Þjóðviljinn - 11.10.1980, Page 22

22 StDA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 11.—12. október 1980
Salbjörg Sveinsdóttir
Salbjörg
Sveinsdóttir
Siðastliöið vor fóru fram for-
setakosningar I Austurriki. A
meðal frambjóðenda var einn
nasisti. Hann haföi meöal annars
á stefnuskrá sinni aö innlima
Austurriki i Þýskaland. A fram-
boðsfundum hans var oftast gert
uppþot, svo það reyndist erfitt að
halda stuðningsmönnum hans og
andstæðingum i skefjum..
Mörgum kom það á óvart að þessi
maður skyldi yfirleitt hljóta
nokkurt fylgi, en hann fékk fleiri
atkvæöi en flestir höfðu bilist við.
t Vinarborg er starfandi neðan-
jarðarhreyfing nasista. Hreyfing
þessi samanstendur af gömlum
striöskempum og yngra fólki,
sem trúir á þessa hugsjón. Lltið
sem ekkert ber þó á starfsemi
þeirra, en tilviljun varðtil þess að
ég komst I kynni við þá fyrsta
daginn sem ég dvaldi I Vinarborg.
Tilgangurinn með ferð minni á
þessar slóðir var þó ekki að hafa
upp á Gyðingahöturum eða
striöskempum, heldur ætlaði ég
aðfara á alþjóðlegt tónlistarnám-
skeið, sem haldið er þar ár hvert i
júlimánuði.
Ég mætti til leiks á mollulegum
— Auövitaö, sagði ég.
Það upphófst mikiö málæði og
handapat þeirra á milli. Ég skildi
örfd orð á stangli eins og „útlend-
ingur”, „nótt ” og „glæpa-
menn” . Mér leist ekkert á
blikuna og ákvað að staulast
burt með mitt hafurtask. Þá
sneri maðurinn sér aö mér og tók
af mér eina töskuna. Hann tróð
henni inn i Volkswagen-bifreið,
sem stóð þar rétt hjá. Ég varö
agndofa. Ætlaði mannræfillinn að
ræna öllum nótnabókunum min-
um? Hann þreif af mér aðra
tösku. Ég neitaði að sleppa og jós
yfir hann óbótaskömmum á
islensku. Þá tók konan hans sig til
og reyndi að miöla málum. Hún
sannfærði mig um að þau væru
bara að reyna aðhjálpa mér. Ég
væri útlendingur, það færi
bráðum að dimma og það væri
ekkert spaug aö vera einn á flæk-
ingi i ókunnri borg á kvöldin. Ég
ætti það hreinlega á hættu að
verða drepin.
Ég taldi þaö ósvifni og frekju ef
einhver glæpalýður vogaði sér að
reyna aö kála mér út af engu.
— Er þetta eitthvert glæpa-
„Ég skar mig óþægilega úr fjöldanum".
Teikn.: Salbjörg Sveinsdóttir
N ÆTURGISTIN G
hjá nasista
í Vínarborg
,,—og svo eruö þér eins og sjómaður i þessum skóm”.
Teikn.: Salbjörg Sveinsdóttir
sunnudegi og fann strax á flug-
vellinum i Vinarborg, að ég skar
mig óþægilega Ur fjöldanum. Ég
var meðal annars dúðuð I þykka
kápu, ullartrefil og gallabuxur. 1
hverju spori glumdi hátt í fóta-
búnaðinum — svörtum tré-
klossum.
Þegar ég ætlaði að yfirgefa
flugstöðina rann skyndilega upp
fyrir mér sú staöreynd aö það var
sunnudagur. Hvilíkur klaufa-
skapur. Skrifstofa námskeiðsins
var lokuð og ég þyrfti þvi sjálf að
útvega mér húsaskjól fyrstu nótt-
ina. Þar sem fjárhagurinn leyfði
ekki hótel, tók ég það til bragðs að
leita uppi eitthvert farfuglaheim-
ili. Ég fann eitt slikt I einhverju
úthverfi, en það var fullbókað og
var auk þess bara fyrir karl-
menn. Ég rogaöist þá áfram með
allar minar ferðatöskur. Meiri-
hluti innihalds þeirra voru nótna-
bækur og álika doörantar varð-
andi músik. Eftir að hafa bisað
við þetta dálitla stund mætti ég
manni og konu með hund i bandi.
Þau virtu mig fyrir sér eins og
þau hefðu séö draug. Þeim var
sérstaklega starsynt á klossana.
Ég ákvað að spyrja þau til vegar.
— Taliö þið ensku? spurði ég.
— No, nein.
Ég reyndi þá af fremsta megni
að gera mig skiljanlega á þýsku
ásamt ,tilheyrandi handapati.
— Hvert ætlarðu eiginlega?
spurði konan. Ég sagöist vera aö
leita að ódýru hóteli, sem hýsti
lika kvenfólk.
— Ertu alein? var spurt.
hverfi eða hvaö? spurði ég.
Þau hneyksluðust á sveitamann-
legri fáfræöi minni og spuröu
hvaðan úr veröldinni ég væri.
— Frá lslandi, sagöi ég, og þar
er fólk ekki drepið upp úr þurru.
— Svona. Inn i bilinn með tösk-
urnar og komum okkur af stað,
skipaði maðurinn. Ég gafst upp
og taldi mig engra Urkosta eiga
eftir fyrirlestur þeirra um glæpa-
lýðinn i Vinarborg. Þau óku mér
heim til sin. Sjaldan hef ég orðið
jafn undrandi og þegar ég kom
inn i stofuna til þeirra. A stærsta
veggnum blasti við mér mynd af
Adolf Hitler i gylltum ramma. 1
kringum hana var raðaö byssum,
rifflum, hnifum og sveöjum af
öllum stærðum, SS-merkjum,
fánum og orðum ásamt öðrum
striðsmunum. Ég varðist að láta
i ljós undrun mina og lést ekki
taka eftir neinu óvenjulegu.
Maðurinn visaði mér beint að
veggnum og benti á Hitlersmynd-
ina.
— Vitið þér hver þetta er?
— Já, sagði ég hissa og skelkuð.
— Gott. Ég er nasisti, sagði
hann, en það er bannað i Austur-
riki. Við störfum þvi sem neðan-
jarðarhreyfing.
Ég góndi til skiptis á manninn
og vopnin.
— Eru Gyðingar á íslandi?
spurði hann.
— Kannski nokkrir, örfáir,
svaraði ég.
— Hvaða skoðun hafið þér á
þeim?,spurði hann ógnandi.
— Þeir eru fólk eins og við,
svaraði ég.
— Nein! Nein!,æpti hann fok-
vondur. Þeir eru kvikindi! Það
ætti að hálshöggva þá alla! Þeir
eru ekki fólk heldur skepnur!
Hann gerði handahreyfingu við
hálsinn á sér til að undirstrika orð
sin. Siðan lækkaði hann málróm-
inn og sagði: „Nasistahreyfingin
er nU orðin alþjóðleg neðanjarð-
arhreyfing. Viö munum halda á-
fram þar sem frá var horfið 1945.
— Jæja, sagði ég.
— Og þér, fröken góð, eruð
hreinn Arii, afkomandi norrænna
vikinga. Hitler hefði orðið hrif-
inn! Maðurinn skellihló en hélt
siðanáfram: — Svo eruð þér eins
og sjómaður á þessum skóm!
Mér fannst þetta ekkert
fyndið. Ég vissi ekki þá að
klossar voru sjaldgæfur fótabún-
aður i Vlnarborg.
Konan,sem hingað til hafði að-
eins hlustað á samræðurnar, bað
hann nú að hætta þessu blaðri.
Henni fannst vist varhugavert að
tala svona við bláókunnugt fólk
og þar að auki útlending. HUn bað
mig að sýna sér vegabréfið mitt.
Það var sjálfsagt. Hún las það
gaumgæfilega en fann ekkert at-
hugavert við það. Þau reyndu
siðan að hringja fyrir mig I tón-
listarskólann, þar sem nám-
skeiðið var haldið, en árangurs-
laust.
— Þú gistir bara hérna I nótt og
ferð síðan á konsertinn, eða hvað
það nU er, I fyrramálið, sagði nas-
istinn. Konan tók undir þessa
uppástungu og skipaði manninum
að bjóöa mér á veitingahús, þvi
hún ætlaði ekki að elda neinn
kvöldverð. Hún bað hann lika að
sýna mér leiðina i neðanjarðar-
lestina, sem ég átti að taka til að
komast á námskeiðið morguninn
eftir. Ég átti engra kosta völ.
Égrataði ekkert, þekkti engan og
það var farið að dimma. Ég þáði
boðið, þótt ég hefði litinn áhuga á
þvi að fara á veitingahús við
þessar kringumstæður. En við
þetta fólkdugðu engin mótmæli.
Ég fylgdi nasistanum út i bil og
við ókum af stað. Eftir dágóða
stund tilkynnti hann mér, að hann
ætlaði að kynna mig fyrir nokkr-
um félögum sinum i neðanjarðar-
hreyfingunni. Mér rann kalt vatn
milli skinns og hörunds og
strengdi þess heit að,ef ég kæmist
einhvern tima aftur til tslands,
færi ég aldrei þaöan aftur! Við
ókum lengi eftir stórum breið-
strætum. Húsin voru stór og vold-
ug meö þunglamalegu útflúri.
— Jæja, sagöi nasistinn. Þá er-
um viö komin. Hann stöðvaöi bil-
inn fyrir framan gráa hvelfingu.
Við gengum niður nokkrar
kjallaratröppur. Þar niðri sátu
nokkrir menn og þömbuðu bjór.
Ég var kynnt fyrir þeim sem is-
lenskur arii með vikingablóö i
æðum. Mér leið eins og ég væri
stólpagripur á nautgripasýningu.
Þeir spurðu mig I þaula og vildu
fræðast um tsland og tslendinga.
Mér var boðinn bjór og súrkál
ásamt einhverju sterku,reyktu
kjöti. En ég hafði enga lyst á
austurrisku eiturbrasi þessa
stundina og vildi ekkert þiggja.
— Hvað borðiö þið eiginlega á
tslandi? spurði einn þeirra.
— Fisk, svaraði ég og fann þar
með ágæta afsökun til að þurfa
ekki að bragða á súrkálinu og þvi
sem þvi fylgdi.
Ég tók eftir að þeir höfðu allir
langa nögl á litlafingri hægri
handar. A heimleiðinni fékk ég að
vita aö þetta væri kennimerki
þeirra til að þeir þekktu hverjir
aðra.
Seinna um kvöldið þegar við
komum aftur á heimili nasistans
var búið um mig i sjónvarpsher-
berginu. Herberginu deildi ég
með gæludýrunum á heimilinu:
stórri afriskri eðlu, ýmiskonar
skrautfiskum i búri og tveimur
gullhömstrum. Hundurinn svaf
þóannars staðar. Ég verö að játa
að mér varð ekki svefnsamt um
nóttina i þessum félagsskap. En
húsnæðisvandinn leystist þó strax
og ég mætti á námskeiðið, þvi
þátttakendurnir gis'tu allir á
stúdentaheimili fyrir tónlista-
nema.
Eftir að hafa dvalið heilt ár i
Vinarborg, hef ég kynnst öðrum
venjulegri hliðum á borginni og
ibúum hennar. Nasistamir hafa
sig ekkert I frammi opinberlega
og fáir vita annaö en hreyfingin
sé útdauð — nema þegar forseta-
frambjóðandi með slfkar skoð-
anir fær ótrúlega mikið fylgi.
Hvaðan skyldu atkvæðin þá
koma?