Þjóðviljinn - 24.11.1974, Blaðsíða 9

Sunnudagur 24. nóvember 1974. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Lucia Wilcox: tilviljun ræöur lita-
vali.
Missti sjónina —
en heldur samt
áfram að mála
Lucia Wilcox heitir þessi kona.
Hún er um sjötugt og hefur lagt
stund á myndlistir frá þvf hún
kom ung stúlka frá Libanon til
Parisar nokkru eftir fyrri heims-
styrjöld. Hún þekkti þar og naut
aöstoðar manna eins og Matisse
og Légers og kom með Léger til
Bandarikjanna 1938 og hefur búið
þar siðan.
Fyrir tveím árum missti lista-
konan sjónina. En hún hefur hald-
ið áfram að teikna og mála.
Hún vildi ekki láta blinduna
breyta sér i „þriðja flokks mann-
eskju” eins og hún komst að oröi.
Og hún fór að teikna, fyrst ein-
faldar, óskyggðar teikningar i
svart-hvltu. Allir kunningjar
hrósuðu þeim mikið, en hún tók
þaö hrós mátulega hátíölega, hélt
að þeir væru blátt áfram að
hressa hana upp. En svo var
haldin sýning á þessum teikning-
um, og sýningargestir tóku þeim
vel og keyptu margar, og vissu
þeir ekkert um að myndirnar
voru eftir blinda konu. Þetta hafði
hin bestu áhrif á sjálfstraustiö.
Teikningarnar uröu smám
saman flóknari. Þetta voru bæði
afstraksjónir, borgarmyndir,
gamansamar mannamyndir, og
fleiri viöfangsefni bar á góma
listakonunnar — I bókstaflegum
skilningi. Þá tók Lucia Wilcox
aftur að nota liti, einkum þegar
hún fæst til að búa til myndir sem
hún fær hugmyndir að þegar
eiginmaöur hennar les henni
bækur og greinar um stjarnfræöi-
leg efni. Hún vinnur þá að af-
mörkuðum reit myndar I einu, og
velur I hann liti af einskonar til-
viljun.
, ,Ég veit aldrei hvaða liti ég er
meö, segir hún. „Ég nota liti eftir
ágiskun og þaö sem gerist er þá
það sem gerast átti”.
Karajaustælar
Næst á eftir óperustórstjörnum
eru liklega frægir hljómsveitar-
stjórar þeir bráðustu sem um get-
ur. Eöa hver man ekki hvernig
Herbert von Karajan skildi viö
Vin og fór til Berlinarfllharmóni-
unnar, þar sem sú saga gengur,
að baðherbergi eitt, sem hann lát
innrétta handa sér I hljómleika-
húsinu, hafi kostaðum 14 miljónir
isl. kr.
Annar stórlyndur tónlistarmaö-
ur er Sviinn Leif Segerstam, sem
yfirgaf með miklum látum og yf-
irlýsingum óperuna I Stokkhólmi
fyrir nokkrum árum og fór til
Finnlands, þar sem hann varö
óperustjóri I Helsinki.
En nú er allt búiö meö þaö og
Helsinkióperan útjaskað rúss-
nekst setuliðsleikhús i hans
munni eftir aö vísað var á bug
kröfum hans um meiri fjárveit
ingar. Munurinn á tillögum hans
og yfirvalda var um 25 milj. kr.
isl. og 61 starfsmaður og þegar
hann haföi reiknaö út að liöa
mundu um 15 ár áður en von yrði
til að fjárveitingar gætu nálgast
óskir hans, tók hann hatt sinn og
fór, — en ekki oröalaust sumsé.
cTMyndir
úr sögu verkalýðshreyfingar og sósíalískra samtaka
Eldborgardeilan
ÁTÖK
um. Mynd nr. 17 er sennilega
eina myndin sem til er frá þeim,
a.m.k. sú eina sem við vitum af,
en á henni er veriö að skipu-
leggja verkfallsvaktir. Vita les-
endur um fleiri myndir? Hverjir
þekkjast á þessari mynd? Okk-
ur langar sérstaklega að heyra
frá eldri Eyjamönnum, bæöi út-
af þessari mynd og þeirri er
birtist i sunnudagsblaöi Þjóö-
viljans 27. október af verkfalls-
vakti Kveldúlfsverkfallinu 1932.
menn neituðu að vinna við skip-
ið nema hakakrossinn væri tek-
inn niöur. 1 Reykjavik, Siglu-
firði, Akureyri og Vestmanna-
eyjum voru dæmi þess, aö
verkamenn rifu hakakrossinn
niður af skipi eða opinberri
byggingu.
Mynd nr. 18 er frá Diönu-
slagnum á hafnarbakkanum i
Reykjavík. Skyldi nokkur
þekkjast?
Díönuslagurinn
Vinnustöðvun hafnarverka-
manna I Reykjavik viö Díönu
1933 var af nokkuö öörum toga
spunnin en önnur verkföll og var
dæmi um alþjóðahyggju verk-
lýössamtakanna og árvekni
gagnvart fasismanum. Þar
neituðu verkamenn að vinna
undir hakakrossfána og það
kom einnig iðul. fyrir á þessum
timum, aö verkamenn höfðu
meö sér vinnustöövasamtök um
að neita aö vinna meö hvitliðum
úr samtökum nasista.
A Eskifiröi söfnuðu verka-
menn eitt sinn liöi niður að höfn
og vörnuðu þýsku fisktökuskipi
landtöku, svo það varð frá að
hverfa, en eskfirskir verka-
Hafið samband
Við höfum enn ekki fengiö upp
nöfn nema örfárra á mynd nr. 12
af 7. júli fundinum viö Þórs-
hamar (i þættinum 10. nóvem-
ber) og þætti okkur vænt um aö
þeir sem þar þekkja einhverja
hefðu samband við okkur, ann-
aðhvort Eyjólf Arnason bóka-
vörð Dagsbrúnar eða Vilborgu
Harðardóttur blaöamann. Sim-
inn er 17500.
Og vænt þætti okkur um ef
þeir sem e.t.v. eiga gamlar
myndir sem snerta sögu verk-
lýðshreyfingarinnar og sósíal-
iskra samtaka, leyfðu birtingu á
þeim. I næsta sunnudagsblaði
birtast væntanlega einhverjar
myndir frá lesendum — vh
PÓLITÍSK
mönnum til aö skipa út bann-
fiskinum. „Honum verður fátt
til manna, en reynir þó að skipa
út fiskinum. Hann er stöðvaöur
viö verkiö af stjórn Drifanda og
liöi hennar. Við þetta tækifæri
stappar nærri, að til handalög-
máls komi, þvl Guömundi
Einarssyni rennur svo i skap, að
hann greiðir formanni Drif-
anda, Haraldi Bjarnasyni,
bylmingshögg I höfuðið.
Eitt andartak litur svo út að
svarað verði I sömu mynt. En
Haraldur stillir sitt mikla skap
og sýnir þar með, aö hann er
meiri vitmaður en skapmaður.
Tilgangurinn er aö hindra brott-
flutning fisks, en ekki sá aö sýna
yfirburöi i handalögmáli, aö
óþörfu. Við reiðihögg Guömund-
ar tapar málstaður andstæðing-
anna. Hins vegar erum viö nú
þaö sterkir, aö viö þurfum ekki
á handatiltektum að halda, og
styrkur okkar er meiri eftir en
áður.
Þegar liö Guðmundar er
gengið heim, er settur verk-
fallsvörður um staðinn, eins og i
venjulegu verkfalli. Um kvöldið
er svo vinnustöðvuninni fylgt
eftir með almennum verkalýös-
fundi, þar sem enn er lagt að
bæjarstjórn og bjargráðanefnd
aö sleppa ekki atvinnunni úr
bænum og einnig geröar ráö-
stafanir til að koma i veg fyrir
þaö með mannafla, aö fiskur
veröi fluttur burtu i banni
verkalýðssamtakanna”.
Daginn eftir samþykkti
meirihluti bjargráöanefndar
(sem Jón sat i af hálfu vinstri
manna), að ekki megi flytja
burt meira af óverkuðum fiski
en svo, að ca. 25 þús. skipd. séu
eftir til verkunar i bænum.
Samstarfsnefnd verkalýösfé-
laganna gefur út fjölritað blað.
Bæjarbúar standa með þeim og
þar kemur, aö andstæðingarnir
gefast upp, ms. Eldborg losar
festar og lætur úr höfn.
„Verkefniö er kyrrt i bænum.
Verkalýðsfélögin hafa bjargað
dýrmætri vinnu fyrir félaga
sina á þessum erfiöu tímum.
Hin stéttarlega baráttueining
verkafólksins I Eyjum hefur
unniö nýjan sigur og enn sannaö
gildi þeirrar stefnu, er
kommúnistar og vinstri menn
boöa i skipulagsmálum verka-
lýössamtakanna. Stefna flokks-
ræðis og einangrunar hefur beð-
ið ósigur innan verkalýössam-
takanna”.
Þannig lýkur Jón Rafnsson
lýsingu sinni á þessum atburð-
Lltil atvinna var i Vest-
mannaeyjum vorið 1936 og hag-
ur almennings slæmur. Bæjar-
stjórn hefur kosið einskonar
bjargráðanefnd I atvinnumál-
um og samþykkt áskorun til
allra, sem ráöa yfir fiski, að
flytja hann ekki burt úr bænum
að nauösynjalausu, heldur láta
atvinnuþurfandi bæjarbúa hafa
vinnu viö verkun hans.
En um þetta leyti eru sumir
fiskeigendur þegar farnir aö
flytja burt óverkaðan fisk.
Verklýðssamtökunum þykir
óvarlegt að treysta bæjarstjórn
einni og þaö verður eitt aðal-
baráttumál þeirra að halda
verkefnunum i bænum og verja
rétt sinn heima fyrir I atvinnu-
málunum.
Eldborgardeilan er dæmi um
velheppnaða varnaraðgerð af
þessu tagi. Fisktökuskipiö
„Eldborg” frá Borgarnesi átti
að flytja óverkaöan saltfisk til
verkunar i Hafnarfirði á vegum
hf. Akurgerðis og hafði einn
bæjarfulltrúa Sjálfstæöisflokks-
ins, Guðmundur Einarsson, tek-
iö að sér að sjá um útskipun.
17. mal fékk Guömundur bréf
frá verklýösfelögunum um að
bann heföi verið lagt viö fisk-
flutningnum. Skipstjóranum á
Eldborg er einnig skrifaö og
skýrt frá málavöxtum og vöru-
bllstjórar hvattir til aö flytja
fiskinn ekki um borö. 1 þessu
máli höfðu verklýössamtökin
almenningsálitið á bak við sig
og það er á allra vitorði, aö
hvorki bjargráðanefndin né
verklýösfélögin hafa gefiö sam-
þykki sitt til aö fiskurinn verði
fluttur burt.
En Guömundur Einarsson I
Viðey er maöur einráöur og
djarfur, segir Jón Rafnsson I
bók sinni „Vor 1 verum”, — og
kærir sig kollóttan um almenn-
ingsálitið, heldur safnar aö sér