á landi.
í vandræðum
meö peningana
Dagblaðið, DB, greindi frá því
þriðjudaginn 2. ágúst að tveir ungir
íslenskir piltar hefðu komið á lög-
reglustööina viö Hverfisgötu og
greint frá því að ölvaður Bandaríkja-
maður hefði gefið sig á tal við þá fyr-
ir utan Glæsibæ. Hann heföi verið
með mikiö af peningum á sér og „var
hreinlega í vandræðum með seðlana
og var á víxl að troða þeim í buxna-
strenginn eða buxnavasana þegar
hann gaf sig á tal við þá.“ í kjölfarið
handtóku lögreglumenn úr lögregl-
unni í Reykjavík Bandaríkjamann-
inn sem var á bíl ásamt Þjóðverja
sem ók bílnum.
Seinna kom í ljós að Þjóðverjinn
var eftirlýstur fyrir stórglæpi í
heimalandi sínu sem Ludwig Lug-
meier og haföi hann komiö hingað
til lands fyrr á árinu, 2. mars, á fólsku
norður-írsku vegabréfi undir nafn-
inu John M. Waller. Við handtökuna
reyndist Lugmeier vera með um 25
milljónir króna á sér, mest í v-þýsk-
um mörkum. Fé hafði verið sett hon-
um til höfuðs og fengu íslensku pilt-
arnir tveir samtals 2,4 milljónir í
verðlaun fyrir aö upplýsingar þeirra
leiddu til handtöku hans.
Fangaveróir
teknir í gíslingu
Mikil blaðaumfjöllun fylgdi í kjöl-
far handtöku Lugmeier. Daglega í
um vikutíma mátti lesa um feril hans
og framgang rannsóknarinnar.
Föstudaginn 5. ágúst fjallaði DB ítar-
lega um sakaferil Lugmeiers. Þar
kom fram að fyrsti stórglæpur hans
hefði verið rán á peningaflutninga-
bifreið í Munchén sem hann framdi
í félagi við annan mann, Gerhard
Linden, í desember 1972. Þá var Lug-
meier einungis 23 ára. Ránið vakti
mikla athygli í v-þýskum fjölmiðlum.
Tæplega ári seinna komst Lugmeier
aftur á forsíður v-þýskra blaöa þegar
hann réðst á peningaflutngingabif-
reið Dresdner bankans í Frankfurt.
Það rán framdi hann einnig í félagi
við Linden og höfðu þeir um 2 millj-
ónir þýskra marka upp úr krafsinu.
Á gengi þess tíma nam það 170 millj-
ónum íslenskra króna. Til viðmiðun-
ar var mánaðarkaup hafnarverka-
manns um 100 þúsund íslenskar
krónur.
Lugmeier og Linden komust undan
með fenginn en náðust hálfu ári
seinna í Mexíkó eftir að sá fyrmefndi
sendi unnustu sinni í Þýskalandi
póstkort. Þeir voru framseldir til
Þýskalands þar sem réttarhöld yfir
þeim drógust á langinn. Lugmeier
tókst á ævintýralegan hátt að sleppa
nú, enda sagði hann Lugmeier hafa
sagt við sig: „Þú hefur sigrað". Sagði
hann þýska stórþjófinn gerbreyttan
mann frá því hann kom honum í
fangelsi árið 1974. Þá hafi hann verið
fullur haturs í garð yfirvalda „en nú
væri hann niðurbrotinn maður,
þreyttur á hinum stöðuga flótta og
tæki það ekki svo nærri sér að fara
nú í fangelsið sem biði hans í Frank-
furt.“ Dómur hafði verið kveðinn
upp yfir Lugmeier að honum fjar-
stöddum í Þýskalandi og hlaut hann
12 ára fangelsisdóm.
Hef ekki séð hann enn
Pálmi Matthíasson, sóknarprestur
í Bústaðakirkju, var rannsóknarlög-
reglumaður á þessum tíma. Hann
segir málið eftirminnilegt í ljósi þess
um hve mikla peninga hafi verið að
ræða.
„Þetta var afskaplega ljúfur og
elskulegur ungur maður. Hann tal-
aði mikið um hve honum liöi vel í
návist íslenskra lögreglumanna sem
honum þóttu mannlegri en hann
hafði áður kynnst. Eitt af skammar-
strikunum, sem maður gerði í lögg-
unni, ef skammarstrik máetti kalla
er að við sendum Lugmeier rjómat-
ertu á afmælisdaginn hans en hann
átti einmitt afmæh á meðan hann sat
hér í gæsluvarðhaldi. Fjölmiðlar
fréttu af þessu og spurðu yfirmenn
fangelsisins af þessu seinna en þeir
harðneituðu þessu,“ segir Pálmi.
Nokkrum árum eftir að Lugmeier
var sendur úr landi sendi hann svo
Pálma póstkort og þakkaði góð
kynni. „Mér þótti þetta vera merki
þess að hann hefði kunnað að meta
þessa dvöl héma. Hann lét þess getið
að ísland væri staður sem hann vildi
búa á en væri því miöur vant við
látinn næstu árin en ég hef ekki séð
hann enn hins vegar,“ segir Pálmi.
Ætlaði að
nema indversku
íslensk yfirvöld ákváöu að fram-
selja Lugmeier, eða „gullfuglinn"
eins og blaðamaður DB kallaði hann
í myndatexta, sem fór úr landi í fylgd
ívars Hannessonar rannsóknarlög-
reglumanns. Yfirgaf hann ísland í
jámum með áætlunarflugi Flugleiða
en einnig voru í vélinni lögreglu-
mennirnir þýsku. Þá var einnig í
vélinni Ragnar Th. Sigurðsson, ljós-
myndari DB, og í þetta skiptið blaða-
maður líka því hann tók viðtal viö
Lugmeier í flugvélinni á leiðinni út.
í viðtali Ragnars sagðist Ludwig
Lugmeier ætla að nema indversku í
fangelsinu. Það kæmi sér vel við
jógaiðkun sem hann hafði lagt stund
á. Ragnar mat fas fangans þannig að
hann væri feginn að vera kominn í
hendur réttvísinnar. Hann væri laus
við spennuna og nagandi óttanum
við að nást væri létt af honum. Lug-
meier sagðist ætla að greiða pening-
ana til baka og kannski skrifa ævi-
sögu sína og selja hana. Síðan bað
hann Ragnar að skila góðri kveðju
til allra Islendinga, sem honum hk-
aöi vel við, og fangavarðanna í Síð-
umúlanum sem væm góðir menn.
Við komuna til Frankfurt tóku á
móti Lugmeier ekki færri en 50 lög-
reglumenn með alvæpni og færðu
hann í fangelsi þar sem hann afþlán-
aði dóm sinn. -pp
Hér er „gullfuglinn" Lugmeier á milli þýsku rannsóknarlögreglumannanna á leið frá íslandi. Fyrir aftan þá situr
ivar Hannesson rannsóknarlögreglumaður en hann var einn þeirra sem stóðu að rannsókn máls Lugmeiers hér
á landi. DB-myndir Ragnar Th. Sigurðsson
úr haldi þegar hann stökk út um
glugga í dómshúsinu í Frankfurt þeg-
ar réttað var í máh hans. Linden
reyndist ekki jafn heppinn og var
dæmdur til 13 ára fangelsisvistar eft-
ir að fangavörður í fangelsinu hans
hafði svikist undan merkjum og tek-
ið tvo samstarfsmenn sína árangurs-
laust í gíshngu og krafist þess að
Linden yrði sleppt.'
Hafói í hyggju
að kaupajörð
Frá flóttanum og þar til hann náð-
ist í Reykjavík hafði Lugmeier farið
huldu höfði víða um lönd, m.a. til
Bahama-eyja, Frakklands, Spánar,
íraks, Sviss, Þýskalands, London og
Ekvador.
Fyrst eftir að Lugmeier kom tíl ís-
lands leigði hann sér hótelherbergi.
Stuttu síðar leigði hann sér þó
tveggja herbergja íbúð í Breiðholti
og bjó hana húsgögnum. Reyndar var
andbýlingur hans starfsmaður lög-
reglustjórans á Keflavíkurflugvelh
sem jafnframt er yfirmaður tollvarða
sem sjá um vegabréfaeftirlit. Lug-
meier tók ökupróf hér á landi og Vís-
ir greindi frá því að hér hefði hann
ætlað að finna sér frið enda orðinn
þreyttur á ehífum flótta og sukk-
sömu líferni. Hafði hann þegar eytt
stærstum hluta þýfisins sem hann
rændi frá Dresdner bankanum í
Frankfurt. Hafði hann leitað fyrir sér
um jarðakaup ög síöar var hann
kominn á fremsta hlunn með að
kaupa sér veitingastofu en ekkert
orðið af þessum áformum. Hann
hafði einnig hafið flugnám hér á
landi og hafði reyndar ákveðið að
fara af landi brott daginn eftir að
hann var handtekinn.
Yfirvöld gagnrýnd
Dagblöð gagnrýndu harðlega yfir-
völd hér heima vegna þess að Lug-
meier gat komið hingað th lands óá-
reittur þrátt fyrir að vera eftirlýstur
af alþjóðalögreglunni Interpol. í ljós
kom að skrár yfir eftirlýsta afbrota-
menn voru fyrst sendar th dóms-
málaráðuneytisins og þaðan th út-
lendingaeftirhtsins. Það sá síðan um
að koma þeim gögnum, sem talin
voru nauðsynleg, th tohvarða og
vegabréfseftirlitsmanna á Keflavík-
urflugvehi. Reyndin var sú að Lug-
meier hafði verið tekinn th sérstakr-
ar skoðunar við komuna hingað til
lands og á honum fannst mikið
reiðufé. Var skýrsla þessa efnis send
útlendingaeftirlitinu sem grennslað-
ist fyrir um hann. Lugmeier braut
hins vegar engin lög hér og því gaf
eftirgrennslanin ekki tilefni th hand-
töku hans. í ljósi þessa var haft eftir
aðstoðarmanni dómsmálaráðherra,
sem var Eiríkur Tómasson á þessum
tíma, að eftirliti með útlendingum
yrði breytt.
Eftir aö ljóst var að hér hafði verið
handsamaður v-þýskur stórglæpa-
maður streymdu hingað v-þýskir
blaðamenn. Gagnrýndu þeir harö-
lega leyndina sem hvhdi yfir rann-
sókninni enda kom mikið af upplýs-
ingum um fortíð Lugmeiers, sem
birtist í íslenskum fjölmiölum, frá
v-þýskum starfsbræðrum íslenskra
blaðamanpa.
Einnig komu hingað tveir v-þýskir
rannsóknarlögreglumenn, þeir Diet-
er Ortlauf og Karl Heinz Georg. Hafði
Ortlauf elt Lugmeier um víða veröld
en ætíð verið of seinn á ferð þar th
Gífurlega öflugur lögregluvörður með alvæpnl beið Lugmeiers við komuna
til Þýskalands. Hafði hann á oröi að viðmót íslenskra lögreglumanna væri
annað en hann hefði kynnst hjá erlendum starfsbræðrum þeirra.
Ludwig Lugmeier, að baki Pálma
Matthíassonar og Njarðar Snæ-
hólms rannsóknarlögreglumanna,
færður úr yfirheyrslum i Síðumúla-
fangelsið.