Þjóðviljinn - 03.12.1978, Blaðsíða 7

Sunnudagur 3. desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 17
Skátíad /
skörðin
AsiiBæ
/ðunn
Ný bók eftir
Asa i Bœ:
Skáldaö
í sköröin
SkáldaO i sköröin nefnist bók
sem nýlega er komin itt hjá bóka-
ótgáfunni Iöunni, og ber hón
undirtitilinn „Asi i Bæ segir frá
aflaklóm og andans mönnum”.
1 þessari bók segir Asi i Bæ
m.a. frá uppvaxtarárum sinum i
Vestmannaeyjum. lýsir leikjum
barna og lifnaöarháttum manna,
hann segir frá verttðarlifi og
bæjarbrag i Eyjum á þeim árum
sem hann er aö alast þar upp, lýs-
ir fiskiróörum og eggjatekju,
menningarlifi og siðast en ekki
sist bregöur hann upp ótal mynd-
um af samferðamönnum sfnum
ogforfeðrum. A bókarkápu segir
m.a. annars þetta um efni bókar-
innar:
,,Af sinni alkunnu frásagnar-
gleöi og góölátlegu kimni bregöur
Asi upp hverri svipmyndinni ann-
arri fróölegri og skemmtilegri af
forferðrum, vinum, kunningjum,
furöufuglum, skáldum og skip-
stjórum: Stefán Höröur Grims-
son, Steinn Steinarr, Sigurbjörn
Sveinsson, Baldvin Björnsson,
Oddgeir Kristjánsson, Arni úr
Eyjum, Binni i Gröf o.fl. o.fl.”
Þetta er áttunda bók Asa i Bæ.
Aöur hafa komið út eftir hann
bækurnar Breytiieg átt(1948), Sá
hlær best (1966), Eyjavisur
(1970), Granninn i vestri (1971),
Sjór öi og ástir (1972), Korriró
(1974) og Grænlandsdægur
(1976).
Bókin er 200 bls. aö stærö,
prentuö i Prisma. Arni Elfar
myndskreytti bókina, en i henni
er rúmur tugur mynda, og hefur
hann einnig gert kápumynd.
Sólarfilma:
Öll jólakortin
framleidd
hérlendis
Undanfarin ár hefur Sólarfilma
veriöaö smá-auka innienda fram-
leiöslu á jólakortum, og raunar
öllum gjafa-og póstkortum, og nó
er svo komiö, aö fyrirtækiö flytur
engin kort inn, en lætur I þess staö
framleiða öll kort innaniands.
A þessu hausti er fjölbreytni
jólakortanna meiri en áöur, eöa
350 mismunandi myndir á mis-
stórum og mörgum geröum
korta. Hér ert.d. um aö ræöa ljós-
myndir teknar viöa á landinu, og
kort, sem unnin eru á grundvelli
höfundarréttar, sem Sólarfilma
kaupir erlendis og eru þaö mest-
megnis heföbundnar jólamyndir
og skraut, sem notaö er viöa um
heim. Þá hefúr: Sólarfilma einnig
látiö islenska listamenn teikna og
mála myndir bæöi úr borg og
sveit, aö ógleymdum jólasveina-
myndum og teikningum úr Isl.
þjóölif i.
Aö lokum má svo geta mynda,
sem framleiddar eru eftir göml-
um listaverkum og munum úr
söfnum, aöallega Þjóöminjasafni
Islands, sem fyrirtækiö hefúr haft
mikiö og gott samstarf viö á
liönum árum.
Nokkur orð
um
ljósmynda-
sýningu
Tróels
Bendtsen
sem gömlu góöu og vandvirku
ljósmyndararnir tóku. Þarna er
náttúrlega um tilbúinn veru-
leika aö ræöa og fæstar
myndanna segja sjálfstæöa
sögu, en sem heimild um merka
kvikmynd og islenska þátt-
takendur i þeim leik, er þetta
prýöileg útkoma, þótt ekki sé
tekiö miö af þeirri staöreynd aö
ljósmyndarinn var.þegar verkiö
var unniö, nánast byrjandi.
litla filmustærö. Meö þessum
tólum er mjög erfitt aö stækka
myndir jafn mikiö og hann ger-
ir, þótt ekki sé aö auki aöeins
tekinn hluti filmuflatarins til
stækkunar.
Ljósmyndarinn notár aðeins
eina gerö pappirs, sem verkar
Heildarsvipur myndanna er
góður og sýningin er sett upp á
einfaldan og smekklegan hátt.
A bak viö hverja mynd er kubb-
ur sem lyftir henni frá veggnum
og skapar þaö meiri dýptar-
áhrif, sem reyndar veitir ekki af
á stundum.
Dúkkumyndir
Dúkkumyndirnar hafa vakiö
hvað mesta athygli þeirra sem
um sýninguna hafa skrifaö i
blöö. Ekki get ég gert mér upp
aödáun á þeim flestum. Þær eru
flatar og mjög kontrastarikar,
nánast tveggja tóna spil.
Sandurinn virkar næstum sem
tóm sem dúkkurnar eöa partar
af þeim svifa um, I lausu lofti.
Þó eru tvær eöa þrjár þeirra
meö djúpsáran tón.
I síðasta pistli mínum
hér í blaðinu fjallaði ég
lítillega um áhugaljós-
myndara og viðhorfin til
listrænnar Ijósmynd-
unar. Síðan hefur það
gerst að Tróels Bendtsen,
sem kunnur er fyrir tón-
listarstörf, hefur opnað
stóra Ijósmyndasýningu.
Hann hefur ekki mér
vitanlega verið orðaður
við myndlist til þessa og
var ég því hálf kvíðinn,
hélt með sjálfum mér að
hér væri eitthvert skelfi-
legt frumhlaup á ferð.
Áhyggjur mínar ruku þó
útí vindinn þegar hinn
gáfaði myndlistamaður
Bragi Ásgeirsson ritaði
mjög vinsamlega um
þessa sýningu í málgagn
verslunargróðans.
Siöan barst mér i byrjun
siöustu viku i hendur sýningar-
skrá meö nokkrum myndum og
prólógus eftir Jónas Guömunds-
son. Þessi formáli var svo leiöur
og angandi af fordómum og
vanþekkingu aö ég var hálfpart-
inn aö hugsa um aö láta sýning-
una framhjá mér fara og var
hálf fúll frameftir öllum degi.
Morguninn næsta, sem mun
hafa verið þriöjudagur, birtist
pródúktiö mér svo i annað sinn,
I gervi listrýni i Timanum, en
meö nokkrum viöbótum. Þá
rann upp fyrir mér aö mennirn-
ir voru kunningjar og hóliö
pantaö eöa veitt af greiðasemi,
þótt tilhneigingin leyndi sér ekki
aö niöa niöur listgreinina sjálfa.
I listum rikir nefnilega sú venja
og þykir fin, aö vinur skrifar um
vin og óvinur um óvin og hvergi
hlifst viö I hóli sem nagi.
Þetta sem ég hef frá greint,
ásamt þeirri staðreynd, aö um
ljósmyndasýningar fjalla aö
jafnaöi menn á opinberum vett-
vangi, sem litla eöa enga þekk-
ingu hafa á þessarri iöju, tækni
hennar, vandamálum og mark-
miöum, olli þvi aö ég ákvaö aö
tjá mig um sýninguna.
Viðhorf
ljósmyndarans
Kjallari Norræna hússins, þar
sem sýningin var haldin, skipt-
ist I tvo sali. Ljósmyndarinn
hfefur einnig valiö aö skipta sýn-
ingunni i tvær mjög andstæöar
heildir sem mætti hæglega
kenna viö hugtökin llf (Brekku-
kotsmyndir) — og dauði (fjöru-
myndir og dúkkur).
Þegar horft er á þessa mynd kemur manni i hug aö fiskar lifi
kannski framhaldsiifi.
Tróels notar linsur hóflega,
langflestar myndanna eru
teknar meö normal-linsu og
gætu reyndari ljósmyndarar
lært ýmislegt af þvi, enda eru aö
þannig aö áferö sýningarinnar
veröur mjög jöfn, reyndar
einhæf. Hann aölagar myndefn-
iö pappirnum, en velur ekki
papplr meö tilliti til efnisins.
JE SKRIFAR
minu mati bæöi gleiöar linsur og
aödráttarlinsur mjög ofnotaöar.
A.m.k. viö gerö myndaflokk-
anna sem ég kenndi viö
„dauöa” hefur ljósmyndarinn
haft þaö ófrávikjanlega sjónar-
miö, aö skera myndirnar
ekkert. Hann notar allt
negativiö. Þessi aöferö hlýtur
aö gefa mjög góöa þjálfun
auganu, en hefur þó kannski
fleiri ókosti en kosti. Mynd-
skuröur er eitt af vandasömustu
atriöum I gerö myndar og er
ekki hægt aö segja aö Tróels sé
svo hugmyndarikur i mynd-
byggingu aö fyllilega réttlæti
þessa aöferö. Hann er þó hvergi
ósmekklegur. Reyndar
má segja aö ljósmyndarinn setji
sjálfan sig i þær stellingar aö
veröa aö gera þetta, hann notar
aöeins eina gerö af filmu, TRI-
X, sem er gróf,og myndavélin er
lika aöeins ein, Pentax, meö
Meö þessu móti má segja aö
myndirnar styöji betur hver
aöra, en þær missa lika nokkurs
i karakter.
Brekkukotsmyndir
Þegar litiö er yfir þessar
myndir kemur fyrst i hug hve
vald og viröing Halldórs
Laxness er mikiö, aö allt þetta
stórmenni skuli hafa fengist til
þessaö hanga yfir myndatökum
þessum öllum i mislyndum
veðrum Islenska sumarsins.
Þarna hefur Tróels komist I
feitt, þvi týpurnar eru margar
stórkostlega myndrænar og
nægir aö nefna „kalla” eins og
Thór, Elias Mar og nóbelinn
sjálfan. Þarna hefur ljós-
myndaranum lika tekist oft
mjög vel upp; þetta er eins og aö
skoöa myndirnar hennar ömmu
Fjörumyndir
Þessar myndir gætu veriö
teknar á tvær — þrjár filmur,
þvi einhæfnin er áberandi. Mjög
laglegar myndir eru innanum
og samanvið, en þær eru kaldar
og allar þar sem eru séöar, i
þeirri merkingu aö gefa fátt i
skyn.
Blómamyndir
Nokkrar blómamyndir eru á
sýningunni. Þær eru sterkar og
sláandi. en enn er harkan og
kuldinn ráðandi og enginn
gróandi eöa frjósemdar blær á
þeim.
Um myndirnar I þessari sýn
ingar heild er hægt aö segja
margt gott, en tæknilegri út-
færslu er ábótavant, ekki sist
hvaö áhrærir notkun þeirra
möguleika sem nútima mynda
vélar hafa aö bjóöa. Fókus er
litið notaöur og tilfinningu fyrir
dýpt viröist skorta nokkuð. Litil
áhersla er lögö á millitóna, allt
kapp lagt á aö gera andstæöur
sem sterkastar, hvergi lif, og
maður hefur stundum á tilfinn
ingunni aö eitthvaö sé nýskeö
eöa eigi eftir aö veröa.
Lokaorð
Ég hef hér fjaliað um þessa
sýningu sem fullgildan list-
viöburö eftir bestu vitund, reynt
aö foröast ofhól og last. Ég er
þess fullviss aö ljósmyndarinn
Tróels Bendtsen á eftir aö veröa
mjög vel liötækur á þessum
vettvangi, enda frýr honum
enginn atorku og dugnaöar
Hann hefur einnig höfuöiö á
réttum staö og góð augu i þvi
Je