Þjóðviljinn - 24.12.1958, Qupperneq 23

JÓLABLAÐ ÞJÓÐVILJANS 1958 (23
Illuti af veggmálverki frá Tiryns. ÞjóðminjasafniS í Aþenu).
borg, sem sýndi öll einkenni
þess að vera hin forna Trója.
Hún hafði eyðzt í eldi, eins og
hún, hér var hlið, sem gat verið
Skeahliðið, og höll, sem gat ver-
ið höll Príamusar konungs. En
hér voru engar gersemar, ekk-
ert gull. í barnatrú Schliemanns
voru guH og gerlsemar óað-
skiljanlegar hinni fornu Tróju-
borg. Við þetta bættist, að efna-
hagur hans stóð orðið höllum
fæti. Hann hafði haldið 150
verkamenn í þrjú ár, það höfðu
verið fluttir til 250.000 ten.ings-
metrar af jarðvegi, og samt
voru þessar borgir langt frá því
uppgrafnar að fullu. Hann
ákvað að leggja árar í bát. Verk-
inu skyldi hætt 15. júní 1873.
g2 Ótrúlegir fjársjóðir.
En það var líkt og hamingjan
vildi umbuna Schliemann allt
þetta erfiði. Að morgni næst-
síðasta vinnudagsins var Schlie-
mann staddur með konu sinni
niðri í greftinum, við veggina,
sem hann kallaði höll Príam-
usar. Þá sér hann í moldarrofi
eins veggjarins hvar glittir í
málm, eirílát, og annan málm
skærari. Það gat ekki verið
missýn. En nú vofði yfir honum
hættan, sem oft hefur orðið
gullleitarmönnum dýr. Ef ein-
hver verkamannanna kæmi
auga á þennan glampandi
málm, væri allt erfiði hans fyr-
ir gýg. „Kallaðu paidos," sagði
hann við konu sína, „kallaðu
frí, segðu að ég eigi afmæli í
dag. Sjáðu til þess að allir fari
niður til þorpsins, verkstjórinn
líka. Full laun í allan dag.“
Þegar allir voru úr augsýn,
tóku við þessi æsandi augna-
blik, sem Schliemann hafði beð-
ið eftir alla æfi. Það var erfitt
að komast að leirilátinu og
hættulegt verk, því veggurinn
gat hrunið yfir þau á hverri
stundu. Með gætni tókst honum
þó að komast að opi ílátsins og
tók nú að tæma úr því í út-
breitt sjal konu sinnar. Þau
gáfu sér engan tíma til athug-
unar, fyrr en þau höfðu komið
byrðinni heim í kofann og lokað
ramlega að sér. Og nú gaf á að
lita. Fyrst komu upp tvö mikil
gulldjásn, gullhlöð um enni og
brjóst, með hálsmenum og
eyrnalokkum, allt gert úr 90
keðjum með dýru skrauti, alls
12.271 hringur. Með djásnum
þessum fylgdu 4066 hjartalaga
gullhengi. Auk þessa voru 16
smáar guðamyndir úr gulli, 24
gullhálsmen, eyrnalokkar,
hnappa, nálar eða samanlagt
8700 mismunandi gulldjásn. Síð-
an var mikið af bikurum, skál-
um og könnum úr gulli, silfri og
rafi. En þó sat ekki við þetta.
I sama grunninum fann Schlie-
mann fleiri staði, sem geymdu
miklar gersemar.
Nú var hann ekki lengur í
neinum vafa, að Trójuborg væri
fundin. Það var önnur borgin,
talið neðan frá. Því víðara sem
hann gróf, því betur sannfærð-
ist hann um þetta. Hann taldi
sig áreiðanlega hafa fundið fjár-
sjóði Príamusar konungs, sjálfa
skartgripi Helenar fögru. Það
kom reyndar í ljós að Schlie-
mann látnum, að það er ekki
borg nr. 2, eins og hann taldi,
heldur borg nr. 7 A, sem er hin
rétta Trója. Það rýrir þó ekkert
fundvísi þessa undarlega manns.
Q Gröf Agamemnons.
En nú gerðust skjót tíðindi.
Tyrkneska stjórnin hafði ekki
hugsað sér að láta útlendan
ævintýramann grafa úpp ómet-
anleg dýrmæti í landi sínu og
hafa þau á brott, meðan fjár-
hirzlur ríkisins voru tómar. En
Schliemann varð skjótari til;
hann tók saman föggur sínar og
var kominn yfir til Grikklands
áður en varði.
Brátt fór ný hugmynd að
sækja á Schliemann. Hann hafði
fundið Trójuborg, grafið upp
fjársjóði Príamusar konungs og
djásn Helenar fögru, — hví
skyldi hann ekki lika finna gröf
Agamemnons konungs í hinni
gullnu Mýkenuborg Hómers.
Margir fomfræðingar höfðu
reynt fyrir sér, en enginn fund-
ið konungsgröf, auk heldur gull.
í óbilandi trú á sannleiksgildi
Hómerskvæða réðist nú Schlie-
mann til nýrrar atlögu í ág-
úst 1876. Það var ekki borgin
sjálf, heldur gröf Agamemnons,
sem var honum mark. Gull-
æðið var óneitanlega farið að
segja til sín. Borgarstæði Myk-
enu var þekkt og einstaka rúst
enn ofan jarðar. Þegar Schlie-
mann hafði ákvarðað staðinn,
tóku verkamenn til óspilltra
málanna. Þótt staðarval Schlie-
manns virtist heldur ósennilegt,
leið samt ekki á löngu, þar til
komið var niður á tvöfaldan
hring af stórum steinhellum,
sem höfðu verið reistar upp á
rönd, og benti til þess, að hér
væri um einhverskonar þing-
stað að ræða. Þegar hélt Schlie-
mann því fram, að konungs-
gröfin hlyti að liggja inni í
hringnum. Er svæðið hafði ver-
ið hreinsað, kom í ljós stein-
altari, og nú þóttist hann ekki
þurfa fleiri vitna við. Hvað lá
beinna við, en að konungsgröf-
in væri undir altarinu? Og þrem
fetum neðar blasti ekki aðeins
við ein gröf, heldur fimm, sem
höfðu verið höggnar í klöpp-
ina. Nú kom sami vandinn og
í Trójuborg; það varð að koma
verkamönnunum burt, áður en
meira væri gert, Þegar þau
hjónin voru orðin örugg um sig,
tóku þau til óspilltra málanna.
En hér varð að fara hægt, ef
ekki átti að eyðileggja dýrmæt-
an fund. í 25 daga lágu þau á
hnjánum með vasahníf og te-
skeið að áhöldum.
B Gull og gersemar.
Fyrsta gröfin hafði verið
rænd einhverntíma í fornöld, en
þó ekki að öllu leyti. í henni
voru þrjár beinagrindur, og
hafði aðeins verið hróflað við
þeirri í miðið. Hinar tvær voru
ríkulega búnar með gullgrímum
yfir andlitinu, brynplötum yf-
ir bringunum, gullspöngum um
mittið, armböndum og hlífum
yfir augum og enni. Og allt
var þetta fegursta smíð. Það
hefur ekki átt að láta þá fram-
liðnu ganga skartlausa inn um
hliðin annars heims, eða með
þvælda bók á brjóstinu, eins og
Framhald á 30. síðu..
Hver dagur byrjar vel meS
Gillette
BLADES
IJllllillllllllllJIILjllllllllllllllJHI