Þjóðviljinn - 24.11.1974, Page 15

Sunnudagur 24. nóvember 1974. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
Nokkrar nýjar
bækur
írá Leiftri:
Ævisaga Hafsteins Sigurbjarnarsonar
frá Reykholti í Höfðakaupstað, skráð af honum sjálfum. —
Bókin er merk aldarfarslýsing og ljós vottur þess, hvern þátt
íslenzk alþvða á í menningarsögu þjóðarinnar.
Bjart er um Breiðafjörð
Minningar Sigurðar Sveinbjörnssonar frá Bjarneyjum á Breiða-
firði. Sigurður er enginn viðvaningur á ritvellinum. Hann á
margar greinar í Dýraverndaranum og heimildarmaður er
hann að nokkrum sögnum í bókinni „Breiðfirzkir sjómenn".
Sigurður er átthagafróður og náttúruskoðari af lifi og sál.
Útskæfur
eftir Bergsvein Skúlason. Frásagnir i þessari bók eru mis-
gamlar, segir Bergsveinn. Nokkrar hafa orðið útundan í fyrri
bókum um Breiðafjörð og Breiðfirðinga, aðrar orðið til eftir
að bækurnar voru prentaðar.
Kvöldrúnir,
þriðja og siðasta bindi Minningaþátta Matthíasar bónda á
Kaldrananesi. ,,Hér er ekki á ferð stórbrotin afrekssaga, að-
eins lífsmynd manns, sem vann þjóð sinni vel og fórnaði helft
ævi sinnar i þágu útskagasamfélags," segir á bókarkápu.
ÍSLENDA,
bók um forníslenzk fræði, eftir Benedikt Gíslason frá Hofteigi.
Þetta er önnur útgáfa bókarinnar. Fyrri útgáfan kom út 1963,
og seldist þá upp á örskömmum tima. Þjóðkunnur fræðimað-
ur, John Langelyth, fyrrum embættismaður í danska mennta-
málaráðuneytinu, sem undanfarin ár hefur unnið að athug-
unum á kirkjusögu, hefur nýlega samið merkt ritverk um
aðdraganda kristnitökunnar á íslandi. — 1 formála nefnir hann
þrjá íslendinga, sem ritað hafa um kristnitökuna á íslandi:
Bjöm M. Ólsen, Barða Guðmundsson og Benedikt Gíslason
frá Hofteigi. Hann talar um Benedikt sem einn hinna mörgu
víðlesnu lærðu manna í bændastétt á Islandi og segir íslendu
hafa orðið til þess að vekja áhuga sinn á að kanna sögu-
heimildir um kristnitökuna á íslandi. Niðurstaða hans á þess-
um rannsóknum er mjög merkileg. En það geta menn gengið
úr skugga um með því að lesa bókina.
Glætur
eftir Sigurrós Júlíusdóttur. — 1 bókinni eru fjórar ástarsögur,
sem gerast hér á landi.
Af barna- og unglingabókum hafa komið út í haust:
PÉTUR MOST, 5. Csíðasta hefti). — STEINI OG DANNI i stór-
ræðum. — GÖMUL ÆVINTÝRI. — BOB MORAN (Hermenn
Gula skuggans). — FRANK OG JÓI (tvær bækur): Dularfulla
merkið og Maður í felum. — NANCY (tvær bækur): Eld-
drekinn og Skíðastökkið.
Bækur sendar um allt land gegn kröfu.
Bókaútgáfan LEIFTUR hf.
Stórt úrval nýkomið
Heimsfrægir höfundar: Goya,
Constable, Van Gogh, Picasso o.fl.
Olíumálvcrk eftir fslenska frfstundamálara, gott vcrð. a
Ennfremur afsteypur af höggmyndum frá römverska F
timabilinu: Davfö eftir Michelangelo, Kossinn eftir Rodin, [
Hugsuöurinn eftir Rodin, Venus, Afrodite og fleira. i
Verslunin
BLOM OG MYNDIR
Laugavegi 53
Húsbyggjendur —
Myndir — myndir — myndir
EINANGRUNARPLAST
Getum afgreitt einangrunarplast á Stór-
Reykjavikursvæðið með stuttum fyrir-
vara.
Afhending á byggingarstað.
HAGKVÆM VERÐ.
GREIÐSLUSKILMALAR
Borgarplast hf.
Borgarnesi
sími: 93-7370
SITT
ÚR
HVERRI
ÁTTINNI
Eigið þið
Bítlaplötur?
Eigið þið gamlar 45 snúninga
plötur með Bitlunum, — hinum
einu og sönnu, nátturlega? Sé
svo, skuluð þið passa þær vel,
þvi nú eru þær algerlega ófáan-
legar.
Hunter Davies, sem skrifað
hefur sögu Bitlanna, varð fyrir
þvl, að brotist var inn hjá
honum og öllum árituðu
Bltlaplötunum hans stolið. Það
var auðvelt að útvega LP
plötur i stað þeirra horfnu, en
45 sn. plöturnar gat hann
hvergi fengið. Svo ef þið hafið
safnaranáttúru...
Hæstlaunaður
Hæstu föst laun á Norður-
löndum hefur „Aftonbladet”
sænska reiknað út að Poul Svan-
holm fái, en hann er forstjóri
Carlsberg-Tuborg fyrirtækisins.
En árslaun hans eru um 9 1/2
milj. kr. að skattinum
frádregnum — og fyrir utan
alla risnu, bitlinga oþh. skitiri
auðvitað.
Að sjálfsögðu hefur engum
tekist að reikna út nákvæm
„laun” þeirra.^em borga sér
sjálfir, atvinnurekendanna og
stórgróðamannanna.
Þannig verður
maður ríkur
Einn rikasti maður veraldar
er Jan-Paul Getty, sem nú er 81
árs. Og eftir þvi sem sagt er
mun hann jafnframt vera
einhver niskasti — eða nýtnasti
— maður i heimi, amk. i þvi
smáa . A kvöldin býður hann
stundum vinum sinum heim til
að skoða myndir af safninu og
framtiðarheimili sinu sem hann
er að láta byggja. Aætlaður
kostnaður er uþb tveir
miljarðar isl, svo Getty finnst
hann varla geta boðið uppá
dýran mat lika. Þannig fengu
gestirnir nýlega rabarbaragraut
að éta meðan Getty sjálfur
hámaði reyndar i sig jarðarber
og is. Þegar einn vinanna
undraðist þetta, svaraði sá
gamli:
— Ég hata rabarbaragraut.
En það er allt fullt af rabarbara
i garðinum og einhver verður að
éta hann upp.
tVÍSNA-
ÞÁTTUR
— s.d ór.s^lf^T!—
Sonur Hjálmars
ef ég er...
Það er vel við eigandi i visna-
þætti að birta nokkrar visur
eftir einn hraðkvæðasta hagyrð-
ing er uppi hefur verið, Simon
Dalaskáld. Margir hafa ekki
mikið álit á Simoni sem hagyrð-
ingi, en þó eins og Matthias
Jochumsson sagði er hann frétti
lát Simonar, það giitti á perlur
innan um, og vister það satt. En
frægastur varð þó Simon fyrir
það hve fljótur hann var að
yrkja, hann var það sem kallað
er talandi skáld.
Eitthvað var á reiki með fað-
erni Simonar. Björn sá er skráð-
ur var faðir hans mun ekki hafa
verið það i raun og veru,og sagði
Simon það raunar sjálfur.
Flestir töldu hann son Sigurðar
Breiðfjörð, aðrir töldu hann son
Bólu-Hjálmars. Og eitt sinn er
að þessu var ýjað við Simon
svaraði hann:
Sonur Hjálmars ef ég er
allan tálma greiðir.
Skulu álma hlynir hér
heljar skálma leiðir.
Ut af þessari visu urðu illindi
milli Hjálmars og Simonar,
Hjálmari þótti móðgun að þess-
ari aðdróttun.
Simongiftist konu er Margrét
hét og var sambúð þeirra slæm.
Eitt sinn kvað hann eftir slags-
mál við konu sina:
Margrét 1 lengi mundsterk er
mjög að þrengir trega
er mig hengja ofaná sér
ætlaði drengilega.
Eitt sinn kom hann á bæ og
ávarpaði fólkið með þessari
visu áður en hann heilsaði:
Einn er kominn itur
hingað ekki hræddur,
Simon nefnist, gáfum gæddur
gráum
buxum er hann klæddur.
Þessi visa er úr ljóðabréfi
eftir Simon er hann var við sjó-
róðra:
Birtings mela essi á
orku vel með knáa,
Stóra Seli sækjum frá
sjós á hvelið bláa.
Þeir sem ekki hafa mikið álit
á kveðskap Simonar ættu að
skoða þessar visur:
Sólin gljá á hveli há
húmi frá sér ryður,
hélugráar grundir á
geislum stráir niður.
Græna foldu gyllir sól
gengin ljóns i merki,
máttar voldugt hún er hjól
heims i sigurverki.
Auðvitað verða visur sem
kastað er fram á stundinni oft-
ast lakari en þær sem vel eru
grundaðar. Hér er ein sem er
nokkuð dæmigerð fyrir Simon.
ort án umhugsunar:
Yrkir frakkur orðaþjón
útaf vamma sögu
á Gilsbakka Jónsson Jón
jafnan skammabögu.
Það er sögn manna að Simon
hafi náð sér best upp þegar hann
orti ástarvisur en þær orti hann
margar. Hér er ein slik:
Horfi ég stundum hugsandi
harma bundinn dróma,
þar sem undir Esjunni
ungu sprundin Ijóma.
En nú skulum við láta staðar
numið með Simon i bili og snúa
okkur að visum sem sendar
hafa verið þættinum.
Vilhjálmur Einarsson frá Sel-
fossi sendir okkur mjög gagn-
rýnið bréf og við þvi er ekkert
að segja, öll gagnrýni á rétt á
sér. En hann segir að við séum
ekki nógu vandfýsnir á þær vis-
ur sem okkur eru sendar, heldur
ekki á botnana. Þessu vil ég
svara þvi til, að þessi þáttur er
fyrir alla, bæði góða hagyrðina,
miðlungshagyrðinga og einnig
slæma hagyrðinga, þvi að
gleymum því ekki, Vilhjálmur,
að án þeirra tveggja siðasttöldu
væru snillingarnir ekki til. En
nóg um það.
Vilhjálmur sendir okkur auk
gagnrýninnar nokkrar visur:
Beri maður létta lund
linast raunar tetur.
Eigi hann bágt um eina stund
aðra gengur betur.
Þessi er gömul segir
Vilhjálmur:
Við skulum ekki vila hót
það varla léttir trega.
Ávallt er það búmannsbót
að bera sig mannalega.
Vænt þætti mér um að Vil-
hjálmur og aðrir visnavinir
geröu meira að þvi að senda
okkur nýjar áður óbirtar visur.
Ágætur hagyrðingur kom til
min um daginn með 3 nýjar vis-
ur. Hann nefnir sig V.S.
Visnaþáttinn vænan máttu hafa
heila opnu eða meira
allir vilja stökur heyra
Ég vil rétta hlýja hönd
heilsa vinum mlnum.
Þeim sem strengja stuðlabönd
i stökunum kæru sinum.
Með loga i auguni
menn lita það svið
sem ljómar af gulli og auði.
Menn keppast allt lifið
kófsveittir við
að komast, en sviðið er dauði.
V.S.
Ég var beðinn að spyrjast
fyrir um það hjá lesendum
hvort einhver þeirra kynni visur
um dagblöðin sem ortar voru
fyrir okkuð mörgum árum og
það má vera að þær séu fleiri en
ein, en ein þeirra endar svona:
Svo djúpt er ég sokkinn að Al-
þýöublaðið er orðið eitt af þvi
sem ég les:...
Eins og áður gefum við hálfan
mánuð til að skila inn botnum.
Margir botnar hafa borist við
siðasta fyrripart, en hér kemur
að lokum einn nýr fyrripartur:
Ýmsum þykja atómljóðin
einskis virði . . .
S.ditfr