Þjóðviljinn - 14.12.1975, Blaðsíða 2

2S1ÐA — ÞJ'ÓÐVILJINN Sunnudagur 14. desember 1975.
KornhneyksN í Bandaríkjunum
Maðkað og
i I la vegið
Sovéskt kornskip i bandariskri höfn : „Við erum ekki að dansa ballet
hér á hafnarbakkanum”.
Mikið hneykslismál er
nú komið upp i Banda-
rikjunum. Það tengist
hinni miklu kornverslun
landsins: — kornkaup-
menn hafa kerfisbundið
svikið viðskiptavini
sina, einkum hungur-
lönd, en einnig stóra við-
skiptavini i Vest-
ur-Evrópu og Sovét-
rikjunum.
Mál þetta fór á stað eftir að
skipstjóri nokkur hleraði fyrir
tveim árum samtal milli kollega
sins og eftirlitsmanns með korn-
útflutningi við höfnina i New Or-
leans ; voru þeir að rifast um það,
hvort eftirlitsmaðurinn ætti að fá
2500 dollara eða 5000 dollara i
mútugjöld fyrir að lýsa þvf yfir að
lestir skipsins væru hreinar og
mætti fylla þær korni.
Skipstjóri þessi kærði, og hefur
kæra hansnú dregið langan dilk á
eftir sér. 53 einstaklingar og 4
fyrirtæki hafa verið ákærð fyrir
athæfi sem sé liklegt til að stór-
spilla orðstir bandariskrar
verslunar með korn. Blaðið New
York Times komst að þeirri
niðurstöðu, að „spilling hefði
skotið rótum i kornverslun i þeim
mæli að vart séu dæmi um annað
eins i öðrum greinum”.
Kornsvindlarar settust einkum
að útflutningi á gjafakorni eða
lánskorni til hungurlanda (til
Indlands, Pakistans, Bangladesh
osfrv.). Eitt vitni hefur borið, að
kerfisbundið hafi verið stolið und-
an allt að 260 tonnum af komi af
hverjum farmi sem fór til Ind-
lands. Þetta svindl á hungruðu
fólki var ekki áhættusamt : oftast
var það svo, að ihöfnum þeim þar
sem taka átti við korninu voru
ekki til góðar vogir. 1 annan stað
voru viðtakendur alltof þakklátir
eða hjálparvana til þess að þeir
færu að gera athugasemdir við
það þótt eitthvað vantaði eða þótt
eitthvað væri athugavert við gæð-
in.
Að visu hafa margar kvartanir
um „laklega vegið og maðkað
mjöl” borist frá viðskiptavinum
sem greiða fullu verði fyrir korn-
ið (Vestur-Evrópa, Sovétrikin).
En skriffinnskan i Washington
telur sig ekki ráða við neitt, og
komsalar notfæra sér óspart ein-
okunaraðstöðu sina og Banda-
rikjanna, sem er langsamlega
stærsti kornútflytjandi i heimi.
Eftirlit það sem haft er með út-
flutningi á korni er þess eðlis, að
það ýtir mjög undir þessa spill-
ingu. Eftirlitsmönnum er falið að
flokka korn i' birgðageymslum i
fimm flokka og gefa flutninga-
skipum vottorð um að lestir
þeirra séu hreinar og hæfar til
matvælaflutnings. Þeir fá leyfis-
bréffrá bandariska landbúnaðar-
ráðuneytinu, en þeir starfa hjá
sérstökum eftirlitsfyrirtækjum.
Siðan er þjarmað að þeim á
marga vegu. Einfaldast er að
Herrahúsið Aðalstræti 4, Herrabúðin við Lækjartorg
bjóöa þeim mútur: vitað er t.d.
um eftirlitsmann sem tók við 1000
dollurum fyrir að hleypa i gegn
möðkuðum farmi.Annað bragð er
að svikja á vog; er það hægt með
ýmsum tæknilegum brellum sem
eftirlitsmaðurinn veit kannski
ekki um. Ef svo eftirlitsmaðurinn
reynir að vera heiðarlegur, vill
ekki þiggja mútur, þá mætir hann
þrýstingi úr tveim áttum. Ann-
arsvegar vilja eftirlitsfirmun
ekki standa i striði við kornkóng-
ana og eru mjög likleg til að segja
slikum eftirlitsmanni upp starfi. í
annan stað á hinn heiðarlegi það á
hættu, að þeir mörgu sem fá spón
i ask sinn af þvi að koma þvi korni
i verð sem stolið er undan eða af
háu mati á lakri vöru, komi hon-
um sjálfum fyrir kattarnef. „Það
er ekki ballet sem við dönsum hér
i höfninni,” sagði lögfræðingur
eins kornfirma, og það eru orð að
sönnu.
Til eru og fyrirtæki sem koma á
glæsilegan hátt fyrirfram i veg
fyrir alla árekstra. Tveir af
stjórnendum „Missisippi River
Grain Elevator Inc.” og lög-
fræðingur fyrirtækisins stofnuðu
eigin eftirlitsfyrirtæki, sem þeir
nefiidu Delta Weighing and In-
specting Bureau Inc. Þetta fyrir-
tæki tók að sér einmitt það verk-
efni að hafa eftirlit með útflutn-
ingi kornsins frá Missisippi
River. Og svo framvegis. Allt i
garðinum.
(Byggtá Spiegel)
Ávísana-
vandræði
Fords
forseta
Eins og allir vita er það algeng-
ast áhyggjuefni blankra eigenda
ávisanahef ta, að handhafar
gúmitékka verði full-fljótir á sér
að leysa þá út. Gerald Ford
bandarikjaforseti er hinsvegar i
allt annari klemmu.
Hann komst að þvi fyrir
skömmu, sértil mikillar furðu, að
allmikill hluti þeirra ávisana,
sem hann gaf út til að mæta per-
sónulegum útgjöldum var ekki
innleystur ibanka hans. Það kom
á daginn, að margir bisnessmenn
kusu heldur að innramma þessar
ávisanir og hengja þær upp á
veggjum skrifstofu sinnar. Þeim
þótti nefnilega liklegt, að þessar
„eiginhandaráritanir” mundu
reynast þeim arðvænlegri og
meiri auglýsing náttúrlega en ef
þeir færu að rukka inn peningana
sem þeir áttu inni hjá forsetan-
um.
Sagter að Ford láti nú einkarit-
ara sinn undirrita ávisanimar.
Einskonar
hirðmálverk
Hirðmálarar eru enn við lýði i
Bretlandi eins og svo margt sem
gamalt er. Nokkrir listamenn
hafa reynt að striða hátiðleika-
hefð hirðmálaranna með þvi að
mála drottningu sina með öðrum
hætti en venjulegt er. Hér er
Elisabet máluð sem bresk te-
kerling með skiplu, blaðandi i
einhverju afþreyingarlegu.