Þjóðviljinn - 24.11.1974, Blaðsíða 16

16 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. nóvember 1974.
Eftir að hafa verið þrjár vikur i
hjónabandinu for Kalli með eigin-
konu sina i næturklúbb, sem hann
hafði oft heimsótt meðan hann
var piparsveinn.
Eiginkonan varð full grun-
semdar þegar stúlkan i fata-
geymslunni heilsaði Kalla mjög
hjartanlega.
Verra var þó, þegar ljóshærð
framreiðslustúlka kom að borð-
inu þeirra, kyssti Kalla á kinnina
og sagði: — Við hittumst eitthvert
kvöldið, þegar þú átt ekki svona
annrikt!
Konan rauk á fætur og hljóp út
úr húsinu með eiginmanninn á
hælunum, stökk inn i leigubil,
sem Kalli rétt náði að smjúga inn
i. áður en hún skellti hurðinni.
— Hlustaðu nú á mig! sagði
hann.
— Nei, ég tala ekki við þig!
sagði hún.
— Leyfðu mér að útskýra...
— Nei, láttu mig i friði!
Þá ieit bilstjórinn yfir öxl sina
og sagði:
— Heyrðu Kalli, eigum við ekki
að snúa við og reyna að finna
aðra, — það þýðir áreiðanlega
ekkert að eiga við hana þessa....
A áróðursfundi úti á landi, fyrir
siðustu bæjarstjórnarkosningar,
sagði fundarstjórinn, er hann
kynnti næsta ræðumann:
— Aðalræðumaður hér i kvöld,
er hvorki meira né minna en tals-
maður flokksins á alþingi.
Þá heyrðist laumuleg rödd utan
úr sal:
— Hefurðu gáð hvort það finnst
eitthvað minna?
Haft eftir eiginkonu:
— Það eina sem eiginmennirn-
ir muna frá brúðkaupi sinu, eftir
25 ára hjónaband, er að þeir voru
viðstaddir, — og því reyna þeir að
gleyma!
■
Tvær konur voru að ræða geig-
vænlega hækkun skilnaðar-
prósentu.
— Ég segi nú fyrir mig, sagði
önnur, að ekki dettur mér i hug að
skilja við manninn minn. Hann er
orðinn eins og einn af fjölskyld-
unni, eftir öll þessi ár.
Einn af vinum gæsahúðarfram-
leiðandans Alfred Hitchcocks
heimsótti hann nýlega, og var þá
sýndur Rolls Royce bill, sem
kvikmyndaframleiðandinn hafði
nýlega keypt.
— Þetta er stórkostlegur bill,
Alfred, sagði gesturinn. Hann
litur út fyrir að vera alveg nýr.
Skrifstofustjórinn tók simann,
og svaraði.
— Jú, frú min góð, það er rétt,
sonur yðar vinnur hér. En hann er
þvi miöur ekki við núna. Hann
skrapp til að vera við jarðarför-
ina yðar.
ÞORSTEINN
FRÁ HAMRI
TÓKSAMAN
Gisli Súrsson
„Frá þvi er sagt éitt haust, að
GIsli lét illa i svefni nótt eina, þá
er hann var á bæ Auðar, og er
hann vaknar, spurði hún hvað
hann dreymdi. Hann svarar:
,,Eg á draumkonur tvær,” sagði
hann, ,,og er önnur vel við mig,
en önnur segir mér það nokkuð
jafnan er mér þykir verr en áð-
ur, og spáir mér illt eina”.”
Þannig segir fyrst i Gisla sögu
Súrssonar af draumkonum
þeim er honum urðu drjúgar til
örlaga siðar. Draumkonur og
draummenn hafa á öllum tim-
um skipað nokkurt rúm i hugar-
heimi manna, ekki sist ef afla
þurfti frétta eða spásagna.
riks Eggerz 1852: ,,Þá er Björn
prófastur Halldórss. var i Sauð
lauksdal (1755-1781), er sagt
aðhauskúpa af manni kæmí þar
i grefti upp úr kirkjugarði með
heil augu og kvikandi, en allt
annað bein skinið. Varð mönn-
um felmt við, og var prófasti til
sagt. Hann kvað ekkert þyrfti til
að saka, og bauð að láta kúpu þá
niður I sama stað og hún var
upptekin. Var það gert. Af þessu
trúðu menn, að Björn prófastur
hefði draummann, og væri þetta
kúpa hans, þvi aldrei áttu að
geta rotnað augu draummanna,
karla né kvenna. — Frá þvi
sagði skilgóður bópdi, Guð-
mundur Jónsson á Neðra-Nesi i
Borgarfirði, er verið hafði á
elnaði sóttin. Þegar karl er að-
framkominn, koma þeir þá til
hans Jón sonur prests og
Magnús vinnumaður, og biðja
hann að lofa sér að klippa af
honum neglurnar og hárið, áður
hann andaðist, og verða þannig
draummann sinn eftir dauðann.
Þetta vill karl með eingu móti
leyfa, þó þeir itreki þessa beiðni
sina. Seinustu nóttina, er karl
lifði, vaka þeir yfir honum, Jón
og Magnús. Þá leggja þeir hart
að karli með að fá framgeingt
vilja sinum, en karl þvertekur
það. Þeir taka þá til sinna ráða
og klippa af honum bæði hár og
neglur, og eftir það andast karl.
Nú liður af nóttin, og er karl
lagður til og borinn i úthýsi.
Draummaöur
Að afla
draummanns
Séra Magnús Grimsson skrif-
ar svo um það hversu menn
skulu afla sér draummanns:
„Þegar maður vill fá sér
draummann biður maður vin
sinn eða vinkonu áður en hann
deyr að segja sér allt það er
maður vill vita. Kemur þá hinn
dauði þrjár nætur i röð til
manns og ógnar manni á alla
vegu. Geti maður nú staðist
ógnanir hins dauða þá kemur
hann siðan hverja nótt i draumi
til manns og segir manni allt er
mann fýsir að vita. En það skal
maður varast að rengja draum-
mann sinn eða þræta við hann
þvi þá segir hann manni ekkert
framar.”
Sigfús Sigfússon segir svo frá
öflun draummanns:
„Draummaður verður til af
tvenns konar tilverknaði. Fyrst
af þvi, að einhver býður vini sin-
um að vera fregnberi hans og
hinn þiggur það. I öðru lagi af
þvi, að kunnáttumaður neyðir
veru hins látna til þess að vera
það.... Draummaður segir jafn-
an satt að vilja og óvilja eig-
anda, uns eigandi er feigur, en
þá fer hann að ljúga að honum.
Losa verður eigandi sig við
hann i lifanda lifi með þvi að af-
má hann, eða gefa brott, þvi að
annars hefur henn engan frið i
jörðu. Sá sem fékk sér draum-
mann, tók og geymdi hár og
neglur hins látna. Vitjaði hann
sins I þrjár nætur og heimti það.
Ef maður lét þá eigi undan, var
hinn látni fylgivera og draum-
maður hans.”
Heil augu
og kvikandi
Hér má auka við ummælum
Jónasar Jónassonar frá
Hrafnagili. „Sagt er, að draum-
menn rotni að fullu i kirkjugörö-
um, nema augun: þau halda sér
með fullu lifi, sem lifandi væru:
hafa menn stundum komið ofan
á slikar höfuðkúpur I krikju-
görðum, og þarf ekkert við að
gera annað en hylja þær moldu
á sama stað. Hægt er að hafa af
sér draumkonu eða draummann
með þvi að skipa þeim að fara
frá sér: við það fyrtast þeir.”
Þessum hugmyndum, til stað-
festingar er frásögn séra Frið-
Vestfjörðum, að þar hefði ein-
hverju sinni verið grafið I
kirkjugarði, eg man ei hvar, og
hefði komið upp hauskúpa skin-
in með órotnum augum.”
Jón Danielsson
Meðal kunnra draummanna á
öldinni sem leið var Jón Dani-
elsson bóndi i Stóru-Vogum, er
lést árið 1855. Frá honum segir
Jón Arnason, að „hann átti bæði
draummann og draumkonu....
Draumkona þessi réð honum i
svefninum ýmis heilræði, hvern
ig hann skyldi haga þvi eða þvi
eða hverja aðferð hann skyldi
hafa við fyrirtæki sin. Hún vis-
aði honum á það sem hann glat-
aði eða missti á einhvern hátt,
og varð honum jafnan að góðu ef
hann fór i öllu að ráðum draum-
konunnar.... Um draummann-
inn sagði Jón það, að sér virtist
hann snoðlikastur Tærgesen
kaupmanni I Reykjavik. Einu
sinni þegar draummaðurinn
kom til hans sýndi hann honum
inn I eilifðina. Honum þótti hann
sýna sér tólf menn bláklædda er
allir voru bundir með járnviðj-
um. Hann þóttist engan þeirra
þekkja, en einn þóttist hann vita
að væri Skúli Magnússon land-
fógeti, eftir þvi sem hann hafði
heyrt frá honum sagt. Spurði
hann þá draummanninn hversu
lengi þeir menn ættu við þann
kost að búa, en hann svaraði:
„Til dómadags.” „Hvað verður
um þá síðan? ” segir Jón. Hann
svarar: „Guðs miskunnsemi er
ómælanleg.” Ekki er sagt að
hann hafi sýnt Jóni fleira i það
sinn.”
Eftirfarandi saga úr safni
Þorsteins Erlingssonar sýnir að
ekki var dælt að ætla mönnum
að gerast draummenn gegn
vilja sinum.
Draummaður
gengur aftur
„Um 1680 hélt séra Illugi
Húsavikurkall nyrðra, sonur
hans hét Jón, er seinna bjó á
Bakka, og i hákarlamálinu átti
við Þorlák i Rauf. Vinnumaður
Illuga prests hét Magnús. Einu
sinni kom aldraður förumaður
að Húsavik, sjúkur og illa til
reika. Hann baðst gistingar og
fékk það. Daginn eftir var karl
svo lasinn, að hann treystist
ekki til að klæða sig. Lá hann
þar i Húsavik nokkra daga, og
Nóttina eftir hátta þeir Jón og
Magnús fram I dyralofti og hafa
hárið og neglurnar af karli und-
ir sænginni i rúminu. Þegar lið-
ur að miðri nótt, kemur karl og
er heldur gustmikill og heimtar
nú hár sitt og neglur. En þeir fé-
lagar aftaka það i alla staði.
Karl er að þjarka við þá alla
nóttina, en þeir sitja við sinn
keip og fær karl ekkert áunnið.
Nú kemur næsta nótt, þá kemur
karl aftur og er nú hálfu verri,
og með naumindum fá þeir nú
staðist hann og er rétt að þvi
komið, að þeir uppgefist að
halda þessu fyrir karli, en þó
varð það. Daginn eftir eru þeir
smeykir um að þeir muni ekki
geta haldið hárinu og nöglunum
fyrir karli þriðju nóttina. Um
kvöldið, er þeir fóru að hátta
tóku þeir innsigli prests og settu
á hurðina fyrir dyraloftinu og
fóru svo að hátta. Nú ber ekkert
til tiöinda hjá þeim félögum og
liður svo framyfir miðnætti. En
þegar lifði á að giska þriðjungur
nætur, vita þeir félagar ekki
fyrri til en loftshurðin er brotin
upp i hendingskasti og prestur
kemur upp á loft og veður inn að
rúminu, en karl á eftir upp i
loftsgatið og er i meira lagi
ógurlegur ásýndum. — Klerkur
skipar nú syni sinum og vinnu-
manni að fá sér strax hárið og
neglurnar, er þeir hafi heimild-
arlaust tekið af manninum,
þeim muni ekki annað vænna.
Þeir eru tregir til, en prestur
heimtar það fast og karl um-
hverfist I loftsgatinu og gerir sig
liklegan að stökkva á þá félaga
og tæta þá sundur. Þeir sjá sér
þvi ei annað fært en afhenda
presti hárið og neglurnar, en
prestur kastar hvorutveggja i
draugsa og hverfur hann strax.
Prestur segir þeim þá, að
draugsi hafi komið til sin um
nóttina og klagað yfir þessu at-
ferli þeirra, og gagn hefði þeim
verið, að draugsi hefði ekki
komist til þeirra á undan sér þá
nótt. Aldrei bar neitt á draugsa
eftir þetta, fyrir tilstilli prests,
en margt mótdrægt máttu þeir
félagar liða um dagana eftir
þetta, og var það kennt draug
þessum.”
(Gisla saga Súrssonar: Isl.
þjóöhættir Jónasar frá Hrafna-
gili, Þjóðsögusöfn Jóns Arna-
sonar Sigfúar Sigfússonar, Jóns
Þorkelssonar og Þorsteins Er-
lingssonar).