Þjóðviljinn - 23.05.1985, Blaðsíða 17

Kosningar á Norður-írlandi
Sinn Fein
oglRAbæta stöðusína
Verkamannaflokkurinn milli tveggja elda -
Tilraunastarfsemi eða óbreytt ástand? Sinn Feinar bjartsýnir
Bæjarstjórnarkosningar á
Norður-írlandi hafa skapað
nýja pólitíska stöðu í landinu.
Hinn róttæki sameiningar-
flokkur, Sinn Fein, sem er ein-
att kallaður pólitískur armur
þeirrar vopnuðu baráttu sem
IRA, írski lýðveldisherinn,
stendur í, náði um 10% fylgi,
skuli ekki hafa náö meiri yfir-
burðum yfir Sinn Fein. En bæði
bresk og írsk stjórnvöld hafa flýtt
sér að lýsa því yfir, að niðurstöð-
ur kosninganna munu í engu
breyta afstöðu þeirra til Sinn Fein
- hvorugur vill taka upp viðræður
við þá sem samsinna baráttu og
aðferðum IRA.
Hinsvegar er svo Verka-
„IRA getst ekki upp“, stendur á veggnum. Hvað sem líður allgóðum árangri í
kosningum telur þessi róttæki sameiningarflokkur sem fyrr að vopnuð barátta
við Breta sé það sem mestu skiptir.
fékk menn kjörna í flestum
bæjarstjórnum og kemst á
ófáum stöðum í oddaaðstöðu.
Sinn Fein er í sterkri stöðu
bæði í Belfast og London-
derry og fékk meira að segja
hreinan meirihluta í bænum
Omagh, sem er skammt frá
landamærum (rska lýðveldis-
ins.
Talsmenn Sinn Fein hafa að
vonum lýst mikilli ánægju með
úrslitin. Peir bjuggust við 30-35
sætum í bæjarstjórnum á Norður-
írlandi en fá um 50. En sem fyrr
halda þeir fast við þá afstöðu, að
velgengni í kosningum sé auka-
atriði; það sem skipti máli sé
vopnuð barátta IRA gegn bresku
valdi. Og það er þessi herskái
boðskapur og um leið takmörkuð
virðing fyrir meirihlutasam-
þykktum á Norður-írlandi sem
hefur nú komið Sinn Fein inn að
þungamiðju hinnar pólitísku bar-
áttu á Norður-írlandi.
í bæjarstjórnarkosningunum
fékk Sinn Fein sem fyrr segir
rösklega 10% atkvæða. Aðal-
keppinautur Sinn Fein um fylgi
kaþólskra manna, hinn „hóf-
sami“ verkamannaflokkur
SDLP, fékk aftur á móti nálægt
17% ogum 100 sætiíbæjarstjórn-
um. Pað hefur valdið vonbrigð-
um bæði meðal ráðamanna í Du-
blin og svo London að SDLP
mannaflokkurinn SDLP í mikilli
klípu vegna þess árangurs sem
Sinn Fein hefur náð.
Bæði í London og Dublin er
litið á SDLP sem eina „ábyrga“
málsvara kaþólskrar, írskrar
þjóðernishyggju á Norður-
Irlandi. Vegna þess, að SDLP,
„Sinn Fein er fyrir þá sem
hafa engu að tapa. Fyrir þá
sem er alveg sama um það,
hvort þeir eru „í húsum hæfir“
í augum umheimsins.
Svo segir blaðafulltrúi Sinn
Fein í Falls Road í Belfast, en það
er í hverfum af því tagi sem Sinn
Fein, sem kveðst hafa sameinað
og sósíalíkst írland á stefnuskrá
sinni, á sín helstu vígi. Þar er fá-
tækt meiri og atvinnuleysi en
annarstaðar - þar hafa menn
sem hefur sameiningu írlands að
markmiði eins og Sinn Fein, hef-
ur lýst sig reiðubúinn til nokkurra
málamiðlana við hina bresksinn-
uðu flokka mótmælenda (sem í
bæjarstjórnarkosningum fengu
samtals 60% atkvæða).
En þessir mótmælendaflokkar
vilja þá aðeins ræða við SDLP að
sá flokkur fyrir sitt leyti neiti með
öllu að hafa nokkuð við Sinn Fein
saman að sælda.
Það er hinsvegar erfitt fyrir
SDLP að fallast á svo afdráttar-
laust samgöngubann við Sinn
Fein. Fjölmargir írskir þjóðernis-
sinnar og kaþólikkar munu telja
slíka afstöðu svik við hinn írska
málstað - og hún gæti beinlínis.
leitt til þess að Sinn Fein fengi
enn öflugri stuðning en nú. A
hinn bóginn munu mótmælenda-
flokkarnir, sem vilja halda sam-
bandinu við Bretland, telja
minnsta samstarf við Sinn Fein
bera því vitni að SDLP „gangi
erinda hermdarverkamanna“.
Velgengni Sinn Fein hefur með
öðrum orðum leitt til þess að
SDLP verður nú að iðka mjög
erfiðar jafnvægiskúnstir, sem
gætu komið í veg fyrir að þessi
flokkur gegni lykilhlutverki í við-
ræðum milli stjórnanna í London
og Dublin um aukin írsk áhrif á
Norður-írlandi.
Obreytt ástand
Og ekki þarf margar IRA-
sprengjur og ekki marga sam-
starfssamninga milli Sinn Fein og
SDLP til að mótmælendaflokk-
arnir geti sannfært bresku stjórn-
ina um að þrátt fyrir allt sé illskást
að halda sig við óbreytt ástand á
Norður-írlandi. Betra en að
„engu að tapa“, og eiga því, að
sögn blaðafulltrúans, auðvelt
með að styðja Sinn Fein.
SDLP, Verkamannaflokkur-
inn kaþólski, sem telst „hóf-
samur“ hefur gefið Falls Road
upp á bátinn. Og nú um stundir er
það Sinn Fein, sem fólk snýr sér
til ef það lendir í vandræðum.
Sinn Fein hefur opnað ráðgjaf-
armiðstöðvar í hinum kaþólsku
hverfum og félagar í flokknum
hafa orð á sér fyrir að vera vel að
sér og duglegir. Þeir þekkja vel
kasta sér út í tilraunir með nýja
stjórnarhætti þar.
Talsmenn SDLP segja hins-
vegar, að það sé fyrst og fremst
ótti breskra stjórnvalda við að
brydda upp á nýmælum, sem hafi
tryggt Sinn Fein pólitíska vel-
gengni. Einn þeirra, Brian Feen-
ey, segir sem svo:
{ meira en fimmtán ár höfum
við reynt að sannfæra Breta um
að það hættulegasta sem hægt er
að gera sé að halda í óbreytt
ástand. Það þýðir að stutt er við
bakið á því óréttláta valdakerfi
sem sambandssinnar (mótmæl-
endur) hafa komið upp og þar
með magnast óánægjan í röðum
írskra þjóðernissinna. Óbreytt
ástand leiðir til meiri umsvifa
IRA - þar með eru fleiri breskir
hermenn sendir til Norður-
írlands og það leiðir svo til meiri
stuðnings við Sinn Fein.
félagsmálalöggjöfina og vita
hvað fólkið heáir rétt á. Þeir geta
útvegað lögfræðiaðstoð og sent
inn umkvartanir til yfirvaldanna.
Þeir geta, segir blaðafulltrúinn,
tosað þeim sem snauðastir eru út
úr einangrun þeirra og þegar vel
til tekst geta þeir gefið þeim nýtt
sjálfstraust.
f þakklætisskyni fyrir þessa að-
stoð kýs fólkið Sinn Fein - og
styður þar með írska lýðveldis-
herinn...
Ef herinn fer...
SDLP telur að Bretar geri ekki
annað en að reyna að „hafa stjórn
á óreiðunni" án þess að taka
nokkuð það frumkvæði sem máli
skiptir. Brian Feeney er - rétt
eins og Sinn Fein reyndar- á því,
að Bretar fari með falsrök þegar
þeir segja að ef breskur her verði
á brott frá Norður-írlandi, þá
muni umsvifalaust brjótast út
borgarastyrjöld milli kaþólskra
og mótmælenda. Það gæti komið
til blóðbaðs ef herinn væri allt í
einu horfinn. En ekkert slíkt
þyrfti að gerast ef það væri tekin
ákvörðun um brottför hersins í
áföngum og um pólitíska lausn.
Ekkert slíkt er gert, segir SDLP,
og herinn hefur það hlutverk
fyrst og fremst að styðja Sam-
bandssinna mótmælenda, sem
vilja fyrst og síðast halda í fríðindi
sín og kúga írska þjóðernissinna.
Eina leiðin
Martin McGuinness hjá Sinn
Fein segir hinsvegar, að ein sam-
an friðsamleg barátta fyrir sam-
einingu írlands muni aldrei bera
árangur, það hafi reynslan sýnt.
Þjóðernissinnuð stjórnarand-
staða innan þingræðiskerfisins
hafi ekki skil.að árangri á sínum
tíma, né heldur mannréttinda-
hreyfingin, sem byrjaði friðsam-
lega en var svo mætt með lögregl-
ukylfum og byssukúlum. McGu-
inness segir, að reyndar geti
hvorki breski herinn né IRA, ír-
ski lýðveldisherinn, unnið fullan
hernaðarsigur. En kannski geti
IRA veitt Bretum þau högg, að
ástandið verði óþolandi fyrir
bresk stjórnvöld.
McGuinness bindur miklar
vonir við það, að ungt fólk á
Norður-írlandi hlusti í vaxandi
mæli á röksemdir hinna róttæku
sameiningarsinna í Sinn Fein. Þar
með sé framtíð hreyfingarinnar
tryggð.
ÁB byggði á Information.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17
Flokkur þeirra sem
engu hafa að tapa
Höfuðvígi Sinn Fein í kaþólskufátœkrahverfunum
Hvunndagsmynd frá Belfast: hvað gerist ef herinn fer?