Dagblaðið Vísir - DV - 05.09.1995, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Sljórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRiSTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskritt: ÞVERHOLT114, 105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Þotulið stjórnmálanna
Forseti íslands hefur gagnrýnt ráöamenn frjálsu
kvennaráðstefnunnar í Kína fyrir að setja Kínastjóm
úrslitakosti um að fara að reglum Sameinuðu þjóðanna
um slíkar ráðstefnur, því að henni verði slitið að öðrum
kosti. Forsetinn taldi þetta vera stríðsyfirlýsingu.
Samkvæmt þessari skoðun forseta íslands hefðu vest-
urveldin hvorki fyrr né nú átt að setja Serbum neina úr-
slitakosti í Bosníu. Bretar og Frakkar hefðu ekki held-
ur átt að setja Hitler úrslitakosti við upphaf síðari
heimsstyrjaldarinnar. Hún talar eins og Chamberlain
gerði.
Samkvæmt skoðun forsetans eiga stjórnarmenn lána-
stofnunar ekki að setja framkvæmdastjóra úrslitakosti
um að hætta að lána út í hött eða hætta störfum að öðr-
um kosti. Yfirleitt ætti ekki að setja fólki neina úrslita-
kosti um að fara að lögum og rétti, heldur tala það til.
Það er óskemmtileg tilhugsun að reyna að ímynda
sér, hvemig heimurinn væri, ef jafnan hefði verið farin
milda leiðin. Og erfitt er að ímynda sér lögreglumenn
ganga á eftir þjófi niður Laugaveg og reyna að fá hann
til að brjótast inn á færri stöðum og stela minna.
Hitt er svo annað mál, að enginn á að setja fram úr-
slitakosti, nema hann ætli að standa við þá. Vesturveld-
in stóðu ekki við úrslitakosti sína í Bosníu og ráðamenn
frjálsu kvennaráðstefnunnar í Kína ekki við sína. Þá er
betra að fara sér hægt og sleppa úrslitakostunum.
En það var ekki þetta, sem forseti íslands var að gagn-
rýna. Hún var ekki að gagnrýna, að fólk stæði ekki við
úrslitakosti sína, heldur að það setti yfirleitt fram úr-
slitakosti. Þannig tala atvinnumenn kurteisinnar, sem
búa í heimi friðarhjals og vináttufroðu í skálaræðum.
Kurteisisheimsóknir þjóðhöfðingja og ráðherra eru
marklítill leikur, sem fer fram handan raunveruleikans.
Þær koma ekki einu sinni á viðskiptum, því að leiðir
éfnahagslegra framfara liggja ekki um skálaræður
kjólfatafólks. Viðskipti fylgja allt öðrum lögmálum.
Nú á dögum biðja viðskipti ekki um annað en að fá
að vera frjáls. Um slíkt er fjallað í stofnunum á borð við
Evrópusambandið, Efnahagssvæðið og arftaka GATT.
Viðskiptakostir okkar fara eftir niðurstöðum í slíkum
stofnunum, en ekki eftir friði og vináttu í skálaræðum.
Staða Kína í heiminum og afstaða ráðamanna okkar,
jafnt ráðherra sem forseta, minnir í flestum atriðum á
samskiptin við Sovétríkin sálugu. Þangað þeyttust
menn í langri röð kurteisisheimsókna til að tala um frið
og vináttu og viðskipti í alveg marklausum skálaræð-
um.
Utanríkisráðherra hefur verið með forseta íslands í
þessum kurteisisleik í Kína að undanfornu. Hann flytur
okkur. nærri daglega hamingjufréttir um kínverskt ál-
ver á íslandi og annað í þeim dúr. Hann virðist ekki
vita, að í Kína er siður, að menn segi já, er þeir meina
nei.
Utanríkisþjónusta hefur hagnýtt gildi að því marki
sem hún gætir hagsmuna íslands og fylgir þeim fram í
stofnunum á borð Evrópusambandið og Efnahagssvæð-
ið í viðskiptum og Atlantshafsbandalagið, Öryggisráð-
stefnuna og Norðurlandaráð í pólitískum samskiptum.
Það hefur ekkert hagnýtt gildi fyrir íslendinga, að for-
setinn og utanríkisráðherrann séu að nudda sér utan í
blóði drifna ráðamenn Kína. Ekki gagnaðist mönnum
að nudda sér utan í ráðamenn Sovétríkjanna á sínum
tíma. Og ekki hefði gagnast þeim að nudda sér utan í
Hitler.
Friður, vinátta og viðskipti í skálaræðum eru leikur
þotuliðs stjórnmálanna og kemur ekkert við þeim kalda
veruleika, sem fær fólk til að setja úrslitakosti.
Jónas Kristjánsson
I sjónvarpsfréttum í gær,
30.8., taldi forsætisráöherra aö
ný afstaða til fyrirgreiðslu við
íslensk fiskiskip í Noregi sýndi
breytta stefnu Norðmanna sem
nú nálgaðist íslensk viðhorf.
Jafnframt sýndi Sjónvarpið
enn einu sinni uppdrætti Norð-
manna af þeim veiðislóðum í
Norðurhafinu sem þeir hafa
með einhliða norskri reglu-
gerð, og í andstöðu við gildandi
alþjóðarétt, lagt undir norska
yfirstjóm og verja síðan með
herskipum.
Kysst á vöndinn
Ekkert liggur fyrir um hver
sé hin opinbera stefna íslands
til veiða í Norðurhafinu og
þannig er ekki vitað hvað for-
sætisráðherann átti við. Samt
liggur fyrir að í framkvæmd -
de facto - hafa íslendingar að
„I meira en 100 ár veiddu Norðmenn sína síld innan núverandi fiskveiðilög-
sögu íslands."
Einleikur Norömanna
\ Norðurhafinu
undanfórnu veitt aðeins í Smug-
unni og þannig lotið ofbeldisað-
gerðum Norðmanna, kysst á vönd-
inn og orðið að athlægi um allan
Noreg og víðar.
Ekki er þó eining innan ríkis-
stjórnarinnar um stefnuleysið um
veiðiréttinn í Norðurhafinu því að
utanríkisráðherrann hefir marg-
sinnis lýst þeirri skoðun sinni að
stjórnun veiða í Norðurhafinu ætti
að lúta sameiginlegri stjórn ís-
lands, Færeyja, Noregs og Rúss-
lands sem ein eiga fiskveiðilög-
sögu að Norðurhafinu. Þetta fær
ekki stuðning samstarfsflokksins
sem er áfram með buxurnar niður
um sig í málinu, í algjöru stefnu-
leysi. Hvert stefnir veit enginn.
Afleiðing af stefnuleysi
Svo kemur íslenski fiskiráð-
herrrann í útvarpið til að skýra
þjóðinni frá því að hann undrist
það að norskur starfsbróðir hans
hafi einhliða boðið Evrópusam-
bandinu upp á samninga um kvóta
í íslensk/norska síldarstofninum.
Hann þarf þó ekki að látast því að
þetta er bein afleiðing af stefnu-
leysi íslands í málinu. í meira en
100 ár veiddu Norðmenn sína síld
innan núverandi fiskveiðilögsögu
íslands.
Enginn ber meiri ábyrgð á þess-
um ófarnaði en ráðherrar Sjálf-
stæðisflokksins sem áttu að
stjórna þessum málaflokki síðast-
liðin 5 ár en gerðu ekki og gáfu
þannig Norðmönnum frjálsar
Kjallarinn
Önundur Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
hendur um útþenslustefnu þeirra
á fiskveiðum í Norðurhafinu, sem
þeir framkvæma nú með harðri
hendi. Per Aasen, fyrrum sendi-
herra Noregs hér, vill friðsamlega
lausn með samningum milli utan-
ríkisráðherra Noregs og íslands
(sjá Mbl. 29.8.), í svipuðum anda og
loðnusamningurinn frá 1980. Þetta
er ekki hægt þótt þessi tvö lönd
eigi mestan rétt til veiðanna.
Aðeins með uppsögn
Nýjar alþjóðlegar réttarreglur
hafa tekið gUdi og aðUd Færeyinga
og Rússa að samningum um veiðar
í Norðurhafmu er óhjákvæmileg.
Aðrar þjóðir eiga þar enga aðild
að. Af sömu ástæðum er loðnu-
samningurinn við Norðmenn nú
úreltur. Honum á að segja upp og
krefjast samninga mUli aUra þjóð-
anna sem eiga fiskveiðUögsögu að
Norðurhafinu um allar tegundir
veiða.
Það er ekki lengur hægt að láta
Norðmenn vaða yfir veiðirétt
hinna þjóðanna við Norðurhafið.
Þetta verður aðeins gert með því
að segja upp loðnusamningnum
við Noreg og krefjast réttar Islands
samkvæmt núgildandi alþjóðaregl-
um. Yfirgangur Norðmanna hefir
fyrir löngu fyllt mælinn og mál tU
komið að íslenskir ráðamenn hysji
upp um sig veiðibuxurnar og hefi-
ist handa.
Önundur Ásgeirsson
„Enginn ber meiri ábyrgð á þessum ófarn-
aði en ráðherrar Sjálfstæðisflokksins sem
áttu að stjórna þessum málaflokki síðast-
liðin 5 ár en gerðu ekki.“
Skoðanir annarra
Atvinnuleysi á Islandi eða
erlendis?
„Með þvi að framleiða vörur á íslandi aukum við
atvinnu hér á landi og minnkum atvinnuleysi. Með
því að flytja inn vörur frá útlöndum, sem hægt er að
framleiða með jafngóðum árangri hér á landi, auk-
um við atvinnuleysi á íslandi en drögum úr atvinnu-
leysi erlendis. Hvort skyldi standa okkur íslending-
um nær?“
Helgi Vilhjálmsson iðnrekandi í Mbl. 2. sept.
íslenskt lambakjöt
„Flestum ber saman um að íslenskt lambakjöt sé
afbragðsgott. En það er einfaldlega of dýrt fyrir al-
menna neyslu. Þá er framleiðsla vörunnar ekki
alltaf sérlega kræsileg fyrir nútímamanninn . . .
Ættu nú bændur að brýna vinnslur og kjötkaup-
menn að framreiða kindakjöt á eins geðslegan hátt
og flestar aðrar kjöttegundir. En satt best að segja er
talsverður misbrestur á að svo sé . . . Tími er til
kominn að fulltrúar bænda og neytenda fari að ræða
saman, helst milliliðalaust. Semja má við eigendur
kjötfiallanna, hverjir sem það eru, um að setja þau á
markað fyrir sanngjarnt verð.“
Úr forystugrein Tímans 2. sept.
Vaxandi launamunur
„Það leikur tæpast nokkur vafi á því, að launa-
munur hefur farið vaxandi á íslandi á undanförnum
einum til einum og hálfum áratug. Eru hinir betur
settu að fá meira í sinn hlut af efnahagsbatanum en
hin svonenfda millistétt? . . Almenningur skilur
ekki, hvers vegna fiskvinnslufyrirtæki í Danmörku
geta borgað margfalt hærra kaup en fyrirtæki hér.
Þessi samanburður og auknir möguleikar á vinnu í
nálægum löndum valda því, að fólk, sem hefur
vinnu hér leitar í auknum mæli til annarra landa."
Úr forystugrein Mbl. 3. sept.