Þjóðviljinn - 15.07.1979, Side 17

Sunnudagur 15. júlt 1979. ÞJ6ÐVILJINN — StÐA 17
neyslu-
punktar
poppara
Virgin, hljómplötuútgáfan
sem stofnuö var á sinum tima
eingöngu til að gefa út „Tubular
Bells”, plötu Mike Oldifield,
þegar allir aörir höfðu hafnaö
henni er nú að opna stærstu
plötuverslun i Evrópu. Veröur
verslunin staösett i Oxford
Street skammt frá gömlu versl-
uninni þeirra. Forráðamenn
Virgin segjast hafa i huga aö
gera þessa verslun aö miöstöö
allra þeirra sem vilja eignast
góöar plötur af hvaöa tagi sem
er. Veröa þeir meö veitingahús
inni i versluninni og einnig
veröur hægt ab kaupa miöa á
alla tónleika i London og
nágrenni i versluninni.
Virgin verslunin hefur verib
þekkt fyrir mjög góöa þjónustu
og gott verö, og hefur útgáfan
veriö mjög ötul viö að finna nýja
listamenn og hafa margir frum-
legustu listamenn Breta einmitt
hljóöritaö fyrir Virgin. Einnig
var þetta fyrirtæki einna opnast
fyrir möguleikum pönksins og
nýbylgjunnar fyrir 2 árum og
hafa ýmsir postular reggae tón-
listarinnar einnig komist á
framfæri fyrir tilstuölan Front-
Line merkis Virgin útgáfunnar.
Robert Fripp, gamli King
Crimson stjórinn, er nú búinn
aö senda frá sér mjög merka
plötu. Ber hún nafnið
„Exposure”. Fripp til aöstoöar
á þessari plötu eru m.a. Brian
Eno, Peter Gabriel og Daryl
Hall. Á innra umslagi plötunnar
segir aö upphaflega hafi þessi
plata verið hugsuð sem einn
hluti þrenningar, ásamt plötu
Peter Gabriel II og plötu Daryl
Hall „Sacred Songs”.
En þar sem RCA neitabi aö
gefa plötu Daryl Hall út nær
þessi þrenning ekki aö veröa
þaö sem til var ætlast. Hins-
vegar mun þessi plata marka
upphaf seriu platna sem Fripp
mun senda frá sér á næstunni.
Platan „Frippertronics” mun
væntanlega koma út nk. sept-
emberog platan „Discotronics”
sem er i sömu röö mun koma út
á næsta ári.
Mikið lif er i tónlistarhátiö-
um i Evrópu þessa stundina.
Jazzhátiöin i Montreux i Sviss
er nýlega afstaöin. Þar kom
fram stór hópur jazzlistamanna
sem flutti allar gerðir jazztón-
listar. A Noröurlöndum eru að
hefjast allra handa hátiðir. Hró-
arskeldu. hátiöin stendur fyrir
dyrum og jazzlistamenn á Pablo
jazz-merkinu voru að skemmta
Dönum með mikilli hátiö i vik-
unni. Norðmenn undirbúa jazz-
hátiöina að Molde, og Finnar
vinna að Pori-hátiðinni. Auk
þess eru miklar dýrðir i popplifi
Breta i sumar. Glastonbury
Faire hátiöin er nýlega liöin.
hljómsveitirnar Who og Lea
Zeppelin undirbúa heljar gildi
og Knetworth-hátiðin er
skammt undan. Og i Hollandi
stendur Norðursjávarfestivalið
hvaö hæst núna meö aragrúa af
framúrstefnu og heföbundnum
jazzleikurum sem leika 24 tima
á sólarhring. Nóg til þess að
gera hvern mann klikkaðan.
Einsog áöur hefur veriö get-
iö hér á siðunni, eru Kinverjar
óöum að opna land sitt fyrir
ýmiskonar vestrænum áhrifum.
Var þess getib fyrir nokkru aö
þeir hafa nýverið sett upp tvö
fullkomin hljóðrásver og nú
sækjast þeir eftir erlendum
popphljómsveitum, likt og
Rússar hafa gert aö undan-
förnu. Hljómsveitinni Bee Gees
var nýlega boöið austur til
Kina, til hljómleikahalds, en
þeir hafa ekki ákveðið sig enn-
þá. Einnig eru Kinverjar óöum
aö kaupa sýningarréttinn á syk-
urævintýramyndum einsog Star
Wars, Superman og myndum
James Bond.
• fínsrar ím
Umsjón: Jónatan Garðarsson
Ólíkir
pólar
Guðmundur
Rúnar
Guðmundsson
skrifar um
Charlie
og Stanley
Clarke
Daginn eftir var ég handtek-
inn og eftir margyfirheyrslur og
ýmsar tafir var ég rekinn úr
landi. Þetta var vissulega
óskemmtileg reynsla, en ég er
samt viss um að hafa þarna
breytt rétt. Fólk verður aö
breyta i samræmi viö skoðanir
sinar, annars breytist ekkert.
Það sem mér finnst verst i fari
margra góðra tónlistarmanna
og annarra sem tengjast tónlist-
ariönaöinum, er liferni þeirra
og lifsviðhorf. Þeir stjórnast af
gróðafýsn: stórum húsum, fin-
um bilum og fallegum fötum.
Þannig koma þeir unga fólkinu
fyrir sjónir og hvetja það með
þvi til að reyna aö haga sér
eins.”
Gagnrýni er
óþörf
Lifsskoðun Stanley Clarkes
virðist nokkuö frábrugöin þeim
hugmyndum sem Haden gerir
sér. Hann aöhyllist einhvers
konar visinda- og tæknitrú, en
kjarni hennar felst i þvi aö allt
sé örugglega aö breytast til hins
betra iheiminum þóhægt gangi.
Listin er hvati þessara fram-
fara og listamaöurinn þvi sá
maður sem mest gagn gerir
samfélaginu. Þess ber að geta
að skilgreining hans á oröinu
listamaður er viðtækari en al-
mennt gerist, en hann segir
listamenn vera alla þá sem eitt
hvað skapi, jafnt trésmiðir sem
tónlistarmenn. Þar sem allir
listamenn reyna alltaf aö gera
sitt besta, hlýtur listin að taka
framförum vegna þess aö sifellt
bætist við reynslu og kunnáttu
mannanna. I framhaldi af þvi er
augljóst aö gagnrýni er alger-
lega óþörf, þar sem framfarir
eru hvort sem er tryggðar.
Sjálfur hefur Clarke veriö
gagnrýndur mikiö fyrir tónlist
sina og tekurhann þvi mjög illa.
Undirrót gagnrýni segir hann
vera öfund: menn ættu frekar
aö einbeita sér að eigin verkefn-
um og láta aöra I friði. Frá lang-
ömmu sinni hefur hann siöan þá
speki að menn séu ekki jafnir,
heldur séu menn metnir af-af-
rekum sinum og þeim ein-
göngu.
Af þessu má nokkuö ljóst vera
hversu mikill munur er á lifs-
skoðun þessara tveggja manna,
þó ekki skilji þá aö nema um
þaö bil fimmtán ár.
— G.R.G.
„Listamenn eru allir þeir sem eitthvaö skapa, jafnt trésmiöir sem tónlistarmenn”.
Á árunum I kringum 1960, þeg-
ar sú grein innan jassins sem i
dag kailast free-jass var aö
ryöja sér braut í tóniistarheim-
inum, einkenndist bandariskt
þjóölff mjög af baráttu svert-
ingja fyrir aimennum mann-
réttindum. Þessi barátta endur-
speglaöist auövitaö i listsköpun
svertingjanna, sem meö aöstoö
listarinnar áttu auöveldara meö
að koma þjóöfélagslegum boð-
skap sinum til skila. Þaö voru
þó margir hvitir menn sem þátt
tóku i þessari baráttu og einn
þeirra er bassaleikarinn Charlie
Haden.
Mikilsvirtir
tónlistarmenn
Hann vakti fyrst verulega at-
hygli er hann spilaði með kvart-
ett Ornette Colemans á árunum
1958-63, eða þar til honum var
komið i endurhæfingu vegna
langvarandi eiturlyfjaneyslu.
Það tók hann þrjú ár að losna
undan þeim klafa, en hóf þá
tónlistarstörf að nýju.
Siðan hefur hann leikiö meö
mörgum frægum jassleikurum
m.a. Archie Shepp, Keith Jarr-
ett, Carla Bley og fleirum. Ekki
hefur honum þó gengiö allt i
haginn, þvi eiturlyf og andlegir
erfiðleikar hafa oft stöðvab tón-
listarstörf hans um lengri eöa
skemmri tima. Á siöustu þrem-
ur árum hefur hann þó gefið út
tvær plötur, sem alls staðar
hafa hlotið mjög lofsamlega
dóma, þannig aö sú barátta sem
hann hefur háö fyrir tónlist sina
viröist nú loks ætla aö bera ár-
angur.
Stanley Clarke er hins vegar
tónlistarmaður sem kemur
fram rúmum áratug eftir aö
þjóðfélagsbarátta free-jassleik-
aranna stóð sem hæst. Hann
hefur hlotið fremur skjótan en
verðskuldaðan frama innan tón-
listarheimsins og má örugglega
segja aö hann sé einn frægasti
jass- eða jass-rockleikari dags-
ins i dag.
Nú er það ekki tilgangur minn
með þessari grein að bera sam-
an tónlist þessara tveggja
bassaleikara, heldur vil ég
reyna að sýna fram á mismun-
andi viðhorf þeirra til tónlistar-
innar, sem afls i þjóöfélagsbar-
áttu annars vegar, en hins veg-
ar ábyrgð tónlistarmannsins
sem fyrirmyndar annarra.
Aö vera ábyrgur
Um tilgang sinn sem tónlist-
armanns segir Haden:
„Ég veit að þaö kann aö
hljóma sem ósk, en þegar ég
náði mér fyrst (úr eiturlyfjum)
fannst mér ég vera ábyrgur fyr-
ir þvi að allt yröi betra. Ekki ab-
eins hjá mér heldur hjá öllum
sem ég þekkti og hjá öllum
mönnum, hvar sem þeir væru.
Besta leiðin til þessa var aö nota
tónlistina, þar sem ég komst i
samband við þúsundir manna á
hljómleikum og á plötum. Þau
Stífir litlir puttar
Undanfariö hefur aragrúi
pólitiskra hljómsveita brotist
uppá yfirborðið i Bretlandi.
Margar þeirra hafa fundið sam-
eiginlegt baráttumarkmið undir
kjöroröi hreyfingarinnar „Rock
against Racism” — Rokk gegn
kynþáttamisrétti. Ein þessara
hljómsveita er Stiff Little Fing-
ers.
Stiff Little Fingers hafa þá
sérstööu að meðlimir hljóm-
sveitarinnar koma aliir frá
norður-Irlandi og hafa alist upp
i skugga þess haturs sem þar
ræður rikjum. Meðlimir Stiff
Little Fingers eru allir mótmæl-
endur og ber þeirra eina plata
„Infiammable Material” þess
glöggt vitni. Allt efni plötunnar
er mjög pólitiskt og taka þeir
mjög skelegga og jafnframt
bitra afstöðu til mála á norður -
Irlandi. Að sjálfsögðu eru þeir
engan veginn hlutlausir aðilar,
en þó snúast þeir oft meir gegn
breskum hernaðarsinnum og
nýlenduherrum en kaþólskum
andstæðingum sinum. En þeir
gefa IRA heldur ekkert eftir i
gagnrýni sinni á hermdarverk
þau er samtökin vinna gegn
saklausu fólki sem litils má sin
móti skærum þeirra. Plötu Stiff
Little Fingers er eingöngu hægt
að fá i Bretlandi, þareð smáfyr-
irtækið „Rough Trade”, sem
„Rock against Racism” rekur,
sér um dreifingu hennar. Sagt
er að sjálfur Tom Robinson hafi
bliknað þegar hann hlýddi á
Stiff Little Fingers og heyrði
hve harðorðir þeir eru um þau
mál er brenna á vörum þeirra.
—jg-
„Daginn eftir tónleikana i
Portúgal var ég handtekinn og
eftir margyfirheyrslur og ýms-
ar tafir var ég rekinn úr landi.”
tengsl sem þannig skapast eru
kjarni tónlistarsköpunar, þvi
eitt þaö mikilvægasta i lifinu er
að geta deilt hugmyndum sinum
og vonum meö öðrum.”
Sú áhersla sem hann leggur á
það aö koma heiðarlega fram
gagnvart áheyrendum og vikja
aldrei frá þjóðfélagshugmynd-
um sinum hefur valdið honum
og öðrum erfiðleikum, m.a.
þegar hann lék með Ornette
Coleman i Portúgal áriö 1971.
Hann segir:
„I hvert skipti sem ég hef far-
ið til Evrópu hef ég óskað þess
heitast að þurfa ekki að spila i
landi þar sem stjórnarfyrir-
komulag væri I algerri andstöðu
við hugmyndir minar. Mér var
auðvitað fullkunnugt um
ástandið i nýlendum Portúgala
og fór þvi að velta fyrir mér
hvað ég gæti gert til að láta i ljós
skoðun mina á þeim málum. Til
að valda öðrum sem minnstum
erfiðleikum ákvað ég að spila og
beið þar til kom að þvi að við
lékum lag eftir mig (Song for
Che). Ég. tileinkaði þetta lag
frelsishreyfingum nýlendnanna
og fagnaðarlætin i þeim tuttugu
þúsund áhorfendum sem mættir
voru þetta kvöld voru þvilik að
við heyrðum varla lagið sjálfir.
Það var stórfeneleet.