Þjóðviljinn - 26.02.1977, Blaðsíða 7

Laugardagur 26. febrúar 1977 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA — 7
Annars er þaö kannski lýsandi dæmi um riku
þjóðirnar i heiminum, aö þær munu nú leggja um
0,15%-0,20% af þvi, sem þær hafa
til ráðstöfunar, til aðstoðar við hinn hungraða heim.
Enn um íslendinga
og þróunarlöndin
Björn Þorsteins-
son/ mennta-
skólakennari:
Það var um þaö leyti er fjár-
lagafrumvarpið var til umræðu
á Alþingi i desembermánuði s.l.
að ég kvartaöi siðast yfir vilja-
leysi og tómlæti Alþingis og
stjórnvalda vegna Aöstoöar Is-
lands við þróunarlöndin, svo og
um áhugaleysi manna yfirleitt
um allt er varðaði þróunarlönd-
in og þróunaraðstoð.
Aö visu höföu nokkrar um-
ræöur veriö um þróunarlöndin i
fjölmiðlum sfðustu mánuðina á
undan og margir mætir menn
lagt þar orð I belg, bæði stjórn-
málamenn, embættismenn og
aðrir sem látið hafa sig málefni
þróunarlandanna einhverju
skipta. Þrátt fyrir þaö vænti ég
ekki mikilla breytinga & fjár-
veitingum hins opinbera til þró-
unaraðstoðar.
Arið 1976 hafði aðstoð íslands
við þróunarlöndin fengið 12.5
milj. króna til að sinna skuld-
bindingum slnum. 1 frumvarp-
inu fyrir árið 1977 var gert ráö
fyrir aö stofnunin fengi 13 milj.
króna. En viti menn, þá gerðist
undrið; þegar frumvarpið kom
til annarrar umræðu kom I ljós,
að fjárveitinganefnd Alþingis
hafði hækkað framlagið til Að-
stoðarinnar hvorki meira né
minna en upp I 25 miljónir
króna. Mér varð þaö á aö hugsa,
að sennilega væru dagar krafta-
verkanna ekki liðnir þrátt fyrir
allt. Eitthvað Hkt þessu held ég
að aðrir hafi hugsað, sem fylgst
hafa meö þessum málum.
Þeim sem ekkert þekkja til
maisins þykir eflaust einum of
sterkt til orða tekið, að tala um
undur og kraftaverk. Til glbggv-
unar er ekki úr vegi að skjóta
inn smávegis um þrautagöngu
Aðstoðar Islands við þróunar-
löndin frá þvl að lögin um hana
voru samþykkt á Alþingi vorið
1971.
Allan þann tima hefur stofn-
unin verið meira og minna
óstarfhæf vegna fjárskorts.
Alþingi hefur einfaldlega ekki
fariö eftir eða tekiö mark á f jár-
beiðnum hennar. Og eftir að is-
lendingar gerðust aðilar að
samnorrænu samvinnuverkefn-
unum I Kenya og Tanzaniu árið
1973, svo og norræna landbún-
aðarverkefninu I Mbeya I Tanz-
aniu, hefur verið hægt með
naumindum að kria út fjármagn
til að standa við skuldbindingar
þar. Meira að segja hefur komið
fyrir, að fá varö aukafjárveit-
ingu eitt árið vegna þess að
Alþingi sinnti ekki fjárbeiðni
svo að hægt væri að standa við
gerða samninga.
í þessu tilfelli er þvl ekkert
mikið að taka sér i munn orð
eins og undur og kraftaverk. En
það gerðist ýmislegt fleira
þennan umrædda desember-
mánuð. Islendingar afþökkuðu 1
milj. dollara fjárstyrk frá þró-
unarsjóði S.Þ., en þessi styrkur
átti að fara til rannsókna hér á
landi.
tslendingar höfðu áður fengið
frá þessari sömu stofnun.. um l
milj. dollara á árunum ltJ71-'76
og var þetta þvi I annað sinn
sem ísland átti að fá sömu upp-
hæð i næstu fimm ár.
Það er þvi ekkert skrltið þótt
menn verði undrandi þegar
fyrst er hækkað framlag Að-
stoðarinnar um helming og sið-
an afþakkaður 1 milj. dollara
styrkur. En það hefur nefnilega
viðgengist sú forsmán um langt
árabil, að við höfum þegið álit-
legar fjárfúlgur úr ýmsum al-
þjóðlegum þróunarsjóðum á
sama tima, og lltið sem ekkert
hefur verið lagt á móti af okkar
hálfu til hinna snauðu þjóða
heimsins. Það er þvl i'ull ástæða
til þess að lýsa yfir ánægju sinni
með það að stjórnvöld og
Alþingi skuli nú snúa við blað-
inu. Sennilega mun það fyrst
vera núna á þessu ári sem is-
lendingar eru ekki i minus hvað
varðar þróunaraðstoð. Þaö er
að visu spor I þá átt að islend-
ingum takist einhverntima I
framtiðinni að framkvæma i
raun margitrekaðar samþykkt-
ir S.Þ. þess efnis, að aðildarrík-
in láti 1% þjóðartekna sinna
renna til aðstoðar við þróunar-
löndin (það mark hefur nú
reyndar verið fært niður I 0,7%).
Rétt er að minna á, að Alþingi
hefur lýst yfir vilja sínum til
þess að ná 1% markinu, þvl að i
lögunum um Aðstoð tslands við
þróunarlöndin er gert ráð fyrir
þvi, að þessu marki verði náð
sem allra fyrst.
Sem stendur mun aðstoð okk-
ar við þróunarlöndin vera um
0.05% af þjóðartekjum okkar,
en þetta fjármagn sem við lát-
um af hendi er mestmegnis
skylduframlög til ýmissa þeirra
stofnana Sameinuðu þjóðanna,
sem sinna þróunaraöstoð.
Það væri ekki úr vegi að
benda á það til samanburðar, að
frændur okkar á Norðurlöndum
hafa gert mikið átak til að ná
þessu marki,t.d. munu svlar nú
þegar hafa náð 1% markinu og
danir og norðmenn við það að ná
þvl.
Annars er það kannski lýsandi
dæmi um riku þjóðirnar i heim-
inum, að þær munu nú leggja
um 0.15-0.20% af þvi sem þær
hafa til ráöstöfunar til aðstoðar
við hinn hungraða heim. Og ef
marka má orð McNamara
bankastjóra Alþjóðabankans
þá munu riku þjóðirnar i heim-
inum fjarlægjast fremur en
nálgast markmið Sameinuðu
þjóðanna að iðnrfkin leggi 0,7%
þjóðartekna sinna i opinbera
þróunaraöstoð. Alltber að sama
brunni; þrátt fyrir Itrekaðar
viljayfirlýsingar, ótal skýrslur
og ræður, þá viröist bilið milli
rikra þjóða og snauðra alltaf
aukast. Um 700 miljónir manna
I heiminum búa viö fátækt og
hungur og 500 miljónir til við-
bótar lifðu við hungur áður en til
efnahagskreppu kom fyrir
nokkrum árum. ólæsum hefur
fjölgað frá 1960 um 60-70 miljón-
ir, atvinnuleysi i þróunarlönd-
unum eykst. Fyrir tveimur ár-
um náði tala atvinnulausra 300
miljónum. Til viðbótar þessu er
óskaplegur barnadauði, heil-
brigðisþjónusta vægast ömur-
leg, farsóttir fara eins og logi
yfir akur, enda nóg um fórnar-
dýrin þar, sem eymdin er mest.
Annars eru tölur tilgangslaus-
ar, þvi að þær virðast ekki vekja
marga til umhugsunar um það
ástand, sem rikir I heiminum i
dag. Þvert á móti virðast vera
hér menn, sem telja það
heimsku að afþakka peninga úr
sjóðum fátæka fólksins I heim-
inum, loksins þegar stjórnvöld
sýndu þá reisn að láta verða af
þvi.
Að lokum langar mig ab vitna
hér i orð Jóns Sigurðssonar for-
stjóra þjóðhagsstofnunar I er-
indi sem hann flutti á fundi i
Rotarykltlbbi Reykjavikur 24.
nóv. s.l., en þar taldi hann að Is-
lendingar ættu að stefna mark-
visst aö þvi á næstu 7 árum að
láta 0,7% þjóðartekna renna til
þróunaraðstoðar. Jón sagði orð-
rétt: „1 fjárlagafrumvarpinu
fyrir árið 1977 má telja bein
framlög til þróunaraðstoðar
tæplega 190miljónirkróna. Mér
þykir þetta helst til stuttur
fyrsti áfangi, en gæti þó gengið,
ef ákveðið væri aö auka framlög
til verðugra verkefna af þessu
tagi um 300 milj. króna (á
verðlagi fjárlagafrumvarps
1977) árið 1978 og siöan um 300
milj. króna á ári næstu fimm ár-
in. Meö þessum hætti kæmumst
við langleiðina að 0,7% markinu
á næstu 7 árum; til þess að ná
þvi þarf fyrst og fremst stjórn-
málalegan viljastyrk".
Undir þessi orð Jóns vil ég
taka heils hugar og geri ráð
fyrir að margir aðrir séu sama
sinnis. Þaö væri vissulega
ánægjulegt ef stjórnvöld sýndu
slika reisn og myndarskap, en
er ekki til of mikils mælst? Það
er aldrei aö vita, þvi dagar
kraftaverkanna virðast ekki
vera liönir ennþá.
Björn Þorsteinsson,
menntaskólakennari.
Áhugamenn
um bifreiðaíþróttir
ísaksturskeppni bifreiðalþróttaklúbbs
FIB verður haldin á Leirtjörn við Úlfars-
fell sunnudaginn 27. febr. nk. klukkan
15:00.
Keppendur mæti með bifreiðar sinar kl.
14.00
Stjórnin.
Blikkiðjan
Asgaröi 7,
Garoahreppi
önnumst þakrennusmíöi og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmföi.
Gerum föst verötilboö.
SIMI 53468
Gólfteppahreinsunin
Hjallabrekku 2
Tek í hreinsun og þurrkun allskonar teppi og
mottur. Fer í heimahús ef óskað er. Sfmar
41432 og 31044.
Hefst stórútflutningur á hrauni dr nágrenni Hafnarfjaröar?
Verdur Hafnarfjard-
arhraun selt úr landi?
Vegna nútímabyggingatækni er
vaxandi áhugi um allan heim á
fylliefnum I steypu, bæði léttum
og þungum. í sumum löndum eru
menn farnir að verða uggandi um
að þessi efni gangi hreinlega til
þurröar, og þá þarf að leita eftir
þeim til annarra landa, þar sem ,
af meiru er að taka. Sem dæmi
a hina gifurlegu eyðslu á fyll-
íiigarefnum má nefna að
þjóðverjar nota árlega milli 5 og
lOmiljónir kúbikmetra ai þessum
efnum. Svo að menn áltisigá
þessum tölum er vert að geta
þess, að allur vikurinn við Búrfell
frá Skjólkviagosinu 1970 er um
50 milj. kúbikm., þannig að þjóð-
verjar gætu eytt honum öllum a
einum 10 árum.
Eftir Vestmannaeyjagosið 1973
kom til tals útflutningur þaðan á
vikri, en málið mun aldrei hafa
komist af umræðustigi. Nú hefur
Þjóðviljinn hins vegar haft spurn-
ir af þvi, aö verið sé að undirbúa
sölu á miklu magni af einhvers
konar fyllingarefnum eða hrauni,
sem tekið verði I nágrenni Hafn-
arf jarðar, til Bandarikjanna.
Þjóðviljinn sneri sér til for-
svarsmanna B.M. Vallá til að
grennslast fyrir um sannleiks-
gildi þessarar fréttar. Ekki var
þvi neitað að einhverjar viöræður
við erlenda aöila væru I gangi,en
framkvæmdastjórinn vildiekkert
um málið segja „að svo stöddu".
Hins vegar mættum við tala við
þá eftir mánuð; þá yrðu malin
ljósari.
Nú þarf i sjálfu sér ekkert að
vera athugavert við það að selja
vikur úr landi, en ekki er vafi á aö
íslendingum er hollast að vera vel
á verðif þessum efnum, þóaðnóg
sýnist vera hér af grjótinu. Sam-
kvæmt lögum um náttúruvernd
er hverjum og einum jarðeiganda
heimilt malar-, grjót-, sand- og
gjallnám i landi sinu, ef það
skemmir ekki friðlýstar nátturu-
myndir. Hins vegar geta sveitar-
stjórnir bannað slikt jarðrask að
fenginni umsögn nátturuverndar-
nefndar viökomandi sveitarfé-
lags, ef hætta er talin á að með
þvi verði sérkennilegu landslagi
eða merkum náttúruminjum
raskað. Skjóta má ákvöröun
sveitarstjórnar til menntamála-
ráðuneytisins, ef ágreiningur
verður og úrskurðar það end-
anlega i málinu.
Þetta ákvæöi I lögunum er eins
og sjá má ákaflega teygjanlegt.og
sennilega eru lögin of rúm þannig
að ekki væri hægt að koma i veg
fyrir að landeigandi gæti selt úr
landi allt að þvi heilu fjöllin, ef
honum byði svo við aö horfa.
—hs.