Þjóðviljinn - 24.12.1983, Síða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 24.-25. desember 1983
Rödd hrópandans
í eyðimörkinni
Texti dagsins:
„Og þessi er vitnisburður Jóhannesar,
þá er Gyðingarnirsendu til hans frá
Jerúsalem presta og Levíta, tilþess að
spyrja hann: Hver ertþú? Og hann ját-
aði og neitaði ekki, og hann játaði: Ekki
ereg Kristur. Ogþeirspurðu hann:
Hvað þá? Ertu Elía? Og hann segir:
Ekkieregþað. Ertuspámaðurinn? Og
hann svaraði: Nei. Þeirsögðu þá við
hann: Hverertþú? tilþessað vérgetum
fluttsvarþeim, erosssendu. Hvaðsegir
þú um sjálfan þig? Hann sagði: Eg er
rödd manns, er hrópar í óbygðinni:
Gjörið beinan veg Drottins, eins ogJes-
ajaspámaður hefirsagt. Enþeir, sem
sendir höfðu verið, voru afflokki Farís-
eanna. Ogþeirspurðuhann ogsögðu
við hann: Hvískírirþúþá, efþú ert ekki
Kristur, ekkiheldurElía, néspámaður-
inn? Jóhannes svaraði þeim ogsagði:
Eg skíri með vatni; mittá meðal yðar
stendurhann, semþérþekkið ekki, -
hann sem kemur eftir mig, og skóþ veng
hans eregekki verðurað leysa. Petta bar
við í Betaníu hinumegin Jórdanar, þar
sem Jóhannes var aðskíra".
... Nú hefur þaö boð út gengið
frá biskupi okkar, að við tendrum
lifandi ljós í glugga okkar eða úti-
dyrum, svo berast megi ljós, birta
og ylur til næstu nágranna okkar á
aðfangadagskvöldi jóla.
Látlaus breytni og fagur friðar-
boðskapur. Þar er oft óplægður
akur, samvera okkar á hótel jörð
við nágranna okkar og náunga nær
og fjær. Það ljós er skærast sem
fyrst kviknar í myrkrinu, því það
ljós brýtur myrkrið, svart og kalt
myrkrið, og varpar hlýju og vinar-
þeli og lýsir leið okkar í milli, okkar
félaganna, okkar nágrannanna,
okkar íslendinganna, okkar íbú-
anna á jörðu. Yfir þá auðn sam-
skipta berst einnig rödd hrópand-
ans: Gjörið beinan veg Drottins!
... Kristur minntist eitt sinn á
sína og okkar minnstu bræður, og
tengsl sín og okkar við þá. Manstu,
það sem við gerum minnstu bræðr-
unum gerum við honum, manstu?
Þeir banka uppá kransaskreytta
útihurðina hjá okkur nú á aðvent-
unni, jólaljósin slá á þá marglitum
blæ, þeir standa í frosti á útitröpp-
unum okkar þessir minnstu
bræður, kaldir og klæðalausir,
matarlausir og allslausir. Við
sláum kannski af og segjumst ekki
skilja þá, þeir skilja ekki né tala
íslensku og svo eru þeir annars lit-
arháttar. En augu þeirra hrópa yfir
eyðimörk allsleysis þeirra. Af-
skræmdir líkamar þeirra af hungri
kalla til okkar í umkomuleysi,
kannski er þarna rödd hrópandans
að segja: Ég er rödd hrópandans í
eyðimörkinni, gjörið beinan veg
Drottins.
En fjöldi og aðstaða þeirra
hungruðu talar sínu máli um það,
að við heyrum ekki þessa rödd
hrópandans, kannski vegna þess að
við sjálf erum stödd svo langt úti á
eyðimörkinni.
Hvaða eyðimörk? Erum við ekki
þegnar íslenska góssenlandsins?
Ó, jú, en hvert er gildismatið okkar
nú kringum þessi jól? Hvar liggur
áhersla okkar í jólahaldinu?
... Byrjum á friði innan okkar
eigin lífs. Friður í hjartanu, sam-
viskunni, hugsun og siðferðis'
kennd okkar. Síðan við umhverfi
okkar, umgengni við náungann,
samverkamenn og samferðafólk
okkar almennt. Þá fyrst getum við
beint sjónum okkar lengra og
víðar, til dæmis gagnvart þjóðum
heims.
Og nú nýskeð fengum við þær
fréttir að við, ég og þú, sátum hjá
er Sameinuðu þjóðirnar reyndu að
sporna við vígbúnaði kjarnorku á
sínum vettvangi. Við vorum ein 8
þjóða sem sátu hjá. 13 þjóðir voru
á móti tillögu um stöðvun kjarn-
orkuvígbúnaðar. Síðan voru þær
124 þjóðir sem greiddu tillögunni
atkvæði. Með þessa vitneskju verð
ég að lifa, og ég segi sem er, að stolt
mitt af þjóðerninu mínu íslenska,
beið mikinn hnekki.
Þessu máli þýðir ekki að drepa á
dreif og segja þetta hluta af víðtæk-
ara máli og að skoða verði málið í
víðara samhengi og svo framvegis,
og svo framvegis, og svo framvegis
og svo framvegis. Einhver kann að
segja þetta svo pólitískt mál, að
ekki eigi erindi í prédikunarstól
þjóðkirkjunnar, en það er ekki
svo. Þetta er spurning um lífið, allt
lífið. Ekki bara einhverra her-
manna eða herstjóra úti í heimi.
Þetta er spurning um allt líf á jörð-
inni, allt sköpunarverkið. Svo
mikilvægt og svo mikill er alvar-
leiki þessa máls. Þá verður þetta
allt saman frá Norðurpóli til Suður-
póls ein eyðimörk og yfir þá eyði-
mörk berst hún, rödd hrópandans í
eyðimörkinni: gjörið beinan veg
Drottins, en það kall mun berg-
mála frá ströndu til strandar, en þá
er enginn til að heyra rödd
hrópandans. Ekki einu sinni neinn
til að svara hrópandanum og minna
á að þetta sé nú þáttur í víðtækara
máli.
Vakið, gætið að,
tíminn er í nánd
Texti dagsins
„Himinn og jörð munu líða undir lok,
en orð mín munu alls ekki undirlok
líða. Enum þann dag eða stund veit
enginn, ekki einu sinni englarnir á
himni, nésonurinn, heldur aðeins faðir-
inn. Gcetiðyðar, vakiðogbiðjið, þvíað
þér vitið ekki, hve nœrtíminn er kom-
inn. Svosemmaður, erdvelsterlendis,
hefiryfirgefið húss sitt og falið þjónum
sínum umráðin, hverjum sitt verk, og
hefirlagt fyrir dyravörðinn að vaka, -
svo skuluð þér og vaka, þ ví að þér vitið
ekki, hve nœr húsbóndinn kemur, hvort
að kveldi eða um miðnœtti, eða um han-
agal, eða að morgni, að hann hittiyður
ekkiso/undi, erhann kemur skyndilega.
En það sem ég segi yður, það segi ég
öllum: vakið.'“
Vakið, gætið að, tíminn er í
nánd, uppgjörið er á næsta leiti, við
vitum ekki hvenær sú úrslitastund
rennur upp. Verum því í við-
bragðsstöðu, höldum vöku á vakt-
inni. - Á þessi boðskapur eitthvert
erindi við okkur nú? Eru þetta ein-
hver orð í tíma töluð? Vitum við
ekki mæta vel að senn líður að jól-
um, Kristur er að koma í heiminn?
Ber nokkra þörf til að hafa áhyggj-
ur af að ekki sé vel á málefnum
vakningarinnar haldið? Þó þeir
þarna í Betlehem forðum hafi ekki
skynjað fyllingu tímans, þá vitum
við betur og undirbúum dýrlegan
fagnað okkur til handa, til heiðurs
frelsaranum, ekki með fjárhús-
brag, heldur með þeim veglegustu
háttum sem konungi sæmir.
Varstu ekki að biðja okkur að
vaka, vera vel vakandi á verðinum,
undirbúa heimsóknina gaumgæfi-
lega? Enginn getur ásakað okkur
um að málefni vakningarinnar hafi
ekki verið í góðum höndum nú
fyrir þessi jól. Við lögðum það á
okkur að eyða fjórum miljónum á
dag í auglýsingar í fjölmiðlum
vegna komu þinnar í heiminn.
Fjórum miljónum á dag í fjórar
vikur þér til heiðurs, vörðum við,
íslensk þjóð, í auglýsingar í stærstu
fjölmiðlunum. Þetta er kostnaður
er nemur fimm hundruð krónum á
hvert íslcnskt mannsbarn, eða tvö
þúsund krónum á hverja fjögurra
manna fjölskyldu í fjórar vikur
fyrir jól. Og þetta leggjum við á
okkur þín vegna, kóngur klár, með
bros á vör, þrátt fyrir allar þessar
þrengingar sem við ræddum áðan.
Hundrað og tuttugu miljónir í
auglýsingar fyrir jólin. Er það ekki
tíföld ársaðstoð íslenska ríkisvalds-
ins til þróunarmála, til hjálpar
hungruðum og þjáðum? Jú, mál-
efni vakningarinnar hafa verið í
góðum höndum, við höfum undir-
búið heimsókn þína með kostum
og kynjum.
Hvað myndi gerast í þessu
þjóðfélagi ef þjóðin hætti að trúa
auglýsingunum, tæki upp á því að
eyða tímanum til þess að njóta þess
sem hún á í stað þess að hugsa um
það helst hverju má bæta við?
Myndi kerfið hrynja, allt fara í
rúst? Kann að vera að óánægjan sé
orðin að hornsteini velferðarþjóð-
félagsins?
Líkist þjóðin í heild manninum
sem hafði peninga handbæra til að
kaupa sér fullkomnari eldavél í
stað þeirrar gömlu, en af því að
eldavélin var uppseld í versluninni,
þá keypti hann sér gúmmfbát í
staðinn og var sæll um stund með
sína gömlu eldavél og nýjan
gúmmíbát? Fyrir síðustu jól kom-
umst við að þeirri niðurstöðu að
tæpast væri'hægt að halda gleðileg
jól öðruvísi en að sitja með fæturna
ofan í fótanuddtæki fyrir framan
sjónvarpsskjáinn. Og nú eru þarf-
irnar einhverjar aðrar.
íslensk þjóð hefur bæði tíma og
bolmagn til að íhuga háleitar
neysluþarfir. Hún hefur ekki
áhyggjur af því að kalda vatnið
kynní að hætta að renna úr kranan-
um, heita vatnið hætta að hita upp
hýbýlin, að húsið sé ekki á
traustum grunni reist, að rafmagn-
ið hætti að streyma úr veggnum,
sjálfsagaðar og uppfylltar þarfir
sem óhætt er að gleyma, en njótum
samt og hugsum ekki um að vera
án. Enn sem komið er, er hjálpar-
starfið ekki komið á það stig að
fjalla um rafmagn og kranavatn.
Það eru frumþarfirnar sem sitja í
fyrirrúmi. Að rétta hungruðum
daglegt brauð, bora holu eftir
köldu vatni og setja upp vatnsdælu,
miðla frumþekkingu til aðstoðar í
atvinnulífi og kenna fólki lestur og
skrift.
Verkefnin eru óþrjótandi og
þörfin brýn. En til þess að verkefn-
in megi framkvæma, til þess að
kirkjan geti rétt íslenska hjálpar-
hönd, þá þarf hún að safna fjár-
munum, treysta á skilning þjóðar-
innar, að þjóðin taki málefni hungr-
aðra og þjáðra alvarlega og styðji
þá vonarleið sem kirkjan vill vísa
með hjálparstarfinu. Hungurdauði
og skortur er ekki óleysanlegt
lögmál. Guð hefur lagt að fótum
okkur jörð sem er svo full af dag-
legu brauði að fæða má þrefaldan
þann mannfjölda er nú byggir jörð-
ina. Guð hefur gefið okkur vilja og
hendur til þess að ákvarða og
skapa. Það er um þennan vilja og
þessar hendur sem málið fjallar.
Kirkjan skilur að með hjálparstarfi
einu sér tekst ekki að koma endan-
legu réttlæti á í heiminum né bj arga
heiminum frá hungri og dauða, þar
þarf meira að koma til. Hjálpar-
starfið er samt hvort tveggja í senn
krafa um réttlæti og bein hjálp til
nokkurra sem þjást, tjáning vonar
sem við trúum að megi uppfylla.
Þetta er málstaður söfnunarinn-
ar „Brauð handa hungruðum
heimi“, sem Hjálparstofnunin mun
standa að nú á jólaföstu, landssöfn-
un sem felur í sér ákall um vakn-
ingu, vekja okkur öll til að skynja
raunþarfir lífsins, beina augum
okkar að meðbræðum og systrum í
nálægð og fjarlægð, sem heyja
Kaflar úr prédik-
un Gunnlaugs
Stefánssonar í
brauðmessu
Hjálparstofnunar
kirkjunnar, í út-
varpi sunnudag-
inn 4. desember
þögult hungurstríð við þjáningar
og dauða. Hjálparstarfið er raun-
hæf von. Um þessar rnundir vinnur
Hjálparstofnunin að því að fram-
leiða hundruð þúsundir taflna úr
malaðri skreið fyrir framlögin okk-
ar, en ein tafla fullnægir eggjahvít-
uþörf manns í einn sólarhring.
Fyrir auglýsingakostnað þjóðar-
innar í einn dag mætti gefa 100 þús.
manna dagsskammt af eggjahvítu-
efnum, en skortur á eggjahvítuefn-
um er eitt alvarlegasta vandamálið
á þurrkasvæðum Afríku og dregur
þúsundir manna til dauða.
Fyrir auglýsingakostnað þjóðar-
innar í einn dag mætti bora og
virkja fjölda neysluvatnshola og
setja upp dælubúnað, en ein hola
getur tryggt þúsund manns aðgang
að hreinu og ómenguðu vatni.
Víða í Afríku er það hlutverk
kvenna og barna að sækja vatn, oft
sex tíma burður af óhreinu og sýktu
vatni sem leiðir til margra sjúk-
dóma.
íslensk þekking á fiskveiðum,
fiskirækt og í landbúnaði getur
ekki aðeins bjargað lífi hungraðra
og þjáðra, heldur rennt stoðum
undir framtíðina fyrir byggðarlög
og heil landssvæði.
Að þessum verkefnum starfar
Hjálparstofnunin fyrir framlögin
okkar í söfnuninni. Á dagskrá