Þjóðviljinn - 24.03.1985, Blaðsíða 17

LEIÐARAOPNA
spilavíti barnanna?
Alfreð Eyjólfsson skólastjóri
Vantar félagsmiðstöð í hverfið
Alfreð Eyjólfsson, skólastjóri í
Austurbæjarskóla: Hafið þiðorðið
vör við að leiktækjasalirnir í ná-
grenni skólans sköpuðu vanda-
mál meðal nemenda hans?
Já, við höfum orðið vör við það og
dæmið sem þið sögðuð frá í blaðinu í
vikunni er ekkert einsdæmi meðal
okkar nemenda. Við höfum beitt okk-
ur gegn þessum stöðum og bæði við og
foreldrafélagið í skólanum erum mjög
ósátt við að þessum leiktækjasölum
skuli öllum vera komið fyrir hér á
svæðinu í kringum skólann. Áráttan í
spilakassana getur orðið að sjúkdómi
og hann getur þurf að meðhöndla eins
og hverja aðra fíkn. Þá er því ekki að
neita að þeir nemendur sem helst hafa
úr lestinni í skólanum eða eru félags-
lega illa staddir hafa sótt í þessa staði
eftir félagsskap. Við vitum iíka frá
krökkunum að þeir sem selja vímuefni
ganga um á þessum stöðum. Hér er því
um flókið vandamál að ræða.
Er tómstundaaðstöðu unglinga í
miðborginni ekki ábótavant?
Jú, það er engin félagsmiðstöð hér f
austurbænum eða vesturbænum. Þetta
gerir það að verkum að krakkarnir
sækja meira í skólann og gerir um leið
meiri kröfur til tómstundastarfs hjá
okkur. Við höfum mætt skilningi á
þessum vanda hjá Æskulýðsráði, og
höfum jafnvel verið að renna hýru
auga til kjallarans undir kórnum í
Hallgrímskirkju í þessu skyni. En þeg-
ar við heyrðum síðast frá borgarstjóra
um þessi mál var ekki á honum að
heyra að lausn væri í sjónmáli.
Við fáum sérstaka fjárveitingu til
þess að standa straum af félags- og
tómstundastarfi eins og aðrir skólar,
og höfum jafnframt fengið stuðning
frá Æskulýðsráði vegna sérstöðu okk-
ar, en þetta dugir ekki til. Kennarar
leggja hér á sig ómælda vinnu í félags-
og tómstundavinnu, oft fyrir litla eða
enga greiðslu. Við höfum hér opið hús
á kvöldin, þar sem krakkarnir koma
saman og hlusta á tónlist, dansa, horfa
á myndbönd, fara í borðtennis
o.s.frv., en þessi starfsemi nær því
ekki að vera einu sinni í viku fyrir
hvern aldurshóp.
Það má líka spyrja sjálfan sig að því
hvað skólinn eigi að ganga langt í þess-
um efnum, hvort hann eigi að vera
fræðslumiðstöð eða gæslumiðstöð.
Alfreð Eyjólfsson vildi að lokum
benda á það algjöra úrræðaleysi sem
væri í gerðverndarmálum barna og
unglinga hér á landi. Barnageðdeildin
væri svo lítil að þar væri ekki einu sinni
hægt að koma inn bráðatilfellum og
ekki væri til hér á landi nein geðdeild
sem væri sérstaklega fyrir unglinga.
Við íslendingar erum ekkert frá-
brugðnir öðrum þjóðum um geð-
heilbrigði og slíkar meðferðarstofnan-
ir fyrir unglinga vantar tilfinnanlega
hér á landi. 61g.
Gísli Arni Eggertsson
Að lifa frá degi til dags
Gísli Árni Eggertsson fulltrúi
Æskulýðsráös Reykjavíkur: Hvað
gerirÆskulýðsráð Reykjavíkur
fyrir félagslega illa stadda ung-
lingaog börn?
Hafa verður í huga að þegar litið er
til Æskulýðsráðs Reykjavíkur í þessu
tilliti að Æskulýðsráð er ekki meðferð-
arstofnun, en eitt af markmiðum
Æskulýðsráðs er að vinna fyrirbyggj-
andi starf og sjá unglingum fyrir tóm-
stundaiðju við sitt hæfi. Þá er það
einnig markmið okkar að reyna að ná
til þeirra unglinga sem af einhverjum
orsökum sinna ekki heilbrigðum við-
fangsefnum í sínum tómstundum.
Þróunin í þessum málum undanfar-
in ár hefur ótvírætt verið í þá átt að sá
hópur sem við köllum „áhættuhóp"
stækkar ört. Hér er m.a. átt við ung-
linga sem hneigjast til andfélagslegrar
hegðunar af ýmsum orsökum t.d. upp-
lausnar í fjölskyldunni, brottfalls úr
skóla, aukinnar vímuefnaneyslu o.fl. í
mörgum tilfellum valda þessar aðstæð-
ur almennu áhugaleysi unglingsins um
eigin hag. Þegar þessi hópur safnast
saman eins og við höfum dæmi um t.d.
í tengslum við leiktækjasalina, skapar
hann sinn eigin kúltúr sem dregur að
sér fleiri ístöðulitla unglinga með þeim
formerkjum að aðeins skuli lifa lífinu
frá degi til dags. Þetta á að sjálfsögðu
aðeins við hluta af þeim hópi sem sæk-
ir afþreyingarstaði eins og leiktækja-
sali en þetta er samt stórt vandamál.
Þróun sem þessi kallar á sérhæfðar
starfsaðferðir og aðrar en hefðbundið
æskulýðsstarf byggir á. Æskulýðsráð
hefur brugðist við með því að auka og
efla þá starfsþætti sem kalla má fyrir-
byggjandi starf. Við allar félagsmið-
stöðvarnar er starfrækt klúbbastarf
eða hópstarf sem hefur það markmið
að gefa unglingunum tækifæri til að
eyða sínum frístundum í því umhverfi
og við þau Verkefni sem þeir sjálfir
kjósa sér. Þannig er reynt að nálgast
unglingana á þeirra eigin forsendum
og hafa áhrif á þá félagslega og uppeld-
islega.
Að okkar mati hefur sýnt sig að hóp-
starfið með hæfum leiðbeinendum er
lang áhrifaríkast. I tengslum við
hverja félagsmiðstöð er unnið að upp-
byggingu svokallaðs leitarstarfs sem
unnið er úti í hverfinu og á þeim stöð-
um þar sem unglingarnir safnast sam-
an. Markmiðið með þessu starfi er að
virkja þá unglinga sem lítið eða ekkert
sækja félagsmiðstöðina og fá gleggri
mynd af ástandi unglingamála í hverf-
inu.
Af öðrum verkefnum sem æskulýðs-
ráð vinnur að til að ná til þessa áhættu-
hóps má til dæmis nefna vinnuhópa
unglinga sem munu starfa við Felia-
helli og Tónabæ næsta sumar, sérstakt
átak í vímuefnafræðslu, skipulagða
útivist og ferðalög með hópa, aukið
samstarf við aðrar stofnanir og með-
ferðaraðila og aukna fræðslu starfs-
fólks.
Að lokum vil ég segja að umræða
um unglingamál almennt á ekki og má
ekki einkennast af því að unglingarséu
óargadýr, þeir eru fólk. í hópi þeirra
eru mjög sterkir kraftar ekki síst í
áhættuhópunum, sem við eigum að
virkja og skapa unglingum skilyrði til
að fá útrás fyrir á heilbrigðan hátt.
Kristján Sigurðsson
Sumum leiktœkjasölum œtti að loka
Kristján Sigurðsson forstöðumað-
ur Unglingaheimilis ríkisins í Kóp-
avogi: Skapa leiktækjasalirnirfé-
lagsleg vandamál meðal unglinga
borgarinnar?
Já, sumir leiktækjasalirnir eru að
mínu áliti vandamál í félagslífi ung-
linga í borginni. Það eru þó ekki leik-
tækin út af fyrir sig sem skapa vand-
ann, - þetta eru bara skemmtileg tæki
sem unglingarnir geta haft gaman af.
Vandinn er hins vegar sá að þarna er
stofnað til samkoma unglinga án þess
að eðlileg stjóm sé höfð á þessum
stöðum og án þess að fyrir hendi sé það
öryggi sem unglingarnir hafa þörf
fyrir. Unglingar þurfa alltaf vissa
stjórn eða eftirlit. Þessir staðir eru líka
mismunandi vel upplýstir, þarna eru
meira og minna dimm skot, og þarna
hefur án efa verið um neyslu áfengis að
ræða og annarra vímuefna að ég held.
Annars eru leiktækjasalirnir mjög
mismunandi, og það er vegna þess að
þeim er mismunandi stjórnað. Ák-
veðnir staðir eru þannig reknir að
þeim ætti að loka að mínu áliti.
Fá krakkarnir spilafíkn af því að
sækja þessa staði?
Já, ég býst við að sumir geti fengið
hana, en krakkarnir sækja þó fyrst og
fremst vegna félagsskaparins. Ég tel
hins vegar að leiktækin sem slík séu
ekkert höfuðvandamál, það er hins
vegar félagaslífið sem skapast í kring-
um þau, og það stafar fyrst og fremst af
stjórnunarleysi.
Hvað fínnst þér að ætti að gera í
þessu máli?
Ég veit að þeir sem til þekkja gera
mikinn greinarmun á stöðunum og ég
tel að það ætti einfaldlega að loka
þeim stöðum þar sem ekki er um eðli-
lega stjórnun að ræða. Spurningin er
hins vegar hver eigi að bera ábyrgð á
þessu, því það er eins og allir vilji
skjóta sér undan henni. Það er enginn
vafi á því að stöðum þar sem engin
stjórn ríkir, magnast upp félagsleg
vandamál, og slíkum stöðum væri bet-
ur lokað en hafa þá opna. Auðvitað
þyrfti þá eitthvað að koma í staðinn,
en það er þó skárri kostur að loka en
að láta þetta þróast áfram.
Ætti borgin að standa fyrir þeirri
starfsemi sem koma þarf í staðinn fyrir
leiktækjasalina?
Ekki endilega. Ég er ekki á móti
einkarekstri á þessu sviði og tel
reyndar að Æskulýðsráð valdi því ekki
að sinna öllum þeim þörfum sem upp-
fylla þarf í þessu sambandi. Ég held að
borgin ætti að hjálpa einstaklingum í
þessu. Vandinn er fólginn í því að
hjálpa þeim krökkum félagslega sem
ekki passa inn í jafnaldraflokkinn. Ég
held að það séu tiltölulega fá börn sem
lenda illa að þau einangrist eða detti úr
félagsskapnum, en þau eru of mörg
engu að síður. Önnur hlið vandans er
svo sú að sú unglingamenning sem fær
að þróast án stjórnunar og eftirlits
verður ekki til góðs, því hún fer á
skjön við fullorðinsmenningu og nær
aldrei að aðlagast henni.
ólg.
Sunnudagur 24. mars 1985 ÞJÓÐVILJINN - S(ÐA 17