Þjóðviljinn - 23.11.1976, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 23. nóvember 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Boðberi islenskrar borgara-
stéttar, Morgunblaðið við Aðal-
stræti, hefur árum saman flutt
fagnaðaróð um hin frjálsu sam-
skipti við útlendinga. I hinni erf-
iðu glimu við lausn islenskra
þjóðfélagsvandamála væri væn-
legast að leita lausnar utan
landsteinanna. Einir og
óstuddir myndu borgarar
gamla Fróns einungis stefna
inni eyðimörk uppgjafarinnar.
Það yrði að knýta björgunar-
bönd við hina erlendu lagsbræð-
ur, fjármálajöfra hins vestræna
auðvalds. Aðild að Efnahags-
bandalaginu, inngangan i
Fríverslunarbandalagið, erlend
stóriðja i Straumsvik og Mý-
vatnssveit og siðar Eyjafirði,
Reyðarfirði og viðar, samn-
ingar við breta og þjóðverja um
skiptingu sjávaraflans — allt
þetta var rætt og flest fram-
kvæmt i hinum alþjóðlega kær-
leiksanda borgarastéttarinnar
og blessað i nafni frelsisins.
Andmælendum þessarar
landsölustefnu hefur i röskan
áratug verið úthúðað á siðum
Morgunblaðsins. Markaðs-
bandalög, erlend stóriöja, land-
helgissamningar við vestrænar
vinaþjóðir, frjáls fjármálasam-
skipti við útlendinga — allt væri
þetta i anda framþróunarinnar.
Þeir sem sliku andmæltu væru
skilningsvana á framtiðar-
stefnu hins siðaða heims. Varð-
veisla landsréttinda, forgangur
islendinga á fiskimiðum, upp-
bygging innlendra atvinnuvega,
gagnrýni á fjötra markaðs-
bandalaganna — ábendingar af
þessu tagi voru veisluspjöll i
salarkynnum islenskrár
borgarastéttar.
Morgunblaði og Sjálfstæðis-
flokknum hefur verið beitt fyrir
vagn hinnar nýju landsölustefnu
og ótrúlega vel hefur tekist að
svæfa þau öfl sem fyrrum i þeim
herbúðum lögðust gegn hvers
konar afsalsboðskap i þjóðfrels-
ismálum. Það virtist sem is-
lensk borgarastétt væri öll
gengin á vit fagnaðarerindisins
um útlenda fjármálamenn, hina
nýju bjargvætti þjóðarinnar.
Rödd andófsins hefði verið kæfð
á siðum Morgunblaðsins.
En viti menn. Siðustu daga
virðist sem einhverjir i herbúð-
um Sjálfstæðisflokksins séu að
vakna upp við vondan draum.
Þeir núa stýrurnar úr augunum
og sjá að eigi er allt með felldu.
Hinir erlendu frelsarar eru
sestir i húsbóndasætið og hafa
jafnvel gerst djarftækir til
þeirra gersema sem islensk
yfirstétt hefur löngum talið sina
vöggugjöf. Laxveiðiárnar,
perlur landsins, eru fleiri og
fleiri að komast i hendur útlend-
inga.
Lax, lax, lax og aftur
lax.
A sunnudaginn birti Morgun-
blaðið opnugrein, sem fól i sér
harða ádeilu á landssölustefn-
una I islenskum laxveiðimálum.
Að eiga landvar hin feitletraða
fyrirsögn ákallsins. Þar gat aö
lita tæpitungulausan dóm yfir
þeirri fjármálastefnu sem fært
hefur útlendingum forréttindi i
islenskum laxveiðiám. Þau
augu sem áður voru lokuð þegar
landssölunefnd mótaði inn-
göngu i markaðsbandalag,
samninga við erlend stóriðju-
fyrirtæki og afsal á veiöirétt-
indum i landhelgi, hafa greini-
lega opnast þegar kom að lax-
veiðiánum. Þorskur og ýsa, raf-
magn og hverahiti hafa greini-
lega ekki verið nægilega göfug-
ar sölugreinar til að vekja and-
mæli i valdastofnunum ■
borgarastéttarinnar. En laxinn
— hann skulum við þó forfanen
ver ja til siöasta manns. Það eru
nú takmörk fyrir þvi sem hægt
er aö fórna fyrir hugsjónina um
hin alþjóðlegu og frjálsu fjár-
málasamskipti.
Hin harða gagnrýni á lögmál
kaupmennskunnar i laxveiði-
málunum heföi sómt sér vel i
málgögnum andstæðinga lands-
sölustefnunnar i iðnaði og land-
Núvaknaþeirviö
vondan draum
helgismálum. Höfundur
Morgunblaðsgreinarinnar hefur
orðið:
,,Þeir, sem láta sig engu
skipta hvenig með landið er
farið eða hvernig það er notað i
kaupum og sölu, eru að glata
iandinu sinu. Og þjóð sem glatar
landinu sinu: hún glatar sjálfri
sér”.
,,Samt erum við svo iánlausir
' að jafnframt þvi sem við flýjum
þúsundum saman á sumrin til
útlanda i leit að lifsgleði þar,
seljum við útlendingum, til
einkaafnota, þessi stórkostlegu
gæði, blygðunarlaust, bara ef
þeir borga nógu mikið. Og við
sem höfum rétt til þess sem
islendingar að krefjast þessara
gæða fyrir okkur sjálfa, og við
hljótum að hafa það, erum slikir
kotungar að orðið „útlendinga-
timi” er fast i málinu”.
„(Jtiendir menn, sem ekki að-
eins hafa rúm fjárráð, heldur
draga veiðiútgjöld sin frá skatti
fyrirtækja sinna, sem risnu og
ferðakostnað, þurfa ekki að
taka þátt i neinum sameigin-
legum gjöldum og niðurgreiðsl-
um okkar, hafa fegurstu og
bestu árnarfrá þvi seinast i júni
til ágústloka”.
„Ástand þessara mála er
miklu verra en nokkur hyggur i
fljótu bragði. Mjög erfitt er að
afla sér upplýsinga um eðli
samninga og þessvegna nær
ógjörningur að fá heildarsýn á
málin, en svo viröist sem veiði-
félög, stór og smá, og einstak-
lingar og fyrirtæki, séu smám
saman að verða taglhnýtingar
erlendra hagsmuna, og leppar
útlendinga gagnvart veiði-
réttarhöfum og löggjafan-
um, eða leppar veiðiréttareig-
enda, sem sumir hverjir vilja
ekki semja beint við útlendinga.
Þetta hefur orðið til þess að
stangveiðimenn hafa alls ekki
náð að sameinast um ákvcðna,
afgerandi varnar- og baráttu-
stefnu, þrátt fyrir margar vilja-
yfirlýsingar þar um. Vmsir
menn sem við hefðum svo
gjarnan viljað hafa með okkur
og getað sótt styrk til, reynast
deigir og loðnir i afstöðu sinni, á
meðan þeir sjálfir geta fengið
veiðileyfi fyrir sig og slna eða
. meðan þeim sjálfum er boðið af
Mr. þessum eö Mr. hinum að
veiða á útlendingatimanum”.
Hér er talað tæpitungulaust.
Hér er felldur harður dómur
yfir afleiðingum hins frjálsa
hagkerfis i laxveiðimálum. Hér
fær landssölustefnan kaldar
kveðjur. Fulltrúar hennar eru
nefndir „leppar útlendinga”,
vakin er athygli á að þjóðin sé
að „glata landinu” og um leið
„glatar hún sjálfri sér”,ýmsir
eru ásakaðir fyrir að reynast
„deigir og loðnir i afstööu
sinni”.
Þótt slik rödd heföi mátt heyr-
ast úr röðum islenskra borgara
og þótt hlálegt sé að hún komi
þá fyrst fram þegar erlendu
fjármálafurstarnir hafa klófest
laxveiðarnar, ber að fagna að
augu sumra eru farin að opn-
ast. Þeir eru farnir aö vakna
upp við vondan draum. Næsta
skrefið er að þeir sjái sam-
hengið milli þess alþjóðlega
markaðskerfis sem er að gleypa
islenskar laxveiðiár og þeirra
erlendu fyrirtækja sem haldið
hafa innreið i íslenskt efnahags-
lif. Það er ekki nóg að andmæla
landssölustefnu i laxveiði-
málum. Það verður lika að
skilja að sams konar þjónusta
við erlenda hagsmuni hefur
knúið til undanlátssamninga i
landhelgismálinu. Það má ekki
gleyma þorkinum, ýsunni, ufs-
anum og karfanum.
Landssöluskráin.
Um leið og höfundur Morgun-
blaðsgerinarinnar tekur lands-
sölustefnuna til bæna birtir
hann skrá yfir framkvæmd
hennar i laxveiðimálum. Þareð
sú skrá er sláandi dæmi um
sigra hins alþjóðlega markaðs-
kerfis i efnahagslifi islendinga
er hún birt hér að nýju. Hún tal-
ar skýru máli.
,,Laxá i Kjós:
I þessari á veiða aðallega út-
lendingar, en tslendingar fá
leyfi sem losna eða ganga ekki
'út.
Laxá i Leirarsveit:
Þessi á, sem bændur leigja út
sjálfir, er öll seld útlendingum.
Islendingar, sem höfðu eina
stöng i ánni, buðust til að ganga
inn i hæsta boð útlendinga, en
. misstu stöngina samt.
Grimsá:
Bændur hafa sjálfir afhent
fyrirtækinu „Fish and Game” i
Bandarikjunum söluumboð frá
26. júni til 14. ágúst.
Kjarrá:
Kjarrá i Kjarrárdal, fram á
heiði, leigðu bændur Svisslend-
ingum.
Norðurá:
Þessi á er seld útlendingum,frá
1. júli til 6. ágúst.
Langá á Mýrum:
i þessari á fá nær eingöngu út-
lendingar veiðileyfi i júni, júli
og ágúst, nema eitthvað hafi
brugðist.
Hitará:
Þessi á er leigð fyrir
Amerikana sem nota ána.
Haff jarðará:
Þessi á er seld föstum
erlendum viöskiptavinum ár
eftir ár svo sem enska veitinga-
manninum Forte.
Straumf jarðará:
Þessi á er dæmigerð
útlendingaá. tslendingar fyrst
og siðast, útlendingar þegar
einhver veíði er.
Laxá i Dölum:
t þessari á er niðurlæging ts-
lendinga algjör. Þeir eru bann-
aðir viö ána.
Viðidalsá:
Þessi á er leigð af tslend-
ingum, sem hafa fasta erlenda
viðskiptavini frá 26. júni fram i
ágúst.
Vatnsdalsá:
Þessa á hefur John Ashley
Cooper haft frá 1964 og selt
veiðileyfi bæði innanlands og
utan, án heimildar til atvinnu-
reksturs hér á landi.
Laxá i Aðaldal:
Þessi á er leigð útlendingum
fyrir löndum þeirra jarða, sem
bóndinn i Nesi hefur umboð
fyrir.
Hofsá:
Hofsá i Vopnafirði hefur
B.D.McDonald Booth rekið eins
og fyrirtæki fyrir útlenda veiði-
menn i mörg ár.
Sog:
í þessari á hefur besti timinn i
júli og ágúst verið leigður
frönskum veiðimönnum fyrir
landi Alviðru”.
Fleiri dæmi.
Adeilan á landssölustefnuna i
laxveiðimálum er ekki eina
dæmið um að augu margra eru
nú að opnast fyrir þeirri hættu
sem felst i þjónustunni við er-
lend markaösöfl, fyrirtæki og
fjármálastofnanir sem Morgun-
blaðið og Sjálfstæðisflokkurinn
hafa boðað á undanförnum
árum. Fyrir tveimur vikum var
hér bent á hve grátt EFTA-her-
leiðingin hefur leikið islenskan
iðnað og laugardaginn næsta á
eftir birtist i Morgunblaðinu
ákall frá einum af forráða-
mönnum islensks iðnaðar. Hann
fagnaði þvi að loksins hefði sést
i Morgunblaðinu ein grein þar
sem forréttindum útlendinga i
islensku atvinnulifi var and-
mælt. Svo vonlausir eru iðnrek-
endur greinilega orönir um frá-
hvörf Morgunblaðsins frá þjón-
ustunni við hina útlendu hags-
muni að þeir þrifa pennann og
rita þakkargjörð þegar birtist
smá andófsgrein við landssölu-
stefnunni i islenskum iðnaðar-
málum. Greinarhöfundur
bendir á forréttindi erlendra
fyrirtækja I skattamálum, töll-
um orkuverði, lóðamálum og
margvislegum öðrum frið-
indum. öskabörn stjórnvalda i
þróun iðnaðar i landinu séu ein-
göngu útlendingar.
Aö sjá samhengið
Morgunblaðsgreinarnar tvær
um landssölustefnuna i lax-
veiðum og iðnaði, er að visu
ánægjulegur vitnisburður um að
sumir i herbúðum Sjálfstæðis-
flokksins eru að vakna upp við
vondan draum, en þær duga þó
skammt einar sér. Höfundarnir
og samherjar þeirra verða aö
skilja að áhrif útlendinga i lax-
veiðum og iðnaði eru einungis
rökréttar afleiðingar þeirrar
stefnu sem Morgunblaðið og
Sjálfstæðisflokkurinn hafa fylgt
i rúman áratug. Þegar boð-
skapurinn um hið frjálsa alþjóð-
lega markaðskerfi, nauðsynina
á erlendri stóriðju og kosti sam-
starfsins við erlenda fjármála-
menn hefur fest rætur og orðin
ráðandi stefna, þá eru laxveiði-
árnar aðeins litill hluti þeirra
fórna serr. fær þarf i þágu þessa
málstaðar. Þegar laxveiðimenn
I islenskri borgarastétt horfa á
eftir æ fleiri ám i hendur útlend-
inga, þá er þeim hollt að hug-
leiða, að þessir erlendu veiði-
menn eru stjórnendur sams
konar auðhringa og gerst hafa
djarftækir til orku landsins og
nytjafískanna i hafinu umhverf-
is. Fulltrúar hins alþjóðlega
auðmagns koma i einkaþotum
fyrirtækja sinna til veiða i is-
lenskum ám og setjast að samn-
ingaborði við islensk stjórnvöld
um aukna erlenda stóriðju,
veiðar útlendinga innan land-
helgi og eflingu tengslanna við
markaðsbandalögin. Það er
timi til kominn að íslensk
borgarastétt skilji samhengið i
þeirri landssölustefnu sem for-
ráðamenn hennar hafa rekið á
öllum sviðum. Það er ekki nóg
að vakna allt i einu við vondan
draum og sjá laxinn kominn á
disk hinna erlendu herra, heldur
verður að skilja þá fjötra sem
hið alþjóðlega auðmagn reyrir
um hvert það land sem opnar
þvi inngöngudyr. Landvarnar-
stefna samtimans snýst ekki
bara um veiðar i laxveiðiám.
Hún snertir gervallt efnahags-
kerfi islendinga. \