Þjóðviljinn - 28.11.1979, Blaðsíða 24

DJOÐVIUINN
Miðvikudagur 28. nóvember 1979
Gublaugur Arason: Skrifar
um sjómannsfjölskyiduna
Valið til sýninga
á Norðurlöndum:
Sjónvarps-
leikrit
Guðlaugs
Arasonar
Fyrsta fullgerða vcrkið
eftir margumtalað leikrita-
námskeiö sjónvarpsins sl.
vor, „Drottinn biessi heimil-
ið” eftir Guðlaug Arason,
vakti mikia athygli á
sýningarfundi sjónvarps-
stöðva Noröurlandanna i sl.
viku og var strax vaiiö til
sýningar I Noregi. Finnlandi
ogDanmörku, að þvi er Hin-
rik Bjarnason forstöðu-
maður Lista- og skemmti-
deildar sagöi Þjóöviljanum.
Leikritið verður jólaleikrit
sjónvarpsins.
Leikstjóri er Lárus Ýmir
Óskarsson og Tage Ammen-
drup próddsent. Leikritið
tekur uþb. 65 minútur í út-
sendingu og f jallar um lif is-
lensks sjómanns annarsveg-
ar og konu hans i landi hins-
vegar, Hannes óg Olgu. Þau
eiga tvö börn, standa i
skilnaði og tveir mánuðir eru
siðan Hannes flutti að
heiman og hafa þau þróast
sitt i hvora áttina á þeim
tima. En er sonur þeirra
stórslasast færast þau nær
hvort öðru á ný...
Hjónin eru leikin af þeim
Þráni Karlssyni og SÖgu
Jónsdóttur, en önnur hlut-
verk i höndum Sigurveigar
Jónsdóttur, Baldvins Hall-
dórssonar, Arna Tryggva-
sonar, Péturs Einarssonar
og f leiri. 70-80% verksins eru
tekin upp i stúdióisjónvarps-
ins, annað útivið.
—vh
Aðalsimi Þjóðviljans er 81333 kl. 9 — 20 mánudaga til
föstudaga. kl. 9 — 12. f.h. og 17 — 19 e.h. á laugardögum.
Ltan þess tima er hægt að ná i blaðamenn og aðra starfs-
menn blaösins i þessum simum: Ritstjórn 81382, 81527,
81257 og 81285, afgreiösla 81482 og Blaöaprent 81348.
C81333
Kvöldsími
er 81348
Heilbrigðisráðherra hundsar kröfu HR
Loftmengunarrannsóknum
á Grundartanga hætt
Magnús H. Magnússon, heil-
brigðisráðherra hefur fallist á
kröfu Járnbiendifélagsins um að
loftmengunarrannsóknum á
Grundartanga verði hætt nú þeg-
ar og um leið hundsað kröfu Heil-
brigðiseftirlits rikisins um aö
þeim verði haldiö áfram i hálft ár
I viðbót.
Páll Sigurðsson, ráðuneytis-
stjóri i heilbrigðisráðuneytinu
staöfesti i samtali við Þjóðviljann
i gær að ráðherra hefði gefið
fyrirmæli um að rannsóknum HR
verði hætt nú þegar. Páll sagði að
rannsóknirnar myndu siðan hefj-
ast á nýjan leik eftir að ofn nr. 2
hefði tekið til starfa á næsta ári og
stand i hálft ár eða eitt, eftir þvi
hvort ráðherra teldi rétt.
Eyjólfur Sæmundsson, deildar-
verkfræðingur, sem hefur umsjón
með rannsóknunum sagði i gær
aö Heilbrigðiseftirlitið teldi nauð-
synlegt að þessar eftirlitsrann-
sóknir stæðu i 1 ár samfleytt.
Hann sagði að forrannsóknir sem
stóðu frá april 1978 — april 1979
heföu sýnt að dreifiskilyrðin fyrir
útblástur verksmiðjunnar væru
nokkuð mismundandi eftir árstið-
um. Meira væri um stöðugt loft
yfir vetrartimann en á sumrum,
en þær 6 mánaða rannsóknir sem
nú hafa verið stöövaðar stóöu að-
eins yfir sumartimann. Þvi væri
nauðsynlegt að mati HR að halda
þeim áfram og hefði ráðuneyt-
inu verið send ýtarleg greinargerð
með þeim tilmælum, þegar stjórn
Járnblendifélagsins ákvað að
þeim skyldi hætt.
Eyjólfur sagði aö i starfsleyfi
verksmiðjunnar væri ákvæði sem
heimilar HR að gera kröfu til
rannsókna, ef ráðherra samþykk-
ir þá kröfu, en i þessu tilfelli hefði
ráðherrann ekki fallist á sjónar-
mið stofnunarinnar.
Það er Járnblendifélagið sem
kostar þessar eftirlitsrannsóknir
sem eru allviöamiklar og hafa
þegar kostaö miljónatugi að sögn
Eyjólfs.
Rannsóknirnar fela i sér kort-
lagningu á rykmengun frá verk-
smiðjunni, athugun á þungmálm-
um i rykinu, á fjölhringa-kol-
vetnissamböndum, mörg hver
eru krabbameinsvaldar og á
brennisteinsdioxiði.
Markmiðið með þessum rann-
sóknum var m.a. að setja upp
reiknilikan fyrir dreifingu út-
blástursins um svæðið umhverfis
verksmiðjuna en út frá þvi hefði
mátt framreikna loftmengunina
miðað við stækkun verksmiðj-
unnar.
Niðurstöður forrannsóknanna
liggja nú fyrir i handriti og sagði
Eyjólfur að eftirlitsrannsóknirn
ar bentu ekki til umtalsverðrar
aukningar á rykmengun. Hins
vegar hefði brennisteinsdíoxið i
andrúmsloftinu hækkað, sérstak-
lega á Klafastöðum, sem er næsti
bær við verksmiðjuna, en það
væri þó undir viðteknum meng-
unarstöölum sem notaðir eru i
Framhald á bls. 21
Hvað gerir Kjartan viðskiptaráðherra?
Bankaráö Seðlabankans
á inóti vaxtahadkkun nú
A fundi bankaráös
Seðlabankans i gær lá fyrir til-
laga bankastjórnar um 4%
hækkun innlánsvaxta og 2 1/2%
hækkun útlánsvaxta, og upplýsti
bankastjórnin að rikisstjórnin
hefði enn ekki tekiö afstöðu i
málinu. A fundinum geröist það i
fyrsta skipti f sögu Seölabankans
að meirihluti bankaráðs studdi
ekki tillögur bankastjórnarinar
um vaxtabreytingu. Fulltrúar
Framsóknarflokksins, Eirikur
Tómasson og Geir Magnússon,
vildu fresta vaxtaákvörðunar til
áramóta, og fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins, Ingi R. Helgason,
sem nú er formaður bankaraðsins
vifdi fresta málinu um óákveðinn
tima.
Sjálfstæðisflokkurinn klofnaði I
málinu eins og i framboðsmálum
sinum og Sverrir Júliusson studdi
hugmyndir bankastjórnarinnar,
en Pétur Sæmundsen kvaðst ekki
geta tekið þátt i afgreiöslu máls-
ins þar sem „vaxtastefna sem
ekki styðst við styrka og
samræmda stjórn allra megin-
þátta efnahagsmála, sé i raun
óframkvæmanleg.”
Samkvæmt verðlagsreglu
Seðlabankans um útreikning
vaxtakjara á grundvelli Ölafs-
Framhald á bls. 21
Eggert Asgeirsson framkvœmdastjóri Rauða krossins:
Ummælin um
RK eru ekki rétt
Harðar ásakanir komu fram á hendur RK í sjónvarps-
þcettinum frá Kampátseu
Menn hrukku illa við i fyrra-
kvöid, þegar sjónvarpiö sýndi
hina frægu bresku fréttamynd frá
Kampútseu, en þessi fréttamynd
hefur vakið gffurlega athygli um
alla Evrópu að undanförnu. í
myndinni kemur fram mjög hörö
gagnrýni á Rauða krossinn. Sagt
var að hann haldi að sér höndum
og að I aðalstöðvum hans f Genf
sitji menn og skipuleggi hjálpar-
starf i stab þess að hefjast handa,
enda ekki nema 6 mánuðir tii
stefnu, eftir þann |ima verða
engir eftir til að hjálpa i
Kampútseu.
Hörmungarnar i Kampútseu:
Benedikt studdi stjóm Pol-Pot
án þess aö bera það undir rikisstjórnina
kvæði um hvort það sem kallað er
Þeir sem horfðu á bresku
fréttamyndina frá Kampútseu i
sjónvarpinu i fyrrakvöld, munu
flestir hafa setiö lamabir eftir. Og
svo mikið er vist, aö um annaö
var ekki meira rætt manna á
meöal f gær en þessa ógnvekjandi
kvikmynd. Sennilega hafa íslend-
ingar aldrei veriö leiddir jafn
rækilega í sannleikann um glæpa-
starfsemi Bandarikjamanna i
Indókina og i þessari mynd og þá
ekki siður þær afieiðingar hennar
aö stjórn Pol-Pot komst til valda i
Kampútseu.
Þaö hafa ef til vill ekki allir
Islendingar gert sér grein fyrir
þvi að utanrfkisráöherra Islands,
Benedikt Gröndal, studdi stjórn
Pol-Pot á þingi Sameinuöu þjóð-
anna i haust, þegar greitt var at-
rikisstjórn Pol-Pot eða rikisstjórn
Kampútseu skyldi taka sæti á
þingi SÞ.
1 málum sem þessu er það
venja að Norðurlöndin standi
saman, en það gerðist ekki að
þessu sinni, Sviþjóö og Finnland
sátuvhjá, á meðan Benedikt og
utanrikisráðherrar Danmerkur
og Noregs greiddu Pol-Pot at-
kvæöi sitt.
Þá er þess að geta, að Benedikt
Gröndal bar það aldrei upp innan
rikisstjórnarinnar hvort Island
ætti aö taka þessa afstööu eöa
ekki. Hann tók þessa ákvörðun
uppá eindæmi.
Bresku fréttamennirnir sem
geröu kvikmyndina sem sýnd var
I fyrrakvöld sökuðu Vesturveldin
um að hafa stutt stjórn Pol-Pot af
ótta við að styggja hina nýju vini
sina i austri, Kinverja og stefna
þar með i voða viöskiptum við
Kina. Þetta er þung og alvarleg
ásökun, en þeim mun alvarlegra
er þaö fyrir okkur Islendinga að
utanrikisráðherra okkar skuli
vera svo bundinn á klafa Vestur-
veldanna að hann gat ekki eða
mátti ekki sýna þann manndóm,
að styðja viö bakið á þvi hrjáða
fólki sem við sáum i kvik-
myndinni frá Kampútseu i sjón-
varpinu i fyrrakvöld. Þjóðviljinn
reyndi árangurslaust i allan
gærdag að ná tali af Benedikt
Gröndal. Hann var viðlátinn i for-
sætisráðuneytinu en samt var
ekki hægt aö fá að tala við hann
um þetta mál.
-S.dór
— Ummæli breska frétta-
mannsins um RK eru ekki rétt.
Þessi fréttamynd hefur veriö
sýnd um alla Evrópu i haust, og
ég sat fund i aðalstöðvum RK i
Genf þar sem þessi mynd var til
umræðu með meiru og þar kom
fram að ekkert sé hæft i fullyrð-
ingum bresku fréttamannanna,
sagði Eggert Asgeirsson fram-
kvæmdastjóri RK á Islandi, er við
ræddum við hann um myndina i
gær.
Eggert fullyrti að það sem
kæmi i veg fyrir að RK gæti
hjálpað i Kampútseu væri að
stjórnvöld þar vildu ekki að erlent
hjálparfólk kæmi inni landið.
Rauði krossinn aftur á móti tæki
það ekki i mál að senda hjálpar-
gögn, lyf og matvæli inni landið
án þess að geta tryggt það aö þeir
sem þeirra þyrftu með fengju
þau. Alltaf væri hætta á að slikum
varningi væri stolið og hann
kæmist ekki til þeirrasem ættu aö
fá þau.
Eggert var spurður hvers
vegna RK á Islandi og raunar
viðar einbeitti sér að hjálpar-
starfinu i Thailandi, þar sem
ástandið er margfalt betra, eftir
þvi sem bresku fréttamennirnir
sögðu, en þeir fullyrtu að engin
höft væru á þvi að hjálparmenn
fengju að koma inn i Kampútseu.
Eggert svaraði þvi að höft hefðu
verið þar á. En varðandi starfið i
Meðan börn deyja er háð strið um
það um hvaða hendur hjálpin fer.
Thailandi sagði hann að bæði væri
þörf á hjálp þar og svo hitt, að
hjálparfólk RK biði við landa-
mæti Thailands og Kampútseu
eftir þvi að þau yrðu opnuð þann-
ig að hægt væri að koma fólki i
Kampútseu til hjálpar.
Þá benti hann á að ástandið
varðandi matvæla og lyfjasend-
ingar til Kampútseu hefðu batnað
mjög eftir að þessi fréttamynd
var tekin og að i nóvember hefðu
um það bil 14 þúsund tonn af
hjálpargögnum verið send og nú
þessa dagana væru um það bil
1100 tonn að berast Kampútseu-
mönnum.
— Það er alrangt að pólitik spili
hið minnsta inni starf RK, hann
er alls ekkert háður rikisstjórn-
um þeirra landa þar sem hann
starfar og hjálparstarf hans fer
ekkert eftir þvi hvaða afstöðu
rikisstjórnir hinna ýmsu landa
taka. En eins og ég sagði áðan
hefur það komiö i veg fyrir að RK
gæti hjálpað i Kampútseu að
stjórnvöld þar hafa ekki viljað
hleypa hjáiparfólkinu inni landið,
sagði Eggert Asgeirsson að lok-
um.
-S.dór