Þjóðviljinn - 27.01.1985, Blaðsíða 2

FLOSI
Miku
skammtur
af Félagsmálafíkn
Menn ættu að fara afar varlega í það að hætta að
drekka. Afar varlega. Fylgir nefnilega böggull
skammrifi.
En hér verð ég að staldra við. Hvað þýðir það
eiginlega að böggull fylgi skammrifi? Auðvitað alveg
. útí hött að vera að slá um sig með orðtökum sem
maður skilur ekki í botn. Slíkt viðhafa bara grautar-
hausar. Hugsunin á að vera skýrt fram sett, í henni á
að vera upphaf og endir, orsök og afleiðing og
jafnvel æskilegt að maður viti sjálfur, hvað maður er
að fara, þegar einhveriu er slegið fram.
Svo ég næ mér í orotakasafn Halldórs Halldórs-
sonar til þess að gá að því hvað ég eigi við þegar ég
segi að böggull fylgi skammrifi ef maður hætti að
drekka. Og skýringin í orðtakasafninu lætur ekki á
sér standa:
„Böggull er hér líklega ketbitinn sem hangir við
rifið eða þann enda þess sem er áfastur við hrygg-
inn“.
Það er einmitt akkúrat þetta sem ég á við. Því að
hætta að drekka fylgir einmitt ketbiti sem hangir við
hrygginn, eða þann enda hans sem er áfastur við
hrygginn.
Á meðan maður er sífullur er það að vísu rétt að
maður er stundum litinn hornauga (hvað sem það nú
þýðir), en þegar runnið er af manni keyrir um þver-
bak (hvað sem það nú þýðir). Þá er nú fyrst farið að
hafa horn í síðu manns, sem skýrt er í orðtakasafni
Halldórs Halldórssonar: „Obliquem semper esse
adversus aliquem".
Akkúrat þetta sem ég á við.
Versti fylgifiskur hófsemdar í ofnotkun á brennivíni
- að ekki sé nú talað um algert bindindi - er að þegar
maður hættir að vera ölóður í tíma og ótíma er álitið
af fjölmörgum (og þá auðvitað þeim sem ekki vita
betur) að maður hafi fengið vitrun og fyrir guðlega
handleiðslu öðlast þá yfirnáttúrlegu náðargáfu að
verða félagsmálaséní.
Varla er runnið af manni þegar maður vaknar við
þann vonda draum að vera orðinn formaður hér,
varaformaður þar, ritari, meðstjórnandi, endurskoð-
andi, jafnvel gjaldkeri. Gjaldkeri, guð minn góðurog
það án þess að vita einu sinni hvort maður er þjófótt-
ur eða ekki. Nefndir og ráð, starfshópar, grúppur og
hópefli. Alls staðar er maður orðinn innsti koppur í
búri og til glöggvunar vísa ég enn til orðtakasafns
Halldórs Halldórssonar. „Koppur er hér einhvers
konar ílát, en búr matargeymsla".
Mér er nær að halda að ég sé á góðri leið með að
vera ómissandi hvar sem fleri en einn eða tveir koma
saman á félagslegum grundvelli.
Fróðir menn telja afar einstaklingsbundið hvað
menn séu fljótir að ánetjast eitri, ólyfjan og vondum
siðum. Ég hef leyft mér að kalla þá sem hafa orðið
slíkum ástríðum að bráð, einu nafni „fíkla“.
Á síðari árum hafa vísindin bent á og stutt það
gildum rökum, að fjölmargt í lífinu og tilverunni, ann-
að en eitur og brennivín, sé ávanabindandi.
Þannig verða menn: spilafíklar, matarfíklar,
hlaupafíklar, vinnufíklar og jafnvel vatnsfíklar.
Ef ég nú gef félagsmálaástríðunni lausan taum-
inn, blasir við mér sú ógn að verða með tímanum
félagsmálafíkill. Það er nú að fara úr öskunni í eldinn,
eins og það er kallað og ekki skýrt í orðtakasafninu.
Félagsmálafíkill, drottinn minn dýri. Ég verð að
„gera eitthvað í mínum málum" áður en félags-
málaástríðan nær tökum á mér.
Ekki er vafi á því að síðan fólk hætti í stórum
hópum að reykja og drekka, hefur félagsmálabölið
vaxið hröðum skrefum.
Alls staðar umhverfis okkur, sama hvert litið er,
blasir við okkur fólk sem ofurselt er félagsmála-.
fíkninni, er bókstaflega forfallið.
Ósjálfbjarga velkist þetta fólk í lífinu og tilverunni
ófært um að sinna frumþörfum sínum, eins og til
dæmis þeirri að ganga örna sinna, án þess að skjóta
fyrst á fundi um málið og „leggja þar drög að því að
það verði reyfað og rannsakað með tilliti til að-
stæðna og miðað við núverandi ástand. Ræða síðan
í starfshópi hvort aðkallandi sé að hefja framkvæmd-
ir, eða hvort rétt sé að freista þess fyrst að gera
frumrannsókn á eðli málsins og þeim mengunar- og
umhverfisvanda, sem af framkvæmdum getur hlotist
og kanna í náinni samvinnu við starfshópinn hvort
tímabært sé að setja málið í nefnd, sem skilaði síðan
áliti um vandamálið í heild, svo hægt sé að leggja
drög að ákvörðunartöku um það, hvort rétt sé að
fresta málinu, eða láta til skarar skríða og fara á
klóið."
Áfengisbölið er hreinn barnaleikur hjá félagsmála-
ástríðunni. Lítum í kringum okkurog sjáum öll heimil-
in sem eru í rúst útaf heimilisföður sem forfallinn er í
félagsmál.
Félagsmálafíkillinn er til í að fórna heimilisham-
ingju, búi og barnaláni fyrir einn lítinn nefndarfund.
Hann leggst út sólarhringum saman til að geta tekið
þátt í störfum starfshópsins um það hvort rétt sé að
smyrja hjarirnar á útidyrunum á félagsheimilinu
strax, eða bíða með það. Og loksins þegar hann
kemur heim er hann ekki mönnum sinnandi vegna
þess að breytingartillaga hans í „hjaramálinu" náði
ekki fram að ganga.
Hann misþyrmir konunni sinni, lemur börnin og fer
að hreinrita fundargerð.
En mér þykir alltof vænt um bílinn minn, húsið,
hestana, konuna og börnin, til að láta ástríðuvágest
félagsmálafíknarinnar ná tökum á mér.
Og ég hugsa með mér, einn og án þess að skjóta á
fundi:
„Hingað og ekki lengra“.
Hryllingsbúðin
á útopnuðu
meðal þeirra eitt vel þekkt'
hommaleikrit sem hefur vakið
athygli erlendis.B
Aðsókn að litlu hryllingsbúð-
inni virðist ætla að verða góð
enda nota aðstandendur
hennar ýmsar nýstárlegar að-
ferðir til að kynna verkið.
Þannig munu þeir fara í ýmis
fyrirtæki með myndband og
sýna í kaffihléum valda kafla
úr verkinu og bjóða svo miða
með afslætti. Þetta mun
ganga vel.
Fyrir forvitnissakir má bæta
því við, að Leikfélag Reykja-
víkur hafði á sínum tíma hug á
að taka Litlu hryllingsbúðina
til sýninga og hafði leikritið til
skoðunar, frá umboösmanni
höfundarins í Svíþjóð. Hitt
leikhúsið - en það sér um Litlu
hryllingsbúðina - varð á
undan að festa sýningarrétt-
inn, og mátti víst ekki miklu
muna.
Velgengni Hins leikhússins
veldur því að aðstandendur
þess, þeir Páll B. Baldvinsson
og Sigurjón Sighvatsson eru
þegar farnir að leita sér að
næsta viðfangsefni, og mun
koma til greina að setja upp
nýtt stykki strax í vor, enda
telja þeir víst sumarið ekki
dauðan tíma til leiksýninga.
Mörg verka eru í brennidepli,
Castro
og Kinnock
að kánkast á
Neil Kinnock leiðtogi breska
Verkamannaflokksins var í
heimsókn í Nicaragua á dög-
unum. í ferð sinni til Suður-
Ameriku hitti hann Fidel Ca-
stro og tóku þeir góðlátlegt
spjall saman.
Þar kom að tali þeirra að
Castro sagði frá því hvers
vegna hann væri svo
karlmannlegur um kjálkana
með skeggið sitt. Ástæðan
væri sú að sem skæruliði á
Kúbu hafi hann ekki haft að-
stöðu til þess að raka sig. Síð-
ar hefði hann reiknað út að
rakstur tæki 15 mínútur á
hverjum degi, - og á ári u.þ.b.
90 klukkustundir. Kinnock lét
ekki sannfærast um þessar
kostnaðarkenningar og bætti
við: „Ef þér hættið líka að þvo
yður, - þá vinnið þér einn
mánuð til viðbótar, jafnvel þótt
það væri dálítið andfélags-
legt“.
2 SlÐA - ÞJÓÐVIUINN'i Sunnudagur 27. janúar 1985
lllkvitni
kratinn
Fjölgi lítið fiskunum
flokkslegum í trúnni,
skaltu bara skipta um
skipstjóra í brúnni.
Hafði þær báðar
í nýútkominni ævisögu Sig-
urðarThoroddsen eru margar
bráðskemmtilegar gaman-
sögur. Hér er verið aö segja
frá Þingeyjarsýslum:
„Nokkuð var bruggað af
áfengi í sýslunni og var ekki
alltaf hirt um að þrífa flösk-
urnar sem notaðar voru undir
bruggið og ekki tekið alvar-
lega, þó að köngulóarvefur
eða flugur væru í þeim. Þess
vegna var það, að aðkomu-
maður hjá Jóni á Laxamýri
sagi, er honum var rétt flask-
an: „Ætlarðu mér að drekka
þennan óþverra. Það eru
flugur í flöskunni." „Flugur í
flöskunni?" spurði Jón. „Já,
þarna eru reyndar tvær
flugur." „Lof mér að sjá.“ í því
setti Jón stútinn á munn sér
og saup góðan gúlsopa. „Ég
hafði þær báðar," sagði hann
og rétti hinum flöskuna.“B
Kvennagrínarar
kvikmynda
Meðal þeirra sem sóttu um til
Kvikmyndasjóðs og nú naga
neglur í bið milli ótta og vonar
voru þær grínaktugu stöllur
Guðný Halldórsdóttir kvik-
myndari og Edda Björgvins
leikari. Þær munu hafa sótt
um styrk til að gera handrit að
grínmynd, en einsog alþjóð er
ábyggilega kunnugt voru þær
meðal nánustu aðstandenda
skaupsins um áramót sem
mæltist vel fyrir hjá flestum.
Anna Björnsdóttir fyrirsæta
hefur verið orðuð við kvik-
myndina en síðustu fregnir
herma að sú saga sé alls ekki
á rökum reist. Eða
þannig....B
Skapa sér
skoðun
Daginn sem ákveðið var að
Elva Björk bókasafnsfræðing-
ur fengi stöðu framkvæmda-
stjóra Ríkisútvarpsins var haft
við hana viðtal í útvarpinu. Þar
var hún spurð álits á svo nefn-
du „frjálsu útvarpi". Hún
sagðist hafa skoðun á því máli
en hún yrði að fá lengri tíma til
Framhald á bls. 3