Þjóðviljinn - 08.10.1983, Síða 3

Helgin 8.-9. október 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3
lcikhús__________
Hvað er líf?
Sigurður Karlsson og Edda Þórarinsdóttir fara með hlutverk hjónanna.
Lokaæfing eftir Svövu
Jakobsdóttur.
Leikstjóri: Bríet Héðinsdóttir.
Leikmynd og búningar:
Birgir Engilberts.
Lýsing: Ásmundur Karlsson.
Skyldi ekki fleira fólki hafa farið
eins og mér síðastliðinn miðviku-
dag að hrökkva í kút um miðjan
daginn þegar flautur Almanna-
varna fóru allt í einu að ýla? Fletta
svo skjálfandi höndum í síma-
skránni til að athuga hvað merkið
þýddi: áríðandi tilkynning í út-
varpi! Kveikja á útvarpinu í ofboði
- og heyra hversdagslegar tilkynn-
ingar með róandiþularrödd. Engin
hætta á ferðum. I þetta sinn.
Það er heldur engin bein hætta á
ferðum þegar Ari og Beta, per-
sónur í leikriti Svövu Jakobsdótt-
ur, Lokaæfíngu, fara niður í kjarn-
orkubyrgið sitt til að „æfa sig“, at-
huga hvort skipulagningin dugar,
hvort fyrirhyggjan hefur verið nóg,
áður en til alvörunnar kemur. En
þessi æfing verður þeim erfið. Eins
og oft hefur verið sýnt fram á, bæði
í listaverkum (t.d. Fjalla-Eyvindi)
og könnunum (t.d. á föngum), þol-
ir mannskepnan einangrun ákaf-
lega illa. fmyndanir verða raun-
verulegri en veruleikinn, sem af-
skræmist, teygist og togast í óvænt-
ar áttir. Rúmar þrjár vikur hafa
þau hjón verið í byrginu í leikslok,
sjálfsagt getur jafnvel tekið
skemmri tíma að sturlast í afhýsi,
„Þrjá metra í jörðu niðri í kjallara
undir kjallara með 80 sentimetra
þykka loftplötu og 10 sentimetra
þykkri stálhurð fyrir“, eins og Ari
lýsir sköpunarverki sínu. Byrgið
varð óhugnanlega raunverulegt á
litla sviði Þjóðleikhússins í hönd-
Silja
Aðalsteinsdóttir
skrifar
um Birgis Engilberts, kalt, sterílt
en þó glæsilegt handarverk metn-
aðargjarns fagmanns.
Svava lætur lengi reyna á mann-
inn í þessu nýja leikriti. Hún sýnir
þar ekki aðeins hver áhrif löng dvöl
í kjarnorkubyrgi kæmi til með að
hafa á fólk - að slík byrgi eru engin
lausn því engin lausn er til í kjarn-
orkustríði - hún sýnir líka örlög
einstaklinga sem halda að þeir hafi
komið sér vel fyrir í lífinu en lifa í
raun og veru í kalkaðri gröf, and-
lega og líkamlega, „treina sér
dauðann" eins og gesturinn ungi
orðar það. Eins og í Leigjandanum
vefur Svava listilega saman ein-
staklingssögu og mannkynssögu,
hjónabandssögu og stríðssögu,
þannig að þær virðast grimmilega
skyldar. Væri eins illa komið fyrir
okkur núna á Vesturlöndum ef við
hefðum ekki þróað búskaparhætti
og þjóðskipulag svoleiðis að allt
byggist á kúgun: maður kúgar
mann, karl konu, fullorðnir börn?
Leikritinu vindur einkum fram í
persónum Ara og Betu, í þróun
þeirra líður tíminn. í byrjun leiks
eru þau hamingjusöm hjón á besta
aldri og eiga allt til alls, þó ekki
barn. Ari er verkfræðingur og rek-
ur stofu sjálfur, af fátæku bergi
brotinn en hefur komist áfram af
eigin rammleik. Við sjáum hann
fyrst hreykinn heimilisföður,
ábyrgan og sterkan, kannski óþarf-
lega smámunasaman, en allar öfg-
ar afsakar hann með því að hann
vilji tryggja öryggi konu sinnar.
Hún skal fá allt það besta sem völ
er á.
f staðinn er Beta falleg," eyðslu-
söm og undirgefin, bælir duttlunga
sína (áráttu til að vinna fyrir sér) og
áhuga sinn á fáránlegu dundi eins
og tónlist. Hún á heldur ekki að
vera um of til sýnis fyrir aðra en
eiginmann sinn sem er kannski þá
fyrst öruggur um hana þegar hann
er búinn að loka hana niðri í kjall-
aranum undir kjallaranum, þó að
það heiti „henni fyrir bestu“.
En gamla formúlan fyrir „góðu“
hjónabandi gengur ekki svona glatt
upp. Fljótlega kemur í ljós að tak-
markalaust öryggisleysi býr undir
sjálfstrausti Ara. Það er hann sem
missir tangarhald á veruleikanum
fyrst, raunar klofnar vitund hans
smám saman: hann veit að þetta er
æfing en trúir því ekki. Ný valda-
hlutföll koma upp milli þeirra
hjóna, því hinn sterki reynist hafa
meiri þörf fyrir hinn veika en öfugt.
Ef til vill tók þróun Ara fljótar af
í sýningunni en ástæða var til.
Brestirnir í skapgerð hans, níska,
eigingirni og stífni, komu mjög
snemma í ljós í túlkun Sigurðar
Karlssonar sem studd er af texta.
Áhrifameira hefði kannski orðið
að hafa hið siðmenntaða yfirborð
þykkara, láta vera dýpra á óttanum
viðörbirgðina, almenningsálitið og
eigin persónu. í síðustu atriðunum
sýndi Sigurður hins vegar afar vel
sjúkt sálarlíf Ara og gaf honum
óvænta dýpt.
Beta, dekurbarn foreldra sinna
og eiginmanns, er meira spennandi
Framhald á bls. 30
Volvo 19-
Bíiasýning í Volvosalnum
8. og 0. okdóber
Ætlar
löggan að
tak ’ ann?
Allt sem til þarf..
Volvo 360 er nýr meðlimur f kostum prýddri
Volvo-fjölskyldunni. Sú staðreynd, að bfllinn er
snöggur og snar í snúningum, gæti þýtt að
ökumaðurinn kæmist í kast við lögin, eða, að
löggan tæki bílinn í sína þjónustu. Hver veit.
Eitt er vfst, hann hefur allt sem til þarf. Volvo
360 er gæddur bestu eiginleikum fjölskyldunnar
sænsku.
Ánægjuleg viðbót.
Pessi nýi fulltrúi í Volvo 300 framleiðsluröðinni
hefur auk þess ánægjulega viðbót á önnur
Volvo-gæði: Honum er vaxið skott. bannig
hefur Volvo 360 allt sem góður fjölskyldubíll
þarf að hafa, og gott betur: Hann er VOLVO.
Þetta er bíll fyrir þá sem gera kröfur, vilja fá
mikið fyrir peningana sína: Sérlega góður í
akstri, 5 gíra, með kraftmikla og gangvissa 4
strokka, 92—11 5 hestafla/6000 snúninga vél.
Bensíngjöfin er tengd tölvustýrðri innspýtingu,
LE-Jetronics kerfi, sem tryggir gangsetningu í
fyrstu tilraun og jafna vinnslu vélarinnar.
Bensíneyðslu er þannig haldið í algjöru
lágmarki.
í öruggu hægindi.
Allir þekkja Volvo-öryggið. Peir hjá Volvo hafa
ávallt verið í fararbroddi í öryggismálum
farþega. Grindin í Volvo er sannkallað
öryggisbúr, og allir farþegarnir sitja spenntir í
öruggu hægindi.
Komdu og skoðaðu Volvo 360.
Á Volvo-bflasýningunni verða að auki
til sýnis: Volvo 244, Volvo 245 station,
Volvo 340, Volvo 360
VELTIR HF
Suðurlandsbraut 16 • Simi 35200