Þjóðviljinn - 23.11.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 23. nóvember 1976
DJOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Ctgáfnfélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudágsblaði:
Arni Bergmann
Útbreiðslustjóri: Finnur Torfi Hjör-
leifsson
Auglýsingastjóri: úlfar Þormóðsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Siðumúla 6. Simi 81333
Prentún: Biaðaprent h.f.
KÖNNUN Á GJALDEYRISSÓUN HEILDSALANNA?
Verðmætamat og verðskyn landsmanna
hefur mikið raskast i óðaverðbólgu und-
anfarinna ára. í skjóli verðbólgunnar hef-
ur óreiða og brask dafnað og mörg
myrkraverk verið unnin i viðskiptalifinu.
Fram til þessa hefur einum aðila þó mikið
til tekist að beina athyglinni frá sér. Rætt
hefur verið um spillt flokkakerfi og sam-
tryggingu stjórnmálaflokkanna, laun
bankastjóra, skattsvik fyrirtækja og ein-
staklinga og nú siðast komist upp um
meint gjaldeyris- og skattamisferli tengd
skipakaupum og innflutningi „antikhús-
gagna”. En loks fyrir rúmri viku kom röð-
in aðheildsalavaldinu i landinu.Þrátt fyrir
alla svonefnda „frjálsa rannsóknarblaða-
mennsku” hafa fjölmiðlar ekki hróflað við
þvi sukki er einkennir starfshætti inn-
flutningsaðila, enda heildsalarnir stór
auglýsingaaðili i blaðaheiminum. En hvað
kemur fram i dagsljósið þegar starfshætt-
ir þeirra eru kannaðir:
1. Heildsalarnir kaupa inn vörur fyrir
13—27% og allt upp i 60% hærra verð en
breskir heildsalar gera.
2. Heildsalarnir viðurkenna i fréttatil-
kynningu að „lækkuð vara i innkaupi
þýði tekjulækkun innflytjenda sökum
hinna bundnu verðlagsákvæða og þau
eru þvi ekki hvatning til hagstæðra inn-
kaupa”.
3. Heildsalarnir dásama frjálsa álagningu
og telja hana tryggja neytendum hag-
kvæmustu kjör, en geta ekki skýrt,
hvers vegna er yfir 100% álagning á
leikföngum eða helmingi hærri álagning
en i Bretlandi. Þeir geta heldur ekki
skýrt gifurlega hækkun á bilavarahlut-.
um eftir að „frjáls álagning” var inn-
leidd á þvi sviði.
4. Heildsalarnir reyna að afsaka hátt inn-
kaupsverð með skirskotun til ýmiss
kostnaðar t.d. sérpökkun, útflutnings-
umbúðir, litill magnafsláttur o.fl. En
þeir gæta þess vel að gefa engar upplýs-
ingar um alls kyns afslátt sem
viðgengist hefur á vörum og farmgjöld-
um.
S.l. föstudag komu fulltrúar Fé-
lags islenskra stórkaupmanna fram i
Kastljósi og reyndu að þvo hendur sinar,
en i gegnum þann kattarþvott skein, að
þessa menn varðar ekkert um þjóðarhag.
Þvi hærra verð sem er á innfluttri vöru,
þeim mun meiri gróði i þeirra vasa.
Berlega kom fram, að stórkaupmenn láta
sig engu skipta þó neytendur verði að
gjalda hærra verð er þeir drekka kaffi eða
salta grautinn. 1 áratugi hafa heildsalar
getað ráðskast með gjaldeyristekjur
þjóðarinnar og sóað þvi sem vinnandi
stéttir skapa með erfiði sinu, — sóað i alls
konar fáránlegan innflutning. Þeir hafa
ekki tekið mið af þvi, hvar hagkvæmast er
að versla hverju sinni, þvi þeir starfa
samkvæmt lögmálinu um hámarksgróða.
Hvers vegna komast stórkaupmenn upp
með þetta? Skýringin er einföld. Það eru
fésýslumennirnir i Reykjavik sem hafa
undirtökin i stofnanaveldi höfuðborgar-
innar og voldugustu flokkarnir lúta pen-
ingaræði þeirra. Vald þessara inn-
flytjenda yfir fjármála- og stjórnmála-
stofnunum hefur verið gifurlegt. 1 dag
hafa þessi öfl undirtökin i islensku stjórn-
málalifi. Þetta heildsalavald ræður ferð-
inni i Sjálfstæðisflokknum og hefur sam-
eiginlega hagsmuni með SíS-forstjórun-
um. Þessir aðilar leyfa sér ýmislegt,
þegar óskastjórn þeirra situr við völd.
Stórkaupmenn hafa krafist þess að
verðlagsstjóri hafi hægt um sig og sjón-
varpið láti af fyrrgreindri upplýsinga-
starfsemi. En ef skjöldur heildsalanna er
hreinn þá ættu þeir að óska eftir itarlegri
rannsókn. En viðskiptaráðherra Ólafur
Jóhannesson mun vart fyrirskipa heildar-
könnun á gjaldeyrissóun heildsalanna
meðan ýmis önnur rannsókn er ekki um
garð gengin. Heildsalarnir þurfa væntan-
lega ekkert að óttast meðan kollega
þeirra, innflytjandinn Geir Hallgrimsson,
situr við stjórnvölinn. óre.
Offramboð af
rembingi
I Alþý&ublaðinu i siðustu viku
var smáklausa undir leiðara
blaðsins þar sem ritað var i
áhyggjutón um að flokksstarf
Alþýðubandalagsins væri dauft
og i molum. Á næstu siðu var
mikill uppsláttur um blómlegt
starf Alþýðuflokksins. Það ber
að sjálfsögðu að þakka um-
hyggjusemi af þessu tagi, en
vert er lika fyrir þá Alþýðu-
blaðsmenn að ihuga að remb-
ingur stjórnmálaflokka um
eigið ágæti þykir mörgum
manninum orðið leiðinlegt suð,
enda offramboð af vörunni.
Einsdœmi í
stjórn-
arandstöðu
Það er hinsvegar mun meiri
eftirspurn eftir raunhæfum
árangri i flokksstarfi og ákveð-
inni stefnumótun. Alþýðu-
bandalagsmenn geta bent á
skýr dæmi um það að flokkur
þeirra er á réttri leið i þessum
efnum. Það er sterk pólitisk
hreyfing sem getur lyft þvi
Grettistaki að byggja yfir mál-
gagn sitt eins myndarlega og
gert hefur verið. Og styrkurinn
kemur fram á fleiri sviðum.
Böðvar Guðmundsson segir
m.a. svo i forystugrein i
Norðurlandi, málgagni
sósialista i Norðurlandskjör-
dæmi eystra, þar sem hann
fjallar um framtið Alþýöu-
bandalagsins: „Nákvæm og
visindaleg vinnubrögð þarf iika
til, einnig þar er hægt að vera
dálitið bjartsýnn. Hin frábær-
lega vönduðu vinnubrögð Hjör-
leifs Guttormssonar og félaga i
orkunefnd flokksins, orkumáia-
bók þeirra, er algert einsdæmi i
sögu isl. stjórnarandstöðu. Ef
Alþýðubandalaginu auðnast að
gera samskonar úttekt á
sjávarútvegi, iðnaði, verkalýðs-
málum, landbúnaði og mennta-
málum, þá þarf ekki að kviða
þvi að hin almenna tiltrú láti á
sér standa.”
Skipuleg
stefnumótun
Sem formlegur stjórnmála-
flokkur hefur Alþýðubandalagið
varla slitið barnsskónum enn.
TIu ár eru ekki langur timi.
Meðan Alþýðubandalagið starf-
aði sem kosningabandalag
vinstri afla logaði þar allt í inn-
byrðist deilum. Þetta setti svip
sinn á fyrstu ár þess sem stjórn-
málaflokks. Svo mikil áhersla
var lögð á eininguna að innan-
flokksumræða um stefnumótun
og grundvallaratriði leið fyrir.
Þetta vár réttlætanlegt um
tima, en ól um leið á ýmiskonar
misskilningi milli manna um
eðli og stefnu flokksins. Meðal
annars þessvegna áttu tisku-
hreyfingar á Norðurlöndum,
maóismi og trotskyismi, greiða
leið til ýmissa ungmenna og
skólafólks, þegar þær bárust
hingað tveimur til þremur árum
eftir að þær náðu hámarki i
Sviþjóð og Noregi.
Um skeið hefur verið unnið
skipulega að stefnumótun
Alþýðubandalagsins. Flokkur-
inn var fyrstur isl. flokka i
seinni tið að samþykkja itarlega
stefnuskrá á landsfundinum ’74.
Henni er að visu um margt
ábótavant, en hefur þó reynst
hið nýtilegasta plagg við frekari
stefnumótun á sérsviðum.
Næsta stórátakið er orkumála-
bókin og samþykkt flokksráðs-
fundar nýverið um islenska
orkustefnu, sem áreiðanlega á
eftir að hafa áhrif á stefnu allra
annarra stjórnmálaflokka. I
samræmi vð ákvarðanir flokks-
ráðsfundar verður þessu starfi
haldið áfram á öllum sviðum. í
þessu starfi felst einnig styrkur
Alþýðubandalagsins.
Sjá Ifsgagn rýn i
og hugmynda-
frœðiumrœða
A siðustu vikum og mánuðum
hefur mátt merkja,t.d. i
Þjóðviljanum vaxandi umræðu
um blaðið og stefnumótun
sósialisks flokks. Talsvert fer
þar fyrir sjálfsgagnrýni og hef-
ur það orðið andstæðingum til-
efni til að hlakka yfir sundur-
lyndi i Alþýðubandalaginu.
Þetta er á misskilningi byggt og
vitnar þvert á móti um aukinn
styrk flokksins.
Einmitt sú opna umræða og
skoðanaskipti um verkalýðs-
mál, sósialiska hugmyndafræði
og menningarpólitik sem hafin
er knýr marga vinstri menn og
sósialista misrauða til þess að
ganga til liðs við Alþýðubanda-
lagið um þessar mundir. Þeir
hugsa likt og Böðvar
Guðmundsson gerir upphátt i
áðurnefndri forystugrein:
„Það er greinilegt, að Alþýðu-
bandalagið er eini stjórnmála-
flokkurinn sem með einhverju
afli getur spyrnt fótum við hinni
ótótlegu árás kapitalistanna
sem sitja við stjórnvöl á þjóðar-
skútunni, það er lika greinilegt
að fleiri og fleiri sósialistar átta
sig á að þar er Alþýðubandalag-
ið eina aflið sem einhvers
megnar. Nokkuð stór hluti full-
trúa á flokksráðsfundinum virt-
isthafa komist að þessari niður-
stöðu, enda var fundurinn ekki
einkenndur af allsherjarhrifn-
ingu af sjálfum sér. Eigi
Alþýðubandalagið að axla þá
byrði að vera eina nothæfa
bremsan á landráðastefnu
framsóknar og ihalds þurfa
fundir þess og umræður á þess
vegum að vera annað og meira
en halelújasamkomur með stór-
um húrrahrópum yfir frábærri
forystu og fórnfúsum félögum.
Það eitt dugir skammt i baráttu
við jafnhættulegt afl og
framsóknarihald. Sjálfsgagn-
rýni hefur ekki verið tiðkuð frá
upphafi i röðum islenskra
sósialista en ýmislegt bendir til
þess að þar megi vænta betri
tima.