Þjóðviljinn - 31.03.1984, Qupperneq 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 31. márs - 1. apríl 1984
Hjartað lœrir að syrgja á sama
hátt og það lœrir að elska.
Eugénie de Guérin
„Sœl
vermir
sólin oss
alla“
Meðal þekktustu skálda á 17. öld
voru svokölluð austfirsku skáldin. Eitt
þeirra var sr. Bjarni Gissurarson íÞing-
múla (1621-1712) en hann var dóttur-
sonur sr. Einars í Eydölum. Árið 1960
kom út hjá Menningarsjóði kver með
ljóðum sr. Bjarna og nefnist það Sólar-
sýn og er það ekki út í hött því að allt að
því tilbeiðsla á sólinni kemur fram hjá
skáldinu. Við skulum nú líta á nokkur
sýnishorn úr bókinni Sólarsýn.
Sœl vermir sólin oss alla.
/ hæöunum byggir herrann sá,
sem henni skipaði loftið á.
Hans vil eg að fótunum falla.
Hvað gott það, sem hnígur til mín,
heilagur guð, er eignin þín.
í Ijósið þitt, sem Ijómar og skín,
leið þú mig, þegar ævin dvín.
Konumissir
Ellimanni er ekki tamt
að yrkja á millum lúna;
bændum þykir byljasamt
blása í Skriðdal núna.
Heldur kalt er í húsum mín,
hitalítið í rúmi,
dagurinn stuttur, daprar sýn,
dregur því skjótt að húmi.
Kúri eg einn, þá angrið slær,
öðru firrtur mengi,
eins og haukur kaldar klœr
knýr og berst við lengi.
(Úr Arndísarkvæði 1698)
Ferhent
Ferskeytt lag er hægt um hönd
að hafa í versa smíði;
þessi minnst er mœrðin vönd,
má þó fara með prýði.
Fordild þykir mörgum mest
málin Ijós að hylja;
Eddukenning er svo best,
að allir megi það skilja.
Fræðum visku fornum í
fátt eg skil og þekki;
lastar hann krummi löginn af því,
að lærði hann sundið ekki.
Góa 1706
Nú er úr garði gengin
Góa drottningin,
fagurt á frúr og mengi
fellt hefur sólarskin;
haganna blíða beit
bætti í hvörri sveit
upp og niður allt um kring
útijörðin feit
leikur um holt og haga,
hefur nú fullan maga.
„Svo
eru
þessi
snöggu
veðra-
brigði“
Viðtal við rússneska
myndlistarmanninn
Orest Vereiskí en
Vereiskí með eina af myndum sínum úr Sjálfstæðu fólki eftir Halldór Laxness í höndum: ísland
er opinberun fyrir listamann. Ljósm.: Atli.
skreytti Brekkukotsannál og gerði þá t.d.
mynd af Birni gamla í Brekkukoti eins og ég
hafði ímyndað mér hann við lestur bókar-
innar. Mér fannst hann standa mér ljóslif-
andi fyrir hugskotssjónum en hann varð
eins og norskur skipstjóri -með kragaskegg
og hatt með breiðum börðum. Þessi mynd
er nú í fórum Halldórs í Gljúfrasteini. Ég
hafði hins vegar haldbetri gögn þegar ég
gerði myndir í íslandsklukkuna, bæði úr
alfræðibókum og gömlum ferðabókum frá
íslandi. Og áður en ég myndskreytti bækur
Stefáns Jónssonar ferðaðist ég um fsiand til
að afla mér gagna. Ég fór t.d. í Árbæjar-
safnið og teiknaði allt að utan og innan. Þá
kom í ljós að íslenski rokkurinn er alveg
eins og sá rússneski og ég kannaðist líka við
margt annað að heiman, svo sem tóbaks-
járnið, söðla og hnakka.
Hefurðu komist í tæri við íslenska mynd-
hann hefurmynd-
skreytt bækur eftir
Halldór Laxness og
Stefán Jónsson
Orest Voreiski heitir rússneskur mynd-
listarmaöur sem fyrir aldarfjóröungi
eða svo tók ástfóstri viö ísland og ís-
lenskar bókmenntir og hefur mynd-
skreytt margar íslenskar bækur sem
komið hafa út í Sovétríkjunum. Hann
kom fyrst til landsins áriö 1958 og gaf
út aö lokinni þeirri ferð dagbók sína í
máli og myndum frá íslandi. Hann var
nýlega í heimsókn hér á landi í fjórða
skipti í tilefni af 25 ára afmæli félagsins
Sovétríkin-Ísland, en hann er einn af
varaforsetum þess. Viö náöum tali af
honum viö þaö tækifæri.
Hvað veldur þessum sérstaka áhuga þín-
um á íslandi?
- ísland er sennilega óvenjulegt land fyrir
aðra Evröpubúa og sérstaklega Rússa. Það
er sama hvar maður er t.d. staddur í
Reykjavík. Alls staðar sést hafið og náttúr-
an er svo nærri. Svo eru kannski hús og skip
á bak við þau. Þetta er svo óvænt. Það er
ekki bara hægt að sjá báta á hafinu heldur
líka við húsin og form þeirra hrífa mig. Ég
er stöðugt að sjá ný og falleg form. Ég er
líka mjög hrifinn af fjallalandslagi og loftið
er svo tært að fjöllin virðast nærri þó að þau
séu langt í burt. Þetta er opinberun fyrir
listamann. Svo eru þessar snöggu veðra-
breytingar. Það er hríð, svo er allt í einu
komin sól, snjórinn bráðnar og pollar
myndast á götunum. Fólkið í þessu lands-
lagi er hins vegar svo stórt að það getur ekki
týnst. íslendingar hafa sigrast á erfiðri nátt-
úru og eru þess vegna í senn djarfir og ein-
Teikning eftlr Vereiskí úr Sögunni um Hjalta
litla eftlr Stefán Jónsson.
lægir. Þeir eru fullir af orku og einnig blíðu
vegna þess í hve náinni snertingu þeir eru
við náttúruna. Lestur minn á íslenskum
bókmenntum hefur líka styrkt þetta álit
mitt.
Hvernig komstu í samband við ísland?
- Sovéski rithöfundurinn Fish ferðaðist á
sínum tíma til íslands og kom heillaður til
baka. Hann skrifaði bók um landið og þau
skrif vöktu fyrst áhuga minn.
En hvernig hefur þér gengið að mynd-
skreyta íslenskar bækur sem lýsa horfnu
þjóðfélagi eins og Hjaltabókunum og
bókum Halldórs Laxness?
- Ég hef orðið að leita mér fanga í ferða-
bókum og gömlum útgáfum. Ég hafði
aldrei komið til landsins þegar ég mynd-
list?
- Já, og mér finnst það makalaust hve
listin á mikil ítök í íslendingum. Bæði á
heimilum og fyrírtækjum eru alls staðar
myndir eftir góða listamenn. Ég held að
málaralistin gegni álíka miklu hlutverki í lífi
íslendinga og bókmenntirnar. Fólk vill sjá,
skrifa og lýsa einhverju. Málaralist á fslandi
er í stíl við íslensku náttúruna.
Þess skal að lokum getið að Orest Ver-
eiski er með þekktari myndlistarmönnum í
Sovétríkjunum og hefur t.d. myndskreytt
stórar útgáfur af verkum Sjólókofs (Lygn
streymir Don) og Tolstoys (Anna Karen-
ína). í ferð sinni til íslands nú í mars afhenti
hann Listasafni íslands 9 frumteikningar
eftir sig úr bókum Halldórs Laxness og'
Myndlista- og handíðaskólanum afhenti
hann skissur af myndum sínum úr bókum
Stefáns Jónssonar.
-GFr
Póstkortið að þessu
sinni var gef ift út af
Sigfúsi Eymundssyni
en álitift er aft myndin
sé tekin 1884. A
hennier bærinn
Haukagil í Hvítársfftu
í Borgarfirfti. Lengst
til vinstri erfrú Sól-
veig, kona Sigfúsar,
en síftan koma
bóndahjónin á
Haukagili, þau Ingi-
björg Vídalín og Sig.
urftur Jónsson. Litla
stúlkan næst þeim er
Margrót Helgadóttir,
föftursystir Halldórs
Laxness.