Þjóðviljinn - 29.01.1978, Page 4

Þjóðviljinn - 29.01.1978, Page 4
4 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 29. janúar 1978. Frumkvœði Al- þýðubandalagsins Alþýðubandalagið beitti sér fyrir þvi i vinstristjórninni 1971-1974, að samið var sérstakt frumvarp um sameiningu rikis- bankanna, jafnframt þvi sem gerð var nokkur úttekt á bankakerfinu i heild. Þetta frumvarp komst svo langt að verða flutt á alþingi sem stjórnarfrumvarp, en þegar á reyndi neituðu þingmenn Fram- sóknarflokksins að styðja frumvarpið. Þannig stöðvuðu þeir i bankamálunum, eins og oftar, tilraunir Alþýðubanda- lagsins til þess að draga úr yfirbygging- unni i þjóðfélaginu. Fækkun banka og bankastofnana hefði beinan fjárhagslegan sparnað i för með sér. En kannski er sparnaðurinn ekki aðalatriðið. Það sem meginmáli skiptir er það að með einfaldara bankakerfi verður auðveldara að tryggja viðskiptalegt öryggi, verður auðveldara að setja og framfylgja reglum sem koma i veg fyrir svindl það sem upp hefur komist í banka- kerfinu á undanförnum árum. Núverandi skipan bankakerfisins leiðir af sér að erfitt er að hafa traust eftirlit, núverandi skipan getur fóstrað spillinguna og elur af sér sifellt stærri og flóknari vandamál. Það má þvi með nokkrum rétti segja að þeir sem báru ábyrgð á þvi að koma i veg fyrir einföldun bankakerfisins á vinstri- stjórnarárunum beri einnig ábyrgð á þeim vandamálum bankakerfisins sem birtast fólki um þessar mundir og leiða menn jafnvel að þröskuldum tugthúsanna. Ekki sist er ábyrgð Framsóknarflokksins mikil i þessum efnum: formaður flokksins er bankamálaráðherra núverandi rikis- stjórnar. Alþýðubandalagið hefur ekki einasta hreyft bankamálunum innan stjórnar: i málflutningi þingmanna Alþýðubanda- lagsins og Þjóðviljans hefur itrekað verið Málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis. Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eióur Bergmann Ritstjórar: Kjartan ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson. Umsjón meö sunnudagsblaói: Arni Bergmann. Auglýsingastjóri: Úlfar Þormóósson. Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar: Sfóumúla 6, Slmi 81333 Prentun: Blaöaprent hf. fjallað um þessi mál og krafist endurskoð- unar. Það er þvi i samræmi við fyrri stefnu flokksins og frumkvæði Alþýðu- bandalagsins i bankamálum að formaður Alþýðubandalagsins, Lúðvik Jósepsson hefur flutt á alþingi frumvarp til laga um sameiningu Útvegsbankans og Búnaðar- bankans. í frumvarpinu er gert ráð fyrir fækkun útibúanna og lögð áhersla á að rikið hafi með þessum hætti forystu um að koma skipulagi á sina bankastarfsemi en siðan verði gerðar ráðstafanir til þess að fækka einkabönkunum og koma skipulagi á sparisjóðina. í frumvarpinu er gert ráð fyrir að sett verði heildarlöggjöf um viðskiptabanka i stað margra og ósam- ræmdra íaga sem nú gilda. í þessum nýju lögum verði lögð áhersla á að treysta eftirlits- og endurskoðunarskyldur bank- anna. Með frumvarpinu um sameiningu rikis- bankanna hefur Alþýðubandalagið stigið fyrsta skrefið. Nú er að sjá hver verður afstaða stjórnarflokkanna, ætla þeir að halda að sér^iöndum eða ætla þeir að fylgja eftir þeirri stefnu sem Alþýðu- bandalagið hefur gert kröfur um að fylgt verði? Bankamálin eru i ólestri. A þeim þarf að taka af fullum myndarskap og þar má engu hlifa, þar verður að leggja áherslu á lausnir sem samræmast hagsmunum heildarinnar en ekki klikusjónarmiðum allskonar gæðingahópa. Forysta Alþýðu- bandalagsins og frumkvæði með flutningi frumvarpsins um sameiningu tveggja rikisbanka og setningu heildarlöggjafar um viðskiptabanka er þýðingarmikil stefnumörkun á réttri braut. — s. Pólitískt sníkjulíf Þjóðviljinn hefur sett fram þá kröfu að sett verði löggjöf sem kveði skýrt og ótvirætt á um að banna útlendum aðilum að hafa áhrif á stjórnmálastarfsemi hér á landi með peningagjöfum. Þessi krafa Þjóðviljans var sett fram vegna þess að formaður Alþýðuflokksins og ritstjóri Alþýðublaðsins hafa játað að Alþýðu- blaðið sé rekið fyrir erlent gjafafé. Eftir að Þjóðviljinn setti fram þessa eindregnu kröfu eru liðnar þrjár vikur og ekkert hefur heyrst frá þeim sem i hlut eiga: Al- þýðuflokksmönnunum á alþingi eða við Alþýðublaðið. Ekkert hefur heyrst frá málgögnum Sjálfstæðisflokksins. Telur Sjálfstæðisflokkurinn það kannski eðlilegt að þannig sé að hlutunum staðið, eða hvað, að útlendir aðilar — stjórnmála- flokkar, sendiráð eða fyrirtæki annist blaðaútgáfu á íslandi? Hins vegar hefur málgagn dómsmálaráðherra, Timinn, tekið undir kröfur Þjóðviljans i þessum efnum. Þar segir til dæmis i forystugrein i gær orðrétt: ,,Þess vegna er ... nauðsynlegt... að sýna fram á hvar draga skal mörkin milli leyfilegs og óleyfilegs fjárafla af þessu tagi.” Það er þvi ljóst að krafa Þjóðviljans um bann við ihlutun er- lendra aðila i innlenda stjórnmálastarf- semi á fylgi að fagna viðsvegar i þjóð- félaginu, vafalaust meirihluta kjósenda ef út i það væri farið að kanna viðhorf þeirra. Þeir sem hafa bundið sig á klafa er- lendra fjárgjafa eða innlendra heildversl- ana eru vissulega ekki liklegir til þess að hafa áhrif á islenska þjóðfélagið á já- kvæðan hátt. Þeir eru vissulega manna óliklegastir til þess að ráðast gegn spillingu og samtryggingu, mútum og „hagsmunafé”. Slikir aðilar geta ekki um frjálst höfuð strokið — þeir hafa lagt höfuð sitt i hendurnar á þeim sem sist skyldi. Þeir hafa gefist upp á að lifa sjálfstæðu lifi —- lifa einskonar pólitisku snikjulifi. Þetta eru hinar pólitisku ályktanir málsins, sem Alþýðuflokkurinn á eftir að súpa seyðið af. Hitt hlýtur að vera augljóst hvað sem örlögum Alþýðuflokksins liður að alþingi ber að gefnu tilefni að setja afdráttar- lausar reglur sem banna erlendan fjár- stuðning við islenska stjórnmálastarfsemi. — s. Laxnessútgáfa á rússnesku ATOMHAfl BA3A B03BPAlilEHHblM PAM BPEXRyKOTCKAfl HETonncb Atómstööin Br ekkukotsannáll Paradisarheimt Sovéska forlagiö Progress hefur gefiö út þrjár skáldsögur eftirHalldórLaxnessoghefur ein þeirra Paradisarheimt, ekki komið á rússnesku áöur. Hinar eru Atómstööin, sem fyrst kom út 1954 á rússnesku og Brekkukots- annáll, sem birtist i sovésku timariti fyrir 20 árum, en hér mun um nýja þýðingu að ræöa. Skáldsögurnar koma allar f einu bindi I flokki sem nefnist „Meist- arar nútimaprósa” — en i þeim flokki eru áður komin úrvöl verka m.a. Williams Heinesens, Max Frisch, Kemals hins tyrkneska, Evelyn Waugh, Faulkners og fleiri höfunda. Svetlana Nédéljaéva-Stepona- viciene hefur stjórnaö þessari Ut- gáfu og skrifar formála. Þar er • ein sérlega skemmtileg villa: vitnaö er til viðtals viö Halldór frá 1972 og er „blaöamaöurinn Matthias Jochumsson” skrifaður fyrir þvi. kom 1956. Þá þegar fóru sovéskir Útgáfusaga gagnrýnendur aö velta fyrir sér Þaö var ekki fyrr en 1954 aö þvf sem þeir kalla „afstrakt fyrst kom bók út eftir Halldór mannúöarstefna” Halldórs — Laxness á rússnesku, þaö var ein- m.ö.o. þeim finnsthannekki nógu mitt Atómstöðin. Sföan hafa veriö „stéttvis” á sinn mælikvaröa. gefnar út Sjálfstætt fólk, Salka Höfundur formálans, Svetlana Valka, Heimsljós og smásögur Nédéljaéva, vill bersýnilega (Ungfrúin góöa og húsiö ofl.) og gera sem minnst úr þessu þótt sýnt leikritiö Silfurtúngliö. Fram hún minnist á „nokkrar þver- til þessa hefur ekkert veriö þýtt stæður og afstrakt einkenni eftir Brekkukotsannál, sem út mannúðarstefnu hans siðustu áratugina”. Hún reynir aö halda um anda. Forvitnilegast er aö þvi að löndum sinum I staöinn, aö huga aö þvi' sem hún segir um verk Halldórs einkenni trú á Paradisarheimt, vegna þess aö mannfólkiö og listina, aö hann margir gagnrýnendur hafa eöli- berjist fyrir mannbótum og rétt- lega tengt þá bók viö pólitiskan læti I þjóöfélaginu. feril Halldórs sjálfs. Nedeljaéva sneiöir hjá þeim hlutum. Þess i Túlkun Paradisarheimt- Staö segir hún sem svo, aö i upp- „„ hafi sögunnarsé Slteinar bóndi ó- sköp likur bændum I Eystridal i Útskýringar formálahöfundar Atómstööinni. Hann vilji ekki á skáldsögunum eru mjög i þess- gefa gaum örbirgö og kúgun, heldur vilji hann fegra alla menn fyrir sér, sem og réttlæti kóngs og yfirvalda. Siðan segir: „Samt finnur Steinar til ó- ljósrar ófullnægju, sem fær hann til aö leita gæfunnar börnum sln- um tilhanda — fyrst á fund Dana- kóngs, slöan meöal Mormóna. Margt Ukar honum vel hjá Mor- mónum, einkum velmegun þeirra. En hann er á margt gagn- rýninn — hann tekur eftir anda smáborgaraskapar hjá þeim og umburðarleysi I garö alls þess sem fer út fyrir viötekna hegöun ' Mormóna. Markmiöi sínu — gæfu til handa börnum sinum — nær Steinar ekki, ööru nær — brottför hans brýtur niður llf fjölskyld- unnar. Að lokum vaknar Steinar afturtil siöbúinsskilnings... Hann kemur i sögulok að bæ feöra sinna, sem hann hafði faliö örlög- um á vald. Andartak imyndar hann sér aö hann hafi hvergi far- ið, aö nú muni hann ganga til barna sinna og vekja þau meö kossi. Lesandinn efast ekki um, aö ef unnt væri aö endurheimta hið liöna þá muni Steinar ekki hafa elst viö hillingar, heldur heföi hann veriö kyrr hjá fjöl- skyldu sinni og beitt góöum gáf- um sinum til aö vinna henni gæfu á ættlandi sinu. Lykill að skilningi Stef brottíarar, aöskilnaöar frá eigin þjóð^hljómaöiekki löngu áö- ur í mynd Garöars Hólms. í skáldsögunni Paradisarheimt er lögð sérstaklega þung áhersla á Framhald á bls. 22

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.