Þjóðviljinn - 08.10.1983, Síða 17

16 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 8.-9. október 1983
Helgin 8.-9. október 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17
Helgarviðtalið
Ég skal segja þér, að það hefur svo
margt á daga mína drifið og mér
þykir sem móða sé að byrja að
færast yfir sumt af því. Þess vegna
ákvað ég að byrja að tína saman
minningabrot og minnispunkta
með það fyrir augum að setja
saman bók. Ég tel víst að einhverjir
hefðu gaman af að lesa um sumt af
því sem ég hef frá að segja, ég
vona það að minnsta kosti, sagði
Bragi Sigurðsson blaðamaðurog
lögfræðingur, þegar ég spurði hann
hvort það væri rétt sem heyrst hefði
að hann væri að koma með bók um
lífshlaup sitt. Bragi tók fram að
bókin kæmi ekki út fyrir þessi jól.
Það er ekki sterkt til orða tekið að
segja að lífshlaup Braga hafi verið
ævinrýralegt, bæði hérheimaog
erlendis, og manni býður í grun að
margir bíði bókarinnar með
tilhlökkun. Vegna þessa var Bragi
beðinn um viðtal, sem gæti gefið
einhverja smá innsýn í það sem í
vændum væri í bókinni.
Bragi Sigurðsson blaðamaður og iögfræðingur. Við hlið hans liggur
dagbók sem hann hélt á „heimsreisunni” og kemur að góðum notum nú við
samningu bókar um lífshlaup hans.
Maður hefur lifað allt frá
botni og uppí topp...
...og vakna svo upp út í sveit
með 5 peseta í vasanum...
5
peseta í
Vaknaði
vasanum
hafa bara einn lögreglumann á staðnum og
tveir voru sendir til viðbótar. Þá varð allt
vitiaust. Ég gat þá komið því svona fyrir að
þeir fóru að vinna á síldarplani á daginn en
skruppu svo í búningana á kvöldin svo fyrir
siðasakir.
Hvernig fórstu að því að róa menn niður
einn þíns liðs?
Sjáðu til, ég talaði bara við þá eins og vini
mína og ef í harðbakkann sló þá saup ég á
flöskunni hjá þeim, það líkaði mínum
mönnum. Ég hef tekið eftir því að það er
alveg lögmál, að þeim mun öflugri sem lög-
reglan er, þeim mun vitlausari verða þeir
sem hún á að fást við. Meðan ég var einn
lenti ég aldrei í vandræðum, mér tókst alltaf
að tala menn til. Ég kynntist Óskari Hall-
dórssyni á þessum Raufarhafnar árum mín-
um. Hann var stórkostlegur maður, ein-
hver merkilegasti maður sem ég hef fyrir
hitt, svo stórhuga að hann hefur vart átt
sinn jafningja. Hann var einnig svo mikill
hugmaður að hann svaf ekki meðan á síld-
arvertíð stóð. Hann hafði svefnbekk í her-
berginu hjá sér og fyrir ofan höfðalagið var
útvarp með bátabylgjunni á, sem var í gangi
allan sólarhringinn og ekki lágt stillt. Ef
hann blundaði, þá hrökk hann upp um leið
og einhver bátur tilkynnti sig á bátabylgj-
unni. Óskar var sykursjúkur, samt sem
áður voru oft á borðinu hjá honum tvær
tómar dósir undan skinku og öðru góðgæti
sem sykursjúkir mega alls ekki borða á
morgnana, hann kallaði þetta nætursnarlið
sitt. Hann sagðist ekki nenna að lifa ein-
hverju meinlætalífi, ég lifi þar til ég dey og
ekki meira um það, sagði Óskar. Það vill
svo skemmtiíega til að ég gerði fyrsta
kaupsamninginn fyrir hann um lóð undir
bryggju og síldarplan á Raufarhöfn. Hann
hafði áður verið með allt sitt á Siglufirði en
kom til Raufarhafnar þegar sfldin fór að
færa sig austar. Hann keypti þarna fjöru og
byggði þar fyrsta „móderne" síldarplanið á
íslandi. Hann fékk mann frá Siglufirði til að
byggja þetta fyrir sig, Svein frá Steinaflöt-
um. Þarna byggði hann íveruhús fyrir fólk-
ið, bryggju og síldarplan og bryggjan var
yfirbyggð, sú fyrsta hér á landi. Það væri
hægt að segja margar sögur af Óskari, en
varla rúm fyrir þær allar hér.
Langibarinn
Hvað tók svo við hjá þér þegar þú laukst
lögfræðiprófi?
Við opnuðum saman skrifstofu, ég og
Kjartan Jónsson, sem síðar varð laxa-bóndi
í Borgarfirði. Eiginlega var þetta nú ekki
opinber lögfræðistofa, heldur bílasala, en
Rabbad við
Braga Sigurðsson
blaðamann
og lögfræðing
Teikningin sú arna af Braga Sigurðssyni er býsna merkileg, vegna þess að þegar Halldór
Laxness fékk Sonning-verðlaunin 1969 urðu nokkrar óeirðir meðal stúdenta sem átöldu
skáldið fyrir að þiggja verðlaunin. Vegna þessa var ekki leyft að Ijósmynda afhendingu
verðlaunanna, en þess í stað fékk teiknarinn Per Sonnes að vera viðstaddur með leyfi
Halldórs og teikna atburðinn. Daginn eftir hitti Bragi þennan Ijósmyndara á kínverskum
veitingastað og teiknaði Per Sonnes þá þessa mynd af Braga utan á umbúðarpappír á
Kristeligt Dagblad en í því blaði birtust einmitt teikningarnar af Halldóri Laxness við
verðlaunaafhendinguna.
þær voru ekki algengar hér á landi á þeim
árum, þetta var 1954. En þetta gekk ekki
hjá okkur og við hættum þessu og ég fór að
vinna á fræðsluskrifstofunni. Annars var
óttalegt rótleysi á mér á þessum árum. Ég
stóð í skilnaði og gifti mig svo aftur, já
maður var alltaf heldur laus í rásinni og
þótti of skemmtilegur sá félagsskapur sem
oft verður til við skál.
Þú stundaðir þann fræga Adlonbar, sem
nefndur var Langibarinn í Aðaistræti?
Hvort ég gerði maður, þetta var einhver
merkilegasti bar sem til hefur verið í
Reykjavík. Sumir héldu að þar hefðu bara
Texti:
Sigurdór Sigurdórson
Myndir:
Magnús Bergmann
verið fyllibyttur, það er misskilningur, það
komu oft edrú menn þar inn, stunduðu
hann jafnvel. Ég get sagt þér sem dæmi að
einu sinni kom breskt herskip til Reykja-
víkur og vildi keppa í knattspyrnu. Þá var
myndað það fræga knattspyrnulið „Adlon
all star“ sem keppti við þá og sigraði 9:0. í
þessu liði okkar voru margir frægir knatt-
spyrnukappar, sem oft komu á Langabar.
Þennan bar stunduðu margir stórbrotnir
menn. Þar vil ég fyrstan nefna minn mikla
vin Vilhjálm frá Skáholti, sem óþarfi er að
kynna, hann þekkja allir. Nú og svo þann
stórmerka mann Bjarna Ármann Jónsson,
sem nefndur var Baddi feiti og var kunnur
maður í Reykjavík meðan hann bjó þar. Nú
býr hann vestur í Bandaríkjunum og hefur
komið sér vel fyrir. Bjarni var einstakur
maður. Ég held að ég hafi aldrei fyrir hitt
annan eins húmorista og hann. Á unga aldri
var hann talinn eitt mesta fiðluleikaraefni
sem hér var til. En svo skaddaði hann á sér
höndina við að reyna að opna flösku, hún
krepptist og allt var reynt til að rétta hana
en tókst aldrei. Já, það var rnikið og gott lið
sem stundaði Langabar og eins og ég sagði
Það er ekki margt sem maður hefur ekki
komið nálægt í lífinu. Allt frá því að vera
gersamlega auralaus á „bísanum" bæði hér
heima og erlendis og uppi hinar ágætustu
stöður. Það er fátt í íslensku atvinnulífi sem
ég hef ekki komið nálægt, sjómennska og
síldarplön, verkamannavinna, lögfræði-
störf og blaðamennska, svo nokkuð sé
nefnt. Nú, og svo þau ár sem ég kalla
gjarnan „heimsreisuna" mína. Frá henni á
ég mikið af minnispunktum, því að bæði
hélt ég dagbók að nokkru og svo skrifaði ég
móður minni og konunni sem ég fór frá
mikið af bréfum á þessum árum, sem ég nú
hef undir höndum.
En ef við byrjum á byrjuninni Bragi?
Já, ég er fæddur á Seyðisfirði í upphafi
kreppunnar, árið 1926. Foreldrar mínir
voru Sigurður Arngrímsson, sem var rit-
stjóri þar eystra og Olöf Kristjánsdóttir. Ég
átti ekki heima nema fá ár á Seyðisfirði, því
fjölskyldan fluttist til Reykjavíkur, en það-
an var móðir mín ættuð. Ég fór svo í þessa
venjulegu skólagöngu og síðan í heimavist í
Flensborgarskólann. Úr þeim skóla fóru
nokkrir bekkjarfélagar beint í Mennta-
skólann á Akureyri, en það voru aðeins
afburða nemendur sem fengu inngöngu
þar, ég var ekki einn af þeim og þess vegna
fór ég í Gagnfræðaskóla Reykvíkinga, eftir
að hafa unnið eitt ár í millitíðinni. í þessum
skóla sem Ágúst H. Bjarnason stýrði og var
gjarnan kallaður Ágústarskólinn, voru
margir afburða kennarar, svo sem Sverrir
Kristjánsson, Björn Þorsteinsson, Frið-
finnur Ólafsson, Guðni Jónsson prófessor
og Björn Bjarnason magister frá Steinnesi,
svo nokkrir séu nefndir.
Þarna var nú ekki agavandamálinu fyrir
að fara þótt við værum allir hálf vitlausir
þessir strákar sem í bekknum voru, en virð-
ingin fyrir kennurunum var takmarkalaus.
Og þetta var góður námsmanna bekkur og
við fórum næstum öll í framhaldsnám í
Menntaskólanum í Reykjavík. Ég lauk svo
stúdentsprófi og síðar lögfræðiprófi við HÍ,
með smá hléum þó, brautin var ekki alltaf
alveg bein, allt gekk þetta þó ágætlega.
Saup þá bara af
flöskunni hjá þeim
Á sumrin vann maður svo við eitt og
annað. Ég var til að mynda við lög- og
tollgæslu austur á Raufarhöfn undir stjórn
þess ágæta sýslumanns Þingeyinga, Júlíusar
Hafstein, sem var gull að manni. Raufar-
höfn var eins og Klondike á þessum árum,
en mér gekk mjög vel að eiga við þetta
meðan ég var einn. En svo þótti ófært að
Auðvitað sé ég
eftir Dagblaðinu,
mér þótti
vænt um það.
áðan kom það fyrir að menn drukku þar
annað en brennivín. í dag myndu þeir sem
stunduðu Langabarinn eflaust vera kallaðir
rónar, en þeir voru það samt ekki. Þetta
voru túramenn í brennivíni og sjómenn sem
drukku brennivín þann stutta tíma sem þeir
voru í landi. Það var mjög algengt að togar-
askipstjórar kæmu á Langabar til að „sjang-
hæja“ menn um borð, eins og það er kallað,
til að fylla töluna á togaranum, eða þá menn
á þeirra vegum í sömu erindum.
Ég er að koma
úr partýinu sem
þú bauðst mér í
Einu sinni var Hermann Björgvin Jóns-
son, kallaður Hemmi froskur staddur á
Langabar illa þunnur. Þá var þar einnig
inaður sem Hemmi þekkti vel og hann
segir, blessaður komdu með mér niður í
togara ég á þar nóg af víni og við sláum bara
upp partýi. Og það varð úr. Síðan vissi
Hemmi ekkert af sér fyrr en togarinn var
kominn á haf út og það ekki í neinn smá túr,
heldur 3ja mánaða túr á Grænland. Þegar
svo Hemmi komst í land eftir þessa 3 mán-
uði kom hann strax á Langabar þegar hann
hafði fengið uppgert og þá var sá þar fyrir
sem hafði narrað hann um borð og segir
þegar hann sér Hemma: Hvar hefur þú ver-
ið Hemmi minn, hvaðan ertu að koma? Ég
er að koma úr partýinu sem þú bauðst mér í,
svaraði Hemmi.
Einu sinni átti að koma í veg fyrir alla
drykkju á Langabar og var settur þar lög-
regluvörður, meira að segja var hætt að
selja gosdrykki, en þá blönduðu menn bara
í te eða kaffi. Éitt sinn þegar þetta
banntímabil stóð yfir hitti ég þá Guðmund
Árnason og Björn Þórarinsson fyrir utan
Hótel Borg. Þeir voru túramenn, voru
stundum edrú í 6-8 mánuði en duttu svo.
Þeir höfðu báðir verið edrú lengi þegar þeir
hittast þarna af tilviljun fyrir utan barinn og
þora hálfpartinn ekki inn. Ég spurði hvort
þeir ætluðu ekki að koma inn og það verður
úr að við förum saman inn. Það var byrjað á
litlu koníaksglasi og setið yfir því lengi. Þeg-
ar svo átti að panta meira var búið að loka
barnum. Það varð svo úr að við sláum í
flösku og förum niður á Langabar. Þá er þar
fyrir lögreglumaður, ungur saklaus strákur
ofan úr sveit, nýkominn í lögregluna. Ég
samdi við hann að við fengjum að fara uppá
loft og fá okkur smá tár. Þetta var skilnings-
ríkur drengur og hann samþykkti þetta. Við
sátum svo í eina tvo tíma yfir flöskunni í
rólegheitum. Svona var stundum hægt að
lempa lögregluna til í þá daga. Seinna gift-
um við Vilhjálmur frá Skáholti hann svo
ágætri stúlku sem vann á barnum og ég veit
ekki betur en það hjónaband standi enn.
Sveitarstjóri
í Ólafsvík
Einu sinni heyrði ég þá sögu Bragi að þú
hafi verið sveitarstjóri í Ólafsvík og gleymt
að leggja á útsvörin?
Já, Morgunblaðið og Alþýðublaðið
sögðu það þegar þau skrifuðu um málið og
ég hef aldrei þrætt fyrir það. En
sannleikurinn er nú sá að auðvitað
gleymdist þetta ekki, heldur urðu illvígar
deilur milli máttlítils meirihluta og harðvít-
ugs minnihluta til þess að aldrei náðist
samkomulag um það hvernig ætti að haga
sér í málinu, því að þá var lagt á eftir efnum
og ástæðum, en ekki eftir 10 eða 11% regl-
unni eins og nú er gert. Þegar svo menn gátu
ekki komið sér saman um þetta var mér sem
sveitarstjóra kennt um allt saman. Þetta var
árið 1958. Og þegar ég kom vestur til að
taka við embætti voru þeir alls ekki viðbún-
ir því að taka við fjölskyldu sveitarstjóra,
ekkert húsnæði var til fyrir starfsmann
hreppsins og við vorum á hrakhólum með
húsnæði og urðum að liggja inná ókunnugu
fólki. Það var nú eftilvill ekki það versta,
hitt var verra að ég kom þarna ókunnugur
inní óskiljanlegar innansveitar pólitískar
erjur, þar sem línur lágu út og suður. Ég
komst raunar aldrei til botns í þeim, skildi
þær aldrei. Það gat heldur enginn maður á
staðnum frætt mig um þær. Ég naut því
aldrei þeirrar leiðsagnar sem ég þurfti.
Auðvitað varð útkoman sú að ég var rek-
inn. Inní þetta fléttaðist svo að ég byrjaði að
byggja hús, sem ég ætlaðist til að hreppur-
inn ætti, en það fékkst ekki samþykkt, svo
ég ákvað að byggja bara sjálfur. Ég átti
enga peninga, en það var verið að byggja
höfn í Ólafsvík og meirihluti hreppsnefndar
samþykkti að ég mætti fá lánað byggingar-
efni frá höfninni, sement og fleira. Eg gerði
þetta. Mogginn og Alþýðublaðið gerðu mál
úr þessu og sögðu að ég hefði stolið efninu.
Málið var rannsakað og setudómari settur í
málið. Þá kom í ljós að allt hafði verið rétt
Sjá næstu síðu