Þjóðviljinn - 16.10.1977, Síða 12

12 StÐA — ÞJÓÐVILJINN
„EKKI EINTÓMT
TÍSKUFYRIRBÆRI”
Norska bakarliö 1901. i skýrslunni segir aö húsiö sé ómissandi. Þaö sé vel byggt, hlutföll þess góö og
þaö hafi mikiö gildi fyrir umhverfið. Hins vegar er þaö f þannig ástandi núna aö gagnger endurnýjun
þarf aö fara fram.
Séö úr setustofu f borðstofu á neöri hæö hússins
Grjótagata 4.
Portiö i Fjalakettinum á sér engan lika og I heild er
byggingin einstæö, segir I skýrsiunni. Húsiö er nú
fullkomlega vanrækt.
Eitt umdeildasta og um-
talaðasta hverfi borgar-
innar er Grjótaþorpið
gamla, sem stendur á
bæjarstæði Ingólfs Arnar-
sonar og upp af því. Hafa
menn skipst í flokka eftir
því hvort þeir vildu varð-
veita það og endurnýja i
þeirri mynd sem það nú er
eða ríf a til grunna og reisa
nýtt
Grjótagata 4. Hér starfaði Stefán
Eiriksson myndskeri um langa
hriö. A vindskeiðum var fagur út-
skuröur sem nú hefur veriö fjar-
iægöur.
I framhaldi af þessum deilum
fól umhverfismálaráö Reykja-
vikurborgar borgarminjaverði að
gera „úttekt á byggingarsögu-
legu gildi húsanna og ástandi
þeirra, auk þeirrar sögulegu könn-
unar sem þegar var byrjað á”.
Þetta var fyrir tveimur árum. Er
skemmstfrá þviaö segja að nú er
komin mikil og vönduð bók sem
nefnist Grjótaþorp 1976 og eru
höfundar hennar Nanna Her-
mansson borgarminjavörður og
Júliana Gottskálksdóttir listfræð-
ingur. Bókin er samfelldur vitnis-
buröur um að varðveita beri og'
endurnýja Grjótaþorpið i núver-
andi mynd. Út úr hverri blaðsiðu
skin þetta viðhorf og skilningur á
samhengi fortiðar, nútiðar og
framtiðar. 1 stuttu máli eru
niðurstöður þeirra Nönnu og Júli-
önu um varðveislu húsanna
dregnar saman i eftirfarandi
málsgrein:
„'Sá áhugi á gömlum húsum sem
hefur vaknað hér nú er ekki ein-
tómt tiskufyrirbæri heldur sam-
hliða varðveislustefnu i mörgum
löndum og er hluti af stærra
vandamáli nútimans um það
hvernig auðlindum jarðar sé ráð-
stafað og hvernig við eigum að
búa betur að okkur sjálfum.”
—GFr
Höfundar skýrslunnar Grjóta-
þorp 1976: Nanna Hermansson
minjavörður og Jútiana
Gottskálksdóttir iistfræöingur
Forsiða bókarinnar
Skýrslan er
grundvöllur
að
tillögugerð
Þjóöviljinn átti stutt samtal viö
annan höfund skýrslunnar
Grjótaþorp 1976, Júliönu
Gottskáiksdóttur listfræðing, en
hún vinnur i Arbæjarsafni.
—Hver voru tildrögin að þvi að
skýrslan var unnin, Júliana?
—Þegar tillagan um að jafna
Grjótaþorpið við jörð kom fram i
ágúst 1975 voru okkar viðbrögð
þau að kanna sögu þessa þorps.
Mjög margir þrýstu á um að slik
söguleg könnun færi fram vegna
þess að menn vissu i raun og veru
litið um það. Þá stóð fyrir dyrum
húsverndarráðstefna um haustiö
og þar settum við upp smá sýn-
ingu sem byggðist á upphafi
könnunarinnar. Aður en sú sýning
fór fram var reyndar farið fram á
það opinberlega við okkur að viö
gerðum tæknilega könnun sam-
hliða þeirri sögulegu sem þegar
var hafin.
—Reyndist þetta vera mikið *
verk?
—Já, miklu meira en við héld-
um. Það má segja að ein föst
manneskja hafi unnið viö þetta i
heilt ár. Könnun á ástandi hús-
anna gerðu þeir Hjörleifur Stef-
ánsson og Stefán örn Stefánsson.
—Felst i skýrslunni tillaga um
að Grjótaorpið verði varöveitt?
—Nei, það er ekki beinlinis
hægt að segja það. Hún er miklu
frekar grundvöllur fyrir tillögu-
gerð eöa vinnuplagg.
—Var erfitt að afla heimilda?
—Það virðist mjög litið hafa
veriðskrifað um þessi hús og flest
gögn okkar var að finna I skjala-
safni Reykjavíkurborgar svo ao
það var talsverð vinna i þvi fólgin
að ná þeim saman.
—Þetta er fyrsta könnun sinnar
tegundar?
—Já, það má segja það. Þeir
Hörður Agústsson og Þorsteinn
Gunnarsson virðast fyrst og
fremst hafa dæmt eftir útliti húsa
frá fagurfræðilegu sjónarmiði.
Við höfum forðast það og reynt að
lita meira til þess að einhverjar
kynslóðir hafa gengið um þessi
hús. |
—GFr