Þjóðviljinn - 26.02.1977, Blaðsíða 6

6. — SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 26. febriiar 1977
Afla verður nýrra tekna til
vegaframkvæmda
Miklar umrœður á alþingi vegna samdráttar sem
stefnt er að í lagningu nýrra vega um landið
Helgi F. Seljan
LúQvIk Jósepsson Stefán Jónsson
Fyrri umræöu um vegaáætlun
fyrir árin 1977-1980 er nú lokið.
Miklar umræður uröu um áætlun-
ina og hefur hér i blaöinu verið
greint frá ræöu Geirs Gunnars-
sonar við umræðuna. 1 ræðu sinni
sýndi Geir ákaflega skýrt fram á
hver samdráttur hefur oröið I
raungildi framkvæmdafjár vega-
mála á undanförnum valdaárum
hægristjórnarinnar.
Gullið tækifæri
Helgi F. Seljan, annar fulltrúa
Alþýöubandalagsins f fjárveit-
inganefnd alþingis, fjallaði um
áætlunina. Minnti hann á aö ein-
mitt í vegamálum ætti hver rlkis-
stjórn sitt gullnasta tækifæri til að
sýna af eða á um alvöru sfna I
stefnumörkun og framkvæmd
byggðamála. Þaö væri synd að
segja að það heföi þessi rtkis-
stjórn ekki gert og þaö rækilega,
sagöi Helgi. Andhverfa réttrar
byggöastefnu hefur sennilega
hvergi birst í skýrara ljósi og er
þá mikiö sagt þvf að afrekaskráin
er ærin.
Síminnkandi framkvæmdir ár
eftir ár segja sfna sögu. Tillaga sú
sem hér var til umræðu fyrir
skömmu um sérstakan forgang á
uppbyggingu vega f snjóahéruö-
um er fyrst og fremst veikburða
tilraun til að breiöa yfir þá raun-
verulegu stefnu, sem rikt hefur I
valdatfö þessarar rikisstjórnar og
Þingsályktunartillaga þeirra
Ólafs Þ. Þórðarsonar og Stefáns
Jónssonar um afuröalán, — en
frá henni hefur áöur verið sagt
hér i blaðinu, — var til fram-
haldsumræðu i sameinuðu þingi
sl. fimmtudag.
ólafur Þ. Þórðarson mælti
fyrir till. og vék fyrst að útlána-
fyrirkomulagi banka og
annarra lánastofnana, sem
leiddi til betri vaxtaskilyrða
fyrir hlutafjárbanka og spari-
sjóði en viðskiptabankana.
Sýndi þaö sig, aö þeir staöir
blómstruðu betur, sem hefðu
annað hvort sparisjóöi eöa útibú
frá hlutafjárbönkunum, vegna
rýmri fjármagnsfyrirgreiðslu.
Rikisbankarnir stefndu að þvi
að lána aöeins út þaö fjármagn,
sem inn kæmi á hverju
viðskiptasvæði.
Þótt afuröalán hækkuðu úr
Allsher jarnefnd Sameinaðs
þings hefur skilað samhljóða
nefndaráliti um tiilögu til þings-
ályktunar um öflun upplýsinga
um þjóöartekjur á mann og kaup-
mátt launa helstu starfsstétta á
tslandi og öðrum Noröurlöndum.
Nefndin leggur til aö tillögu
þessari verði vlsaö til rikis-
stjórnarinnar.
Leggur nefndin jafnframt
áherslu á aö öflun greindra
upplýsinga veröi hraðað svo sem
hefur svo sannarlega birst i ööru
frekar en forgangi þessa verkefn-
is. Siminnkandi hluti vegafjárins
I þennan þátt þe. til þess aö gera
lélega vegi landsbyggðarinnar
sæmilega akfæra hefur veriö ein-
kenni og aðalsmerki undangeng-
inna vegaáætlana á meöan stöð-

þingsjé
ugt hærri hundraðshluti hefur
runniö til hraðbrautanna út frá
Reykjavik. Ég veit að engum er
þetta ljósara en stjórnarþing-
mönnum landsbyggöarinnar þvf
að ekkert hafa þeir verið gagn-
rýndir eins hraölega fyrir og ein-
mitt það að hafa samþykkt og
lagt blessun sina yfir hraöminnk-
andi hlut landsbyggöarveganna I
sfðustu vegaáætlun.
Sérkapituli er svo þaö, hve
framkvæmdagildiö hefur rýrnað f
heild, hve illa hefur verið staðiö
að því að tryggja amk. þaö, að
heildarframkvæmdirnar yrðu
svipaðar að raungildi og áður
var.
Frá umræöum
um þings-
ályktunartillögu
Ólafs Þ. Þórdar-
sonar og Stefáns
Jónssonar um
afurðalán
70% i 85% eins og tillagan gerði
ráð fyrir þá breytti þaö litlu
hvað sjávarútveginn áhrærði en
bændum kæmi það að verulegu
gagni. Þótt þeir fengju 70%
nokkur kostur er. Er i nefndar-
áliti vitnaö I þessu sambandi til
umsagnár Þjóðhagsstofnunar.
Þar segir að á vegum stofnunar
innar sé unnið að öflun
upplýsinga um það efni sem i
þingsályktunartillögunni greini.
Sé tiltölulega einfalt verk aö afla
upplýsinga um þjóðartekjur á
mann, hlutdeild launa og einka-
neyslu. Samanburður kaupgjalds
og kaupmáttar taki lengri tima
þar sem aðstæður allar eru
breytilegar milli landa. Að þess-
Bindandi samkomulag
um Austurlandsáætlun
Helgi Seljan minnti á aö gert
hefði verið skrifl. bindandi sam-
komulag um Austurlandsáætlun
og þá miðað viö þágildandi verð-
lag. Vonandi dettur engum þaö f
hug nú aö rifta þessu bindandi
samkomulagi og þá heldur ekki
aö rýra hlut Austurlands I vega-
áætlun vegna þess sérstaka átaks
sem hér er um að ræða. Kvaðst
Helgi mundu beita sér fyrir þvf I
fjárveitinganefndinni að þessi
áætlun yrði meðhöndluö sérstak-
lega og framkvæmd skv. henni
tryggð, en þaö yröi austfirðingum
á engan hátt til refsingar og frá-
dráttar við úthlutun vegafjár að
ööru leyti. Hér er um að ræöa
margstaðfesta 7 ára gamla áætl-
un og lok hennar hiö fyrsta hljóta
aö hafa forgang þegar þess er
gætt að henni átti að ljúka fyrir
árslok 1975.
Helgi kvað það eina ljósa
punktinn i þessari vegaáætlun að
gert er ráö fyrir auknu viöhalds-
fé.
Loks endurtók hann fyrri yfir-
lýsingar sósfalista á alþingi um
að þeir væru reiöubúnir til þess að
standa að aukinni tekjuöflun I
vegasjóð.
afurðalán yrðu þeir strax að
greiða af þeirri upphæö
rekstrargjöld. Útkoman hjá
bóndanum væri þvi raunveru-
lega sú, að hann fengi strax 40%
af andvirði framleiöslu sinnar
en 60% ekki fyrr en siöar. Sæi
hver maður að slikt stæðist ekki
i verðbólguþjóðfélagi.
Stefán Jónsson sagðist telja
fráleitt að ekki væri lánað út á
afurðir sauðfjárbænda likt og
aðra framleiðslu þannig að þeir
þurfi ekki að biða mánuðum og
misserum saman eftir þvf að fá
greiðslu fyrir vinnu sina. Þessi
tillaga er skref i þá átt, sagði
Stefán, að bæta hlut þeirra
manna, sem halloka hafa farið i
þvi kapphlaupi um arð af fjár-
málastarfsemi, sem i sjálfu sér
er skaðræði fyrir þessa þjóð og
betur færi aö aldrei hefði
byrjaö. mhg
ari athugun verði þó unnið 1 sam-
ráði við Kjararannsóknarnefnd.
Allsherjarnefndin leitaöi
umsagnar samtaka launafólks og
atvinnurekenda um tillöguna.
Mæltu öll samtök launafólks —
ASÍ, BSRB, BHM — með sam-
þykkt tillögunnar, en samþykkt
atvinnurekendasambandsins var
byggð á þeirri forsendu að . jafn-
framt yrðu athugaöir aðrir þættir
þessa máls, þe. um raunverul.
vinnutima o.fl.
Yfirlýsing ráöherra
Er Lúðvik Jósepsson tók til
máls um vegaáætlun minnti hann
á almenna óánægju þingmanna
úr öllum flokkum með vegaáætl-
unina og stöðu vegasjóðs. Lúðvfk
sagði að þessi óánægja þing-
manna heföi f fyrra, er samþykkt
var bráðabirgöavegaáætlun leitt
til þess að ráöherra sangöngu-
mála hefðiloks, eftir allmikið þóf,
lýst eftirfarandi yfir:
,,En að þessum málum veröur
aö vinna og það gleöur mig stór-
um aö heyra að þaö er almennur
áhugi á þvf að gera þetta. Þess
vegna treysti ég þvf að okkur tak-
ist að sameinast um f járöflun til
vegasjóðs, enda er ljóst, að þaö
veröur aö koma til tekjuöflun ef
vel á að fara, þvf að þvf eru tak-
mörk sett sem viö getum fram-
kvæmtfyrir lánsfé í sambandi viö
vegina, þó aö ég hins vegar taki
þaö fram, að það veröum við
einnig að gera.”
Þrátt fyrir þessa yfirlýsingu
ráöherrans og þrátt fyrir yfirlýs-
ingar þingmanna Alþýöubanda-
lagsins um að þeir vær.u reiðu-
búnir til þess aðleita leiða til f jár-
öflunar I vegasjóð hefur ráðherra
ekki haft samband við þingflokk
Alþýöubandalagsins. Kvaöst
Lúðvik ekki geta skýrt þennan
seinagang ráðherrans með nein-
um öörum hætti en þeim að hann
hafi ekki fengið rikisstjórnina til
þess að styðja aukna fjáröflun v
fyrir vegasjóö.
400 miljónir eftir
Þá ræddi Lúðvik landshluta-
áætlanir og vegageröarþætti
þeirra. Kvaöst hann ekki vilja
trúa þvi á samgönguráöherra að
hann ætlaöi að ganga á bak yfir-
lýsinga og samninga um Austur-
landsáætlun, Inndjúpsáætlun og
Noröurlandsáætlun. Ef reiknað er
meö að staöið verði viö vega-
geröarþætti þessara áætlana er
þar um að ræða 377 milj. kr. á
þessu ári. í löggjöfinni um
norður-austurveg eru bein laga-
fyrirmæli um að aflaö skuli til
hans f jár með sérstökum hætti og
er gert ráð fyrir 500 milj. kr. I
þennan veg á yfirstandandi ári,
auk þess sem 350 milj. kr. voru
geymdar frá sl. ári þannig aö alls
eru 850 milj. kr. óumdeilanlega
bundnar við þessar framkvæmd-
ir. Sé þetta tekið saman ásamt
þvf að greiða þær skuldir sem um
er að ræða verða eftir rétt rúmar
400 miljónir króna til allra ann-
arra stofnbrauta I landinu.
Ég veit, sagði Lúövfk, aö þing-
menn trúa því ekki að svona eigi
að standa aö málum, þetta er úti-
lokað, óframkvæmanlegt. En ef
hins vegar á ekki að afla viðbóta-
fjármagns þá liggur ekkert annaö
fyrir en að velja um hvern á að
svikja og hve mikið. Nei, þaö
verður aö afla aukins fram-
kvæmdafjár til vegageröar I
landinu.
Skoraöi þingmaöurinn loks á
samgöngumálaráðherra að beita
sér fyrir vfðtæku samkomulagi á
alþingi um viðbótarfjáröflun til
vegagerðar og taldi Lúðvik aö þar
ætti rikissjóöur að koma til en
hann hirti nú 6 miljaröa af um-
ferðinni. Það verður ekki um þaö
deilt aö vegasjóður hefur ekki
fengið sama hlutfall af bensln-
hækkunum og aðrir, þar hefur
rikissjóöur hins vegar skóflað til
sfn peningum.
Lifæðar byggðanna
Stefán Jónsson þakkaði nafna
sínum Valgeirssyni fyrir upphaf
ræðu um vegamálin er hann tók
svo til orða að vegirnir væru ,,líf-
æðar byggðanna.” En hann hafði
þó látið ósagt af hverju hann styð-
ur þá ríkisstjórn sem h'eggur á
þessar lffæðar. Stefán Jónsson
sagði að Friöjðn Þórðarson heföi
einna best lýst vegaáætluninni, en
hann rifjaði upp í ræðu sinni þá
fornu íþrótt og fóðra markfé vetr-
arlangt á litlu heyi. Þessi aöferð
var, venjulega kölluð að setja á
guö og gaddinn, en þeir sem
beittu henni fengu viðurnefnið
hornkóngar.
Stefán mótmælti þvi að lands-
hlutaáætlanirnar væru óskalist-
ar, eins og einn ræöumanna hafði
kallaö þær. Ef tillagan verður
ekki lagfærö I fjárveitinganefnd
mun ég, sagöi Stefán, flytja til-
lögur um fjárveitingar i Vikur-
skarðsveg, sem mun kosta um 300
milj. kr. og um Sléttuveg sem
ætla má aö kosti um 200 milj. kr.
Reynir þá hversu fúsir þingmenn
framsóknar i kjördæminu verða
til þess að styrkja „lifæðar
byggðanna .”
Sverrir Eyjólfur
Staðarval
stóriðju
Eyjólfur Konráö Jónsson
og Sverrir Hermannsson
flytja tillögu til þings-
ályktunar um staðarval til
stóriðju á Norðurlandi og
Austurlandi. 1 tillögunni
sjálfri er einvörðungu talað
um „stóriðju” án skil-
greiningar. I greinargerð
kemur hins vegar fram, aö
þaö er stóriðja á vegum er-
lendra aöila sem þeim er
sérstaklega hugleikin, þó að
flutningsmenn taki fram að
tillagan sem slik geri ekki
ráð fyrir tafarlausri
ákvörðun um slfka stóriöju,
aðeins aö kanna verði
hugsanlegt staöarval ef til
kæmi.
Mutuö
alþjóölest
hjálparstarf
Rauða
krossins.
RAUÐI KRÖSS ÍSLANDS
Skref í áttina
Safna tölum um þjóðar-
tekjur á mann, hlutdeild
launafólks og einkaneyslu