Þjóðviljinn - 01.10.1978, Blaðsíða 5

Sunnudagur 1. október 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
um öll atriði, en til alls þess sem
varðar Palestinumenn er hins
vegar gefinn fimm ára frestur og
ekkert búið i haginn fyrir loka-
samninga. Það er ekki sist þessi
timamismunur sem hefur vakið
reiði Palestinumanna og orðið
þess valdandi að þeir hafa ásak-
að Egypta fyrir hinn versta glæp
sem þeir geta hugsað sér: að þeir
séu að undirbúa sérfrið við ísra-
elsmenn.
Sérstaða Egypta
Festir telja það sjálfsagt að
Egyptaland sé „Arabariki” og
jafnframt forysturiki meðal Ar-
aba, enda búa þar einar 40
miljónir af þeim 110 miljónum
sem tala arabisku. En hinir svo-
kölluðu Arabar eru vitanlega ekki
nein skýr heild og skiptast frá
fornu fari i a.m.k. eina þrjá
meginhluta: eru lönd þeirra Mag-
hreb i vestri (Þ.e.a.s. Túnis, Alsir
og Marokkó),. „Austurlandið” i
austri (þ.e.a.s. Sýrland,
Palestina og trak) og Egyptaland
i miðjunni, en bedúinalöndin ekki
talin með. Þótt Egyptar væru ein
helsta menningarþjóðin meðal
arabiskumælandi manna, og t.d.
Kóran -háskólinn i E1 Asar (i
Kairó) væri frægur um allan hinn
arabiska heim, gleymdu þeir
aldrei sinni fortið og litu jafnan á
sig sem alveg sérstaka þjóð:
gátu þeir hvorki skipað sér i sveit
'meðhinum fjarlægu ibúum Atlas-
landanna né bændum frjósama
hálfmánans og þvi siður bedúin-
unum sem reikuðu um eyði-
merkursvæðin báðum megin við
Egyptaland.
A fyrstu áratugum aldarinnar
litu Egyptar gjarnan á sig sem
arftaka hinnar fornu menningar-
þjóðar i Nilardalnum og töldu sig
tæplega með Aröbum. Breyttist
þetta ekki fyrr en i lok seinni
heimsstyrjaldarinnar, þegar þeir
sáu sér leik á borði að taka for-
ystu i Arababandalaginu og ger-
ast forgönguþjóð meðal Araba.
Farúk konungi ósællar minningar
fórst þetta að visu mjög óhöndug-
lega, en Nasser komst hins vegar
nálægt þvi markmiði að verða
leiðtogi allra Araba. Hann var
helsti forvigismaður serkja i Al-
sir, þegar þeir voru að berjast
fyrir sjálfstæði sinu og stóð jafn-
an i fremstu viglinu i baráttu
Araba við Israelsmenn. Hugsjón
hans var sú að reyna að sameina
alla Araba undir einni stjórn eins
og verið hafði á dögum kalifanna
i Damaskus. Sá draumur varð þó
fyrir miklum skakkaföllum og
beið loks endanlegt skipbrot i sex
daga striðinu. Afleiðingar þesk —
og jafnframt afraksturinn af til-
raununum Egypta til að leika for-
ystuhlutverk meðal Araba — urðu
þær að Egyptar misstu i einu
þr jár af helstu tekjulindum sinum
(tekjur af Súes-skurði, ferða-
mönnum og oliulindunum i Sinai-
skaga), sá herbúnaður, sem þeir
höfðu komið sér upp með ærnum
tilkostnaði, eyðilagðist að mestu
leyti, og allur siðferðisstyrkur
þjóðarinnar var lamaður og einn-
ig trú hennar á sjálfa sig. Við
þetta bættist að hernaðarbrölt
Egypta i Jemen, sem þeir lögðu
út i vegna draumsins um forystu-
hlutverk, varð þeim dýrkeypt, en
þeir fengu þó engu framgengt.
Stefna Sadats
Þegar Sadat tók við forsetaem-
bætti var ástandið i landinu alveg
skelfilegt. Með þvi að vinna eins
konar „hálf-sigur” i Jom Kippúr
striðinu 1973 (þ.e.a.s. með þvi að
biða ekki algert algert afhroð á
fyrstu dögum striðsins) tókst
honum að rétta við siðferðisstyrk
Egypta að nokkru leyti og fá visst
svigrúm. Vandinn var þá aðeins
sá hvernig ætti að nota það. Fjöl-
margir fréttaskýrendur telja sig
finna merki um að Egyptar
hneigist nú i þá átt að taka aftur
upp svipaða stefnu og þeir höfðu á
fyrstu áratugum aldarinnar, falla
frá draumum um forystuhlutverk
meðal Araba, en leggja þvi meiri
áherslu á að þeir séu sérstök þjóð,
ólik arabiskumælandi þjóðum i
kring, og byggi á allt annarri
menningarhefð en þær. Segja þeir
að egypskur almenningur áliti að
hann hafi orðið að greiða umsvif
stjórnarinnar i alþjóðamálum allt
of dýru verði — Egyptar hafi orð-
ið að bera hitann og þungann af
,baráttu, sem snerti þá ekki bein-
linis.
„Maðurinn minn dó i Jemen,
bróðir minn i Sinai, sonur minn i
Súes. Sadat er nú búinn að bjarga
þeim eina sem ég átti eftir, sonar-
syni minum” sagði grátandi kona
við egypskan blaðamann, þegar
fréttir bárust af samningunum i
Camp David. Slikar tilfinningar
getur enginn stjórnandi vanmet-
ið, og er það þvi i sjálfu sér skilj-
anlegt að Egyptar reyndu sér-
samninga ef allt annað bregst.
En þvi má þó ekki gleyma að
þeir hafa einnig allmikinn hag af
þvi að skipa sér ótvirætt i sveit
með Aröbum á öllum vigstöðvum.
An þess gifurlega fjárstuðnings
sem þeir fá frá oliuþjóðum
Arabiuskagans yrðu fjárhags-
vandamál þeirra nefnilega alveg
óleysanleg: rikið yrði nánast
gjaldþrota. Jafnvel þótt þeir vildu
semja sérfrið við tsraelsmenn til
að geta snúið sér algerlega að þvi
að leysa vandamál landsins
sjálfs, gætu þeir það ekki, þeir
þyrftu að breiða yfir það á hinn
kænlegasta hátt.
Ótti Palestínu-
manna
En skoðun Palestinumanna er
nú sú að samningarnir i Camp
David séu einmitt dulbúnir sér-
samningar. Þeir benda á það
ástand sem kynni að vera eftir
niu mánuði: þá verða Egyptar og
ísraelsmenn búnir að semja frið
og koma á eðlilegum samskiptum
milli rikjanna á sviði stjórnmála
og efnahagsmála, og Israelsmenn
búnir að flytja allt sitt herlið burt
úr Sinai og leggja niður land-
námssvæðin þar — en allt verður
hins vegar i fullri óvissu um
framtiðarstöðu Vesturbakkans og
Gasa-svæðisins. Óttast Palestinu-
menn að Israelsmenn muni þá
ekki láta undan kröfum þeirra að
neinu gagni, þeir muni halda
áfram að stjórna Vesturbakkan-
um i raun, en Egyptar muni
skella skuldinni á Palestinumenn
fyrir að seinni hluti samningsins
komst ekki i framkvæmd — þótt
hann hafi aldrei verið annað en
skálkaskjól til að fela sérsamn-
inga.
En hvernig sem þetta er, þá er
nú augljóst að Hússein Jórdaniu-
konungur hefur lykilaðstöðu, þvi
að samningarnir gera ráð fyrir að
hann verði að taka j)átt i frekari
umræðum um framtið Vestur-
bakkans. Hann hefur þegar lýst
yfir að hann telji sig ekki vera
bundinn af þeim samningum sem
hann hafi ekki tekið þátt i að gera,
og hann hefur jafnvel rætt við
Jasser Arafat — en án þess þó að
fylkja sér undir merki harðsnún-
ustu Arabaleiðtoganna, Assads,
Kadafis o.fl. Sumir telja þvi að
Hússein sé ekki að öllu leyti frá-
bitinn þessum samningum, hann
vilji aðeins nota tækifærið og
sveigja þá enn meir Palestinu-
mönnum i vil, áður en hann taki
þátt.i umræðunum. Ef til vill sér
hann það, sem margir fréttaskýr-
endur hafa bent á: að samning-
arnir feli i sér svo mörg tækifæri,
þótt þeir séu e.t.v. gallaðir, að
Palestinumenn ættu að sjá sér
leik á borði. Sjálfstjórn getur allt-
af orðið visir að einhverju meira.
e.m.j.
HEF OPNAÐ
lækningastofu i Læknamiðstöðinni Alf-
heimum 74. Viðtalsbeiðnir i sima 86311.
Björn Árdal — barnaiæknir.
Poly-ls stáltoghlerar
13 stærðir
— Toghlerar fyrir allar stærðir fiskiskipa.
I. Hinriksson, vélaverkstæði —
Skúlatúni 6, símar 23520 — 26590
IB-lánin:
Nokkrar
nýjungar
J66.880
1.001.100
t^essar tölur sýna breytingar á ráöstöfunarfé
eftir 6 og 12 mánaða sparnað.
IB lánin hafa vakið verðskuldaða athygli.
Þau eru raunhæf leið til lána fyrir almenning.
En til þess að þau haldi kostum sínum þarf að endur-
skoða kerfið reglulega, m.a. með tilliti til verðlags-
þróunar.
Þetta hefur Iðnaðarbankinn einmitt gert. Því hefur
verið ákveðið að gera eftirtaldar breytingar:
1. Stofnaður hefur verið nýr 18 mánaða flokkur.
Hámarks innborgun er kr. 50.000. Ráðstöfunarfé (eigin
sparnaður ásamt IB-láni) að loknu sparnaðartímabili,
með slíkri innborgun, nemur þá 1.8 milljón króna auk
vaxta.
2. Hámark mánaðarlegra innborgana hefur verið endur-
skoðað. Gildir það um nýja reikninga og er sem hér segir:
I 6 mánaða flokki kr. 30.000
(12 mánaða flokki kr. 40.000
(18 mánaða flokki kr. 50.000
I' 24 mánaða flokki kr. 60.000
I 36 mánaða flokki kr. 60.000
í 48 mánaða flokki kr. 60.000
3. Þá hefur Iðnaðarbankinn ákveðið, að fengnum fjölda til-
mæla, að gefa fólki kost á að lengja sparnaðartímabilið,
enda lengist þá lánsttminn og upphæð IB-lánsins
hækkar að sama skapi.
Nánari uþplýsingar veita IB ráðgjafar hver á sínum
afgreiðslustað — þeir vita allt um IB lán.
Bankiþeirra sem hyggja að framtíðinni
Iðnaðarbankinn
Aðalbanki og útibú