Þjóðviljinn - 24.03.1985, Blaðsíða 18

Irland
Smokkar
lögleyfðir
Kaþólska kirkjan bíður ósigur á írlandi.
Nýjar reglur um getnaðarvarnir
I sl. mánuöi var söguleg
ákvörðun tekin á írska þing-
inu. í fyrsta sinn í sögu lýð-
veldisins voru samþykkt lög
sem kaþólska kirkjan var og er
í sterkri andstöðu við. Ríkis-
stjórninni tókst að þvinga fram
breytingar á lögum um getnað-
arvarnir þannig að nú mega
þeir sem hafa náð 18 ára aidri
kaupa sér smokka og sæðis-
drepandi smyrsl í apótekum
án þess að framvísa giftingar-
vottorði og lyfseðli frá lækni.
Fram til 1979 var stranglega
bannað að selja getnaðarvarnir í
írska iýðveldinu. Bann þetta or-
sakaði líflegt svartamarkaðs-
brask með smokka og algengt var
að ferðamenn kæmu til landsins
og gæfu sig fram við tollverði með
fullar ferðatöskur af þessum
varningi til að vekja athygli á
málinu í blöðum. Þegar upp
komst um stóra smokkalagera í
bflskúrum landsmanna voru
eigendur dregnir fyrir dómstóla
og birgðirnar gerðar upptækar að
undanskildum þeim smokkum
sem talið var að viðkomandi
eigendur þyrftu handa sjálfum
sér til æviloka. Það var nefnilega
ekki ólöglegt að eiga smokka, að-
eins að flytja þá inn og selja.
Þegar stjórnvöldum þótti nóg
komið af þessum skrípalátum var
reglunum breytt og giftu fólki
gert mögulegt að fá smokka útá
lyfseðil og giftingarvottorð.
Einnig var ákveðið að setja upp
fjölskyldumiðstöðvar þar sem
fólki yrði gefinn kostur á almenn-
ri fræðslu og ráðgjöf um kynferð-
ismál.
í reynd hafa þessar miðstöðvar
síðan stundað útsölu á getnaðar-
vörnum handa þeim sem vilja án
þess að spyrja nokkurra spurn-
inga, og trúir sínu tvöfalda sið-
gæði hafa írar verið sammála um
að hafa ekki hátt um þessa starf-
semi. Þannig hefur fólk sem býr í
þéttbýli og í grennd við fjölskyld-
umiðstöðvarnar getað útvegað
sér getnaðarvarnir eftir þörfum.
En samkvæmt lögunum mátti
þetta ekki og eðlilega hefur ýms-
um þótt svona pukur fremur
undarlegt. Til að vekja athygli á
fáránleikanum kærði læknir
nokkur sjálfan sig fyrir að láta
sjúkling hafa nokkra smokka
undir borðið eftir lokunartíma
apóteka. Maðurinn var kvæntur
og átti því rétt á smokkunum en
samkvæmt reglunum varð hann
að fá lyfseðil og fara með í næsta
apótek. Læknirinn mátti ekki
eiga smokka sjálfur og gefa sjúk-
lingum og var því dæmdur í 500
punda sekt og áminntur af dóm-
ara um að brýna frekar fyrir sjúk-
lingum sínum þá einu getnaðar-
vöm sem kaþólska kirkjan viður-
kennir: að forðast samfarir.
Verkamannaflokkurinn sem er
fremur smár setti það að skilyrði
fyrir þátttöku í núverandi ríkis-
stjórn að þessum reglum yrði
breytt og samstarfsflokkurinn,
Fine Gael, undir forystu forsætis-
ráðherrans, dr. Garret FitzGer-
ald, samþykkti að láta nú til
skarar skríða.
í rökum sínum hefur stjórnin
helst haldið fram almennum
mannréttindamálum og frelsi
minnihlutahópa til að stunda sið-
gæði sem kaþólska kirkjan sam-
þykkir ekki og sýna þannig
mótmælendum á Norður-Irlandi
að þeir gætu stundað sína ósiði í
friði þó þeir sameinuðust syðri
hlutanum, en þeir hafa eins og
kunnugt er efast nokkuð um að
þeir myndu njóta jafnréttis á við
kaþólska sem minnihlutahópur í
sameinuðu frlandi.
Á það var bent að enginn yrði
skyldaður til að kaupa smokka og
nýkjörinn erkibiskup í Dyflinni
gæti hér eftir sem hingað til látið
hjá líða að kaupa slíkan varning
og jafnframt brýnt fyrir sinni
kristnu hjörð að fylgja því for-
dæmi.
Ýmsir hugsjónamenn töluðu
svo um að það yrði að treysta
æskunni og vonlaust væri að lög-
binda kynferðislegt siðgæði.
Á móti sögðu biskupar að það
væri brot á lögmáli Drottins að
grípa fram fyrir hendurnar á
skaparanum og hafa gaman af
þeim leik sem hann gaf
mannkyninu til að fjölga sér - án
þess að vilja axla þá ábyrgð sem
náttúrulegum samförum fylgir:
frjóvgun, þungun, fæðingu og
barnauppeldi. Fyrir nú utan að
það mun vera syndsamlegt að
skipta sér af kynlífi fyrir hjóna-
band.
Einnig var bent á reynslu ann-
arra þjóða þar sem getnaðarvarn-
ir hafa verið leyfðar. Þar hefði
allt farið úr böndunum: Fóstur-
eyðingum hefði fjölgað (þær eru
auðvitað bannaðar á írlandi sem
veldur því að stór hópur kvenna
tekur ferjuna til Liverpool á
hverju föstudagskvöldi til „að
versla og lyfta sér upp“ og eru svo
komnar aftur, hvernig sem allt
fer, í vinnu á mánudag), kynsjúk-
dómar og framhjáhöld hefðu
aukist og unglingar hefðu orðið
uppvísir að því að leggja út í kyn-
líf löngu fyrir átján ára aldur. Ef
þessi ósköp myndu dynja á ír-
landi þá myndi siðferðishugsjón
þjóðarinnar gjörsamlega brotna
niður - og hvaða heiðarlegur íri
vildi það?
Eins og fyrr segir dró til tíðinda
í síðustu viku. Blöð voru yfirfull
af fréttum, yfirlýsingum kvenfé-
laga og kirkjuleiðtoga og skoð-
anakönnunum sem sýndu yfir-
gnæfandi meirihluta ungs fólks
fylgjandi breytingunum en hjón
og gamalmenni, einkum til
sveita, voru á móti. Alla daga
voru viðtalsþættir í útvarpi og
sjónvarpi þar sem framámenn og
alþýðan bitust af grimmd og á
krám var fátt annað diskúterað
en hvort menn væru með eða á
móti smokkafrumvarpinu.
Þjóðin stóð á öndinni við nafn-
akall á þinginu þar sem frum-
varpið var loks samþykkt með
þriggja atkvæða meirihluta eftir
líflegar ræður og hótanir flokks-
formanna um brottrekstur úr
þingflokkum ef einhverjir myndu
svíkjast undan merkjum. í þess-
ari viku hafa farið fram hreinsan-
ir og óháðum þingmönnum fjölg-
að nokkuð!
Og nú er bara að bíða og sjá
hvort apótekarar hlýði lögunum
og bjóði hinn forboðna varning
til sölu.
Frá sjónarhóli íslendings sem
hefur aldrei heyrt um synd er
þessi umræða öll nokkuð hláleg,
einkum þegar hugsað er til þess
að ungir írar hafa í nokkur ár get-
að fengið smokka vandræðalítið
og jafnvel pilluna í gegnum heim-
ilislækni. Umræðan hefur því að-
allega snúist um fræðilega hlið
málsins. í raun breyta lögin mjög
litlu.
En hláturinn getur ekki verið
einlægur því íslendingurinn man
líka eftir því að heima hjá honum
eru til lög sem banna bjór. Samt
má selja efni til bjórgerðar, koma
með bjór frá útlöndum og kaupa
óáfengan bjór með áfengi útí.
Þannig að í raun geta allir fengið
bjór ef þeir kæra sig um. Það er
bara aðeins erfiðara en það þyrfti
að vera ef skynsemin fengi að
ráða.
Gísli Sigurðsson,
Dyflinni
Sýningarskálar rísa í Tsukuba: komu miklu færri en boðnir voru
Heimssýning á tœkni-
undrum í Japan
Japanir hafa nýlega opnað
alþjóðlega tæknisýningu í
bænum Tsukuba skammt frá
Tokíó, þar sem lögð er mest
áhersla á undur tölvu og sjálf-
virkni. Búist er við um 40 milj-
ónum sýningargesta. Sýning-
in kemur mest frá Japönum
sjálfum - boð um þátttöku
voru send til 160 ríkja en að-
eins 48 ríki eru með á sýning-
unni.
Sú framtíðarsýn sem við blasir í
Tsukuba er árekstrarlaus vel-
megun í heimi, þar sem allskonar
vélmenni vinna störfin. Frú Sato
situr árið 2010 eða svo við heimil-
istölvu sem stjórnar matseldinni
hjá henni, gáir hver það er sem
ber að dyrum, sendir vörupant-
anir og svo mætti lengi telja.
Heimilisvélmenni spilar Chopin
á píanóog annað ryksugar á með-
an dóttirin flettir upp á því í
kennslutölvunni, hvaða augum
hundur lítur heiminn. Á meðan
skoðar bisnessmaðurinn, eigin- j
maður hennar, upplýsingaskerm
sem er á stærð við þrjá tennis-
velli...
Sýningin mun eiga að staðfesta
það fyrst og síðast, að Japanir séu
nú öðrum löndum fremri í tækni.
Enn er samt fullt af gagnrýnend-
um sem færa rök fyrir því, að Jap-
anir séu enn sem fyrr háðir öðr-
um um nýjungar, um frumlegar
hugmyndir.
- áb.
Þekkja ekki
sorg
íbúar á Tahiti þekkj a ekki hug-
takið sorg. ÞegarTahitiani missir
maka sinn, segir hann að andi
hafi gert hann veikan. Hins vegar
reiknar hann staðfastlega með að
fá umbun, - að eitthvað gleðilegt
komi fyrir hann til jafnvægis við
„sjúkdóminn“ innan skamms
tíma.
Tóbak
og dauði
Tíundi hver karlmaður og tutt-
ugasta hver kona í Danmörku
deyr af völdum krabbameins
vegna tóbaksreykinga.
Súr magi
í magasýrum er saltsýra sem er
svo sterk að hún drepur nánast
allar bakteríur í maganum. PH-
gildi hennar er milli 0.9 og 2.
Hólft höfuð
Mígrene-sjúkdómurinn, höf-
uðverkur er þekktur frá önd-
verðu. Orðið er dregið af gríska
orðinu „hemikrania“ sem þýðir
nánast hálft höfuð. Höfuðverk-
urinn finnst oft aðeins öðrum
megin.
Heimsmet í
föstu
Skotinn Angus Barbieri á
heimsmetið í föstu. Hann lifði í
382 sólarhringa með því að neyta
einungis kaffis, tes, vatns og vít-
amíns. Líkamsþyngd hans í upp-
hafi föstu var 214 kg en hann náði
sér niður í rúmlega 87 kg.
18 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. mars 1985