Þjóðviljinn - 16.05.1976, Blaðsíða 9

Sunnudagur 16. mai 1976. þjóDVILJINN — SÍÐA 9
Rauðskeggur
Japönsk mynd frá 1965
Leikstjóri: Akira Kurosawa
Kvikmyndagagnrýnendur á
Vesturlöndum uppgötvuðu jap-
anska kvikmyndalist árið 1951,
þegar mynd Akira Kurosawa,
„Rashomon” hrifsaði til sin öll
verðlaun á hátiðinni i Feneyjum.
Japanir voru þá löngu orðnir eitt
af stórveldunum i kvikmynda-
framleiðslu, gerðu hundruð
mynda á ári hverju, en fæst af
þeirri framleiðslu hafði komið
fyrir augu Vesturlandabúa.
„Rashomon” ruddi brautina,
siðan höfum við margsinnis barið
augum frábær japönsk listaverk,
bæði eftir Kurosawa og aðra
snillinga. Þessar myndir hafa
verið nýstárlegar bæði að formi
og innihaldi. Hvað formið snertir
er japönsk kvikmyndalist afkom-
andi þeirrar myndlistar, sem
þróast hefur þar i landi gegnum
árþúsundin: hnitmiðuð og full-
komin i látlausri formfestu sinni.
Leikararnir búa einnig yfir
þúsund ára hefð, still þeirra
hefur margt fengið að erfðum frá
No leikhúsinu forna. Þessi föstu
form, þessi.hefðbundni still.hafa
reynst japönum farsæll
tjáningarmáti til að túlka mikið
mannlif, miklar ástriður. Er ekki
þarna komin enn ein sönnun fyrir
þeirri kenningu, að til þess að
geta talist alþjóðleg þurfi listin að
vera þjóðleg, standa djúpum
rótum i jarðvegi þjóðlegrar
menningar? Tilheyra stað og
jafnvel stundu, vera lifandi hluti
ákveðinnar tilveru? Þá, og aðeins
þá, er hægt að segja: listin þekkir
engin landamæri.
Kurosawa hefur oftar en einu
sinni leitað til rússneskra bók-
mennta um efni i kvikmyndir
sinar. Hann hefur kvikmyndað
Idjótinn eftir Dostojefski og Nátt-
bólið (I djúpinu) eftir Gorki.
Einsog nærri má geta er hér ekki
um tilviljun að ræða. Kurosawa á
það sameiginlegt með þessum
körlum að vera heimspekingur og
móralisti i list sinni. Honum er
ekki nóg að segja sögu, hann vill
lika kenna okkur að lifa. Siðrænn
boðskapur hans er jafneinfaldur
og hann er sterkur: Vandamál
okkar eru fyrst og fremst
þjóðfélagsleg. Maðurinn er i eðli
sinu góður, það er óréttlátt
þjóðfélagið sem gerir hann
vondan.
Ungur læknir, Yasumoto,
kemur á fátækrasjúkrahús sem
yfirlæknirinn Rauðskeggur
stýrir. Honum list illa á sig þar,
enda hefur hann háar hugmyndir
um sjálfan sig og lækningakúnstir
sinar, einsog nýliða er háttur. í
fyrstu ætlar hann að fara, en það
reynist óframkvæmanlegt. Þá
ætlar hann að hegða sér illa og fá
Rauðskegg til að reka sig. Barna
leg hegðun hans hefur engin áhrif
á yfirlækninn og smám saman
dregst Yasumoto inni lif sjúkra-
hússins með öllum þess nöpru
hörmungum. t lok myndarinnar
býðst Yasumoto það sem hann
þráði i upphafi: að verða læknir
höfðingjanna, rikur og frægur En
hann kýs heldur að verða eftir og
hjálpa Rauðskeggi að hjálpa
þeim fátæku. Þessi söguþráður
tengir saman ótal ólikar sögur,
sögur sjúklinganna. Hver einasti
maður, hversu litilfjörlegur sem
okkur kann að virðast hann við
fyrstu sýn, á sina sögu að baki.
Úr Kauðskegg Kurosawa
Hver einasti einn hefur elskað og
þjáðst. I hverjum og einum býr
göfug sál, þótt hún hafi ekki alltaf
fengið tækifæri til að glitra og
skina.
Sögurnar eru allar átakanlegar
og minnisstæðar. Persónurnar
eru allar lifandi og tala til okkar á
máli sem sker i hjartað og rótar i
tilfinningunum án þess að rugla
heilasellurnar i riminu.
Einhverra hluta vegna hafa
Otayo og Chobo orðið mér eftir-
minnilegust: litla stelpan sem
Rauðskeggur bjargaði af hóru-
húsinu og þjófurinn sem færði
henni sleikipinna og tók svo inn
eitur ásamt foreldrum sinum og
bræðrum. Kurosawa kann að láta
börn leika, en það er sjaldgæfur
og dýrmætur eiginleiki leikstjóra.
Rauðskeggur er leikinn af
Toshiro Mifune, þeim mikla
leikara. Þetta er flókin persóna,
hrjúf á yfirborðinu en gullhjarta
slær þar undir, hugsjónamaður
sem hefur helgað allt sitt lif bar-
áttunni gegn fátækt, fáfræði og
sjúkdómum meðbræðra sinna.
Leikaranum tekst að koma þessu
til skila án þess að úr verði kyn-
laus engilvera. Þessi heilagi
maður tekur þátt i hrottalegum
slagsmálum við hóp melludólga
og fanta og snýr þá alla niður á
hinn snilldarlegasta máta. Siðan
gengur hann um vigvöllinn og
tautar: þetta má maður ekki
gera, ofbeldi er ekki rétta leiðin.
Hann veit framhjáhald uppá lög-
reglustjórann og notar sér þá vit-
neskju til fjárkúgunar. Pening-
arnir fara til fátækrar móður sem
hefur drepið mann sinn — hinn
versta fant — og misst föð-
ur sinn úr krabbameini og á nú
engan að nema þrjú banhungruð
börn.
Rauðskeggur er mánudags-
mynd Háskólabiós, og mun
sýningin á morgun vera sú
siðasta Þeir sem ekki hafa séð
myndina ennþá ættu að bregða
sér i bió á morgun.
2 sovéskar
kvikmyndir
t næstu viku gefst reyk-
vikingum kostur á að sjá tvær
nýlegar sovéskar kvikmyndir.
Fimmtudaginn 20. mai verður
sýnd i Háskólabiói kvikmyndin
„Flóttinn”. Höfundar hennar eru
tveir leikstjórar, Alov og
Naúmov, sem gert hafa margar
góðar myndir saman.
„Flóttinn” byggist á leikriti
eftir þann merka og umdeilda
sovéska rithöfund Mihail Búlga-
Kov og fjallar um flótta hvitliða og
flygdarliðs þeirra útúr Rússlandi
eftir að bolsévikkar höfðu náð
völdum. Myndin lýsir mætavel
þeirri skelfingu og ringulreið sem
rikti meðal heldra fólksins og
hvitliðanna á flóttanum og meðan
beðið var siðustu skipsferðanna
til Istanbúl. Margar sterkar
persónulýsingar eru i myndinni.
Af leikurum má nefna Alexei
Batalov, sem frægur varð fyrir
leik sinn i myndunum
„Trönurnar fljúga” og „Konan
með litla hundinn”.
21. mai verður svo sýnd i
Laugarásbiói myndin „Hvitt
sólskin eyðimerkurinnar”. Leik-
stjórier Vladimir Motil. Aðalleik-
arinn i þessari mynd, Anatoli
Kúsnetsov, mun væntanlegur
hingað til lands i tilefni þessarar
sýningar.
„Hvitt sólskin eyðimerkur-
innar” gerist á svipuðum tima og
„Flóttinn”, þ.e. rétt eftir
byltingu, en staðurinn er
Túrkestan i Mið-Asiu. Þar hafa
bolsévikkar einnig náð völdum,
en barátta er enn háð við
ribbaldaflokka sem vaða uppi og
drepa fólk. Kúsnetsov leikur
hermann úr Rauða hernum, sem
er á heimleið til Rússlands eftir
að hafa særst i striðinu, verið
læknaður og útskrifaður úr
hernum. Leið hans liggur yfir
eyðimerkursanda Túrkestan.
Lendir hann þar i miklum ævin-
týrum. Hann er settur til að gæta
kvennabúrs, sem banditt nokkur
átti. Þetta eru niu undurfagrar
konur, sem bandittinn hefur
hótað að leita uppi og drepa
Myndin er atburðarik i meira
Slagsmál i „Hvitt sólskin
lagi, en um leið er i henni angur
vær kimni, rússnesk frammi
fingurgóma.
Sovéskar, myndir eru sjald
eyOimerKunnnar
séðar i kvikmyndahúsum hér, og
vafalaust munu kvikmynda
unnendur gripa þetta tækifæri
fegins hendi.
siávarfréttir
Sjávarfréttir er fjórum sinnum útbreiddara en nokkurt annað
blað á sviði sjávarútvegsins. Sjávarfréttir f jalla um útgerö, fisk-
iðnað, markaösmál rannsóknir — vlsindi, tækni og nýjungar,
skipasmiðar og fl.
Gerist áskrifendur að Sjávarfréttum. Sjávarfréttir kosta kr. 330
og eru eingöngu seldar i áskrift. Askriftarsiminn er 82300.
1 Til Sjávarfrétta, Laugavegi 178 pósthólf
| 1193. Rvik. Óska eftir áskrift.
I Nafn ________________________________
I
Heimilisfang
Simi
.sjóvarfrétfir