Þjóðviljinn - 25.01.1976, Síða 15

Sunnudagur. 25. janúar 1976. IÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
Umsjón: Halldór Andrésson
King Crimson
HUÓMSVEIT ÖRLAGANNA
Svona leit hulstrið utan um fyrstu Giles Giles & Fripp plötuna út.
Hljómsveitin KingCrimson var
ein af mest metnu framúrstefnu-
hljómsveitum á þeim árum sem
svonefnd stefna var i háveguin
höfð. King Crimson tókst með
nokkuð góðu móti að tengja
saman svo ólíkar tónlistarstefnur
sem rokk, jazz og klassik, auk
„avant garde” og annarra
frjálsra tónlistarforma. King
Crimson gáfu út niu breiðskifur
og af þeim tel ég persónulega 4
vera klassiskar öilum tónlistar-
unnendum (þ.e. ódauðlegar);
hvað sem öðruin sýnist. Þessar
fjórar eru ,,In the Court og the
Crimson King”, ,,In thc Wake of
Poseidon”, „Lizard” og „Lark’s
Tongues In Aspic”.
i upphafi.
Ár sigra
Hljómsveitin King Crimson
hiaut hið hljómfagra nafn sitt i
nóvember 1968. Þeir sem þá skip-
uðu King Crimson voru Robert
Fripp, gitaristi, Michael Giles,
trymbill, Ian McDonald, sem lék
aðallega á gitar i upphafi en lék
annars á hvað sem var, Greg
Lake, söngvari og bassaleikari og
Pete Sinfield, sem orti ljóð og
stjórnaði sviðslýsingu, King
Crimson, sem átti eftir að hafa
mikil áhrif, þó ekki væri hér
reyndar um neina frumraun að
ræða.
Hljómsveitin hafði orðið til
þannig að árið 1966 stofnuðu þeir
félagar Robert Fripp og Michael
Giles trió ásamt Peter Giles,
bróöur Michaels, sem lék á
bassagitar. Þetta trió stækkaði
svo með timanum og Judy Dyble
(sem var siðar annar helmingur
dúettsins Trader Horn) kom sem
söngkona, og siðar kom Ian
McDonald, sem annar gitaristi og
söngvari, en hann hafði áður
leikið með Peter Sinfield.auk þess
veriö 5 ár i lúörasveit hersins. Ian
McDonald haföi reyndar lika
unnið fyrir sér sem tæknimaður
fyrir hljómtækjaverksmiðju sem
framleiddi Mellotrón. Skömmu
eftir að McDonald kom inn i
Giles, Giles & Fripp hætti Dyble
og svo i nóvember hætti Peter
Giles og þá kom Greg Lake inn á
bassa og raddbönd, auk Pete
Sinfields. Greg Lake hafði áður
verið gitarleikari hljómsveitar
sem hét Godz. Pete Sinfield vann
tilskammstima við það sem kall-
að er i auglýsingum hér
tölvu-operator. Eftir að hafa spil-
að út i þvi starfi stofnaði hann
hljómsveit og ferðaðist til Spánar
og Marokkó.
King Crimson hófu, þrátt fyrir
það að hljómsveitin væri stofnuð
i nóv. 68, ekki æfingar fyrr en i
janúar 1969. Þeir hófu að leika i
Marquee-klúbbnum í april sama
ár og náðu fljótt nokkrum
vinsældum vegna velheppnaðs
sambands milli tónlistar og sviðs-
lýsingar. t Marquee léku þeir
með þekktum jass-saxófónista,
John Surman, og hljómsveitinni
Circus, og Keith Tippett Group,
en tvær þær siðar nefndu koma
siðar við sögu. Hljómsveitin lék
strax i upphafi einungis
frumsamið efni (að fráskildu einu
lagi, reyndar, „Get Thy
Bearings” sem er eftir Donovan,
og Utsetningu þeirra á „Mars”
Holz úr „Plánetu-svitunni”).
Þrátt fyrir það að hér væri ný
hljómsveit á ferð með algerlega
óþekktum tónlistarmönnum, var
barist um útgáfurétt á hljómplöt-
um þeirra sem endaði með þvi að
King Crimson var hjá Atlantic i
USA en Island i Bretlandi, þrátt
fyrir það að Mercury byði mun
haérri upphæðir.
Fyrsta King Crimson breiðskif-
an kom svo út i október 1969, „In
the Court of The Crimson King”
auk litillar plötu með titillaginu á
framhlið.
„In the Court of the Crimson
King” var hælt á hvert reipi i
popppressunni, og t.d. Pete
Townshend sem þá hafði nýlega
gefið frá sér „Tommy”, sagði að
„In the Court Of The Crimson
King” væri óumdeilanlegt
meistaraverk.
King Crimson (fyrsta útgáfa)
fór svo í Amerikureisu i byrjun
október, sem reis hæst i Fillmore
East i lok nóvember (1969), þeir
sem léku lika Nice og Joe Cocker.
Ár endalausra
skipbrota
King Crimson komu heim i
desember eftir erfiða reisu og
með þær válegu fréttir að tveir
meðlimir væru hættir, þeir
Michael Giles og Ian McDonald.
Astæöan var sú, að þeim fannst
bransinn vera siðspillandi og
ferðalögin á milli staða niður-
drepandi og vildu ekki láta
timann renna svona frá sér;
einnig ættu þeir konur og heimili
sem þeir vildu snúa til að loknu
dagsverki. Þeir hugðust taka upp
stúdió-plötu og vinna fyrir aðra i
stúdiói o.s.frv.
McDonald og Giles gáfu út
plötu sem hét einfaldlega
„McDonald Giles”-,platan er ekki
mikið frábrugðin King Crimson
tónlistinni, enda var Giles þar
styrk stoð. Á plötu þessari eru,
auk þeirra, Steve Winwood og
Peter Giles, og Pete Sinfield sem-
ur texta við verkið „Birdman”
sem fyllir hlið 2, McDonald fór
svo út i hljómplötu-upptöku-
stjómun, fyrstfyrir Gay & Terry
Woods, sem þá voru nýhætt i
Steeleye Span og lék um tima á
saxafón i T. Rex. McDonald var
einn af merkilegri hljóðfæraleik-
urum King Crimson.
Giles stofnaði, eftir plötuna
með McDonald, hljómsveit ásamt
Andy Powell á bassa og Robin
Thompson á orgel, hljómsveitin
var skammlif, en Giles er eftir
sem áður einn af eftirsóknarverð-
ustu trommuleikurum Bretlands,
og hefur leikið á óteljandi mörg-
um hljómplötum.
En King Crimson sátu nú eftir
með sárt enni. Þetta var ekki eina
skipsbrot ársins; hljómsveitin
komst aldrei upp á svið árið 1970.
1 janúar var reyndar kominn
saxafón- og flautuleikari, sem
ekki mátti nefna strax, en það var
Mel Collins, fyrrverandi meðlim-
ur fyrrnefndrar Circus. Auk þess
voru þeir komnir með trymbil
sem hafði leikið meö Jacobs
Ladder (?!)
I febrúar-mars hófust svo upp-
tökur á annarri breiðskifu King
Crimson, en þá stóö hljómsveitin
svona: Robert Fripp, gitar og
mellotrón/Greg Lake, söngv-
ari/Peter Sinfield, textar/Mel
Collins, saxafónar og flauta/Pet-
er Giles, bassagitar. Auk þeirra
komu fram á plötunni Keith
Tippett (pianó), og Gordon
Haskell (söngur í einu lagi).
t april 1970 segir svo Greg Lake
sig úr King Crimson og stofnaði
trió ásamt Keith Emerson úr
Nice og Carl Palmer úr Atomic
Rooster, sem þeir kölluðu Emer-
son Lake & Palmer. ELP voru i
fyrstu samblandaí tónlist Nice og
King Crimson og mæli ég með
fyrstu plötu þeirra fyrir King
Crimson aðdáendur; ekki meir,
nema vera skyldi litla platan
hans Lake sem kom út nú fyrir
jólin, en hún er samin ásamt Pete
Sinfield: „I Believe In Father
Christmas”.
Stofnun nýju hljómsveitarinnar
féll um sjálfa sig af sameiginieg-
um og fjárhagslegum ástæðum
eftir brotthlaup Lake. „In The
Wake Of Poseidon” kom út i mai
og fékk enn betri viðtökur en sú
fyrri, enda meira lagt i hana og
Keith Tippett einn bestu pianisti
sem völ er á.
1 september 1970 var svo gefin
út fréttatilkynning til poppblaða
að King Crimson væri enn á lifi og
væri að taka upp breiðskifu enn á
ný. Auk þess stóð til að fara að
leika opinberlega i upphafi árs
1971. 1 hinni nýju hljómsveit, sem
telst ópinberleg King Crimson 2,
voru: Fripp Sinfield, sem lék nú á
syntheziser, Mel Collins, Gordon
Haskell, sem lék á bassa og söng,
Hljómplötur
King Crimson
og pöntunar-
númer (ensk)
Breiöskífur:
IN TIIE COURT OF THE
CRIMSON KING
(Island ILPS 9111) útgefin
1969
IN THE WAKE OF POSEI-
HON
(Island ILPS 9127) 1970
LIZARD
(Island ILPS 9141) 1970
ISLANI4S
(Island ILPS 9175) 1971
EARTHBOUND
(Island HELP 6) 1972
LARK’S TONGUES IN ASPIC
(Island ILPS 9230) 1973
STARLESS & BIBLE BLACK
(Island ILPS 9275) 1974
RED
(Island ILPS 9308) 1974
USA
(Island ILPS 9316) 1975
Smáskifur:
IN THE COURT OF THE
CRIMSON KING/
I TALK TO THE WIND
(Island WIP)
CAT FOOD/GROAN
(Island WIP)
Breiöskifur sterklega
tengdar Crimson tónlist-
arlega:
STILL (Pete Sinfield).
(Manticore MC 66667) 1973
McDONALD & GILES
(Island ILPS 9126) 1972
EMERSON LAKE &
PALMER
(Island ÍLPS 9132) 1970
THE CHEERFUL INSANITY
OF GILES GILES & FRIPP
(Deram SML 1022) 1968
og Andrew McCullough, sem lék á
trommur. Eina breytingin sem
hafði raunverulega átt sér stað
var að nú var kominn fastráðinn
trymbill og Gordon Haskell, sem
tók við sönghlutverkinu strax i
april, tók yfir bassaleik af Peter
Giles. Auk þeirra voru sem auka-
menn þeir Keith Tippett, Nick
Flvans (básúna) og Marc Charig
(comet), sem taldir voru laus-
ráðnir i King Crimson.
Svo ekki söguna meir fyrr en i
desember, en þá kemur út þriðja
og besta platan „Lizard” og ber
hlið 2 upp merki King Crimson
sem merkilegrar hljómsveitar.
þar sem hinum ýmsu tónlistar-
stefnum er mjúklega fléttað
saman. Samstarf Robert Fripp og
Keith Tippett var i hápunkti á
þessari plötu, og liklega er það
ástæðan fyrir stórfengleik verks-
ins.
Hljómsveitin sem
varö vinsæl eftirá
t bvrjun 1971 gufaði s\o þessi
opinbera KC 2 hljóðlaust upp. en
King Crimson 3 var ekki eins
lengi að mótast; hún var tilbúin i
feb. að öllu leyti öðru en þvi, að
bassaleikara vantaði. en John
Wetton, bassaleikari Family og
góðkunningi Fripp. hafði alþakk-
að boð Fripp um að ganga i
hljómsveitina. Fripp kenndi þvi
söngvaranum Boz Burrell bassa-
leik frá grunni og hljómsveit hóf
að leika i april!
Þeir hljóðfæraleikarar sem nú
voru hættir voru Gordon Haskell
•og Andy McCullough. En fyrst
nokkur orð um Peter Giles. Giles
var með Fripp áður en KC var
stofnuð; hann var meira inni i
jass en rokki og var besti bassa-
leikari sem King Crimson nokk-
urn timann höfðu. Samleikur
þeirra bræðra Michael og Peter
ereitt af þvi besta sem ha’gt er að
hugsa sér.
Gordon Haskell hafði i október
1969 gefið út breiðskifu hjá CBS
sem hét „Sail in my boat” og fékk
hún góða dóma. Hann hafði lika
verið i hljómsveit sem Fluer de
lys stofnaði ásamt Brvn Haworth
og Pete Sears (1966).
Andrew McCullough stofnaði
eftir veru sina i King Crimson.
ásamtGraham Field fvrrverandi
orgelleikara Rare Bird
(Sympathy). og Bill Hain. bassa-
leikara, hljómsveitina Fields.
McCullough var ekki lengi i
Fields, heldur gekk hann fljótt til
liðs við tvo fvrrverandi
Colosseum - meðlimi. Dave
Greenslade < org) og Ton.v Ree ves
(os) og stofnaði Greenslade
ásamt Dave Lawson (hljómborð)
fyrrum meðlim Web. Greenslade
eru reyndar ný-uppleystir.
t King Crimson 3 voru Fripp.
Siniield, Collins, lan Wallace.
(trommur) og Boz Burrell (bassi
og söngur). Wallace kom úr
World. hijómsveit Neil Innes.
fyrrverandi Bonzo Dog Band
meðlim, en Boz hafði litið að-
hafst, en einhvern timann var
hann þó söngvari i hljómsveit
með Ian McLegan (orgelleikara
Faces).
„Island” fjórða breiðskifa KC
kom út i desember og hvarf nokk-
urn veginn i jólaflóðinu. þar sem
hún náði ekki fyllilega þeim
gæðaflokkisem KChöfðu sett sór.
1972, nýir félagar
og breytt tónlist
King Crimson fara i lok árs 1971
i Amerikureisu sem endaði á
jafnvel enn sorglegri atburði en
fvrr er Robert Fripp rak smn
haldgóða samstarfsmann. Pete
Sinfield, i lok desember 1971.
Og um miðjan janúar levsist
Framhald á 22. siðu.