Þjóðviljinn - 23.05.1985, Blaðsíða 18

HEIMURINN
Argentína
leiddir fyrir
Bera ábyrgð á „hvarfi“ um 9 þúsunda manna
Mæður þeirra sem hurfu í kröfugöngu fyrir utan dómshúsið.
Meðan herforingjar réðu í
Argentínu á árunum 1976-
1981 „hurfu“ um níu þúsundir
manna - flestir voru hafðir í
haldi með leynd, pyntaðir og
drepnir síðan. Nú eru hafin í
Buenos Aires réttarhöld yfir
níu hershöfðingjum, þeirra á
meðal Galtieri fyrrum forseta,
út af morðöldu þessari og má
ætla að þau muni hafa mikil
áhrif bæði innan lands og
utan.
Aðstandendur þeirra sem
hurfu á tímum herforingjastjórn-
arinnar hafa árum saman barist
fyrir því að fá mál ættingja og
vina upplýst og þeim seku refsað.
Það er hinsvegar hægara sagt en
gert að stefna her landsins fyrir
rétt - lýðræði stendur völtum fót-
um í landinu og ef Alfonsín for-
seta tekst illa að ráða við gífur-
lega skuldasöfnun erlendis og
annan vanda, þá má eins búast
við því að herforingjar ræni völd-
um aftur. Líka ef þeir óttast um
sig vegna glæpaverka sem framin
voru á valdadögum hersins.
Hreinsun
Alfonsín þykir því sýna veru-
legt hugrekki með því að efna til
málaferla gegn herstjórunum, en
hann mun vona, að þau verði
einskonar „hreinsun" í sjúku
samfélagi og verði kannski til að
efla trú manna á lýðræði og bar-
áttu fyrir mannréttindum.
Það sem gerist í Argentínu hef-
ur jafnan mikil áhrif um alla álf-
una. Til skamms tíma voru þau
áhrif mest á verri veg: Ráðgafar
frá Argentínu hafa aðstoðað
gagnbyltingarsveitir í Nicaragua,
þeir hafa þjálfað leynilögreglu-
menn og öryggisveitir fyrir aftur-
haldið í Guatemala, náin sam-
skipti voru milli leynilögreglu
Argentínu og Uruguay meðan
þar var einnig herforingjastjórn.
Uppgjörið við herforingjana níu
- og eru þrír þeirra fyrrverandi
forsetar, er nokkur hrollvekja
þeim harðstjórum sem enn sitja í
álfunni, ekki síst Pinochet í
Chile.
Undanbrögð
Réttarhöldin í Buenos Aires
munu að líkindum standa í sex
mánuði. Málsvörnin byggir á því,
að herforingjarnir hafi á sínum
tíma verið „neyddir“ til að grípa
til „óvenjulegra aðferða“ eins og
það heitir í baráttu gegn niður-
rifsöflum til vinstri, sem hafi ver-
ið að því komin að steypa þjóðfé-
laginu. En til eru heimildir fyrir
því, að ekki einu sinni þeir her-
foringjar, sem voru fyrir 1976, að
búa sig undir að ræna völdum,
voru nokkru sinni hræddir við
áhrif borgarskæruliða vinstri
manna. Hinsvegar gerðu þeir
þegar árið 1975 ráðstafanir til að
koma á eftirliti með dauðasveit-
um svonefnds Andkommúnista-
bandalags Argentínu, sem áður
hafði iðkað sín mannrán án beins
samráðs við herinn. Herforingj-
um leist vel á að notfæra sér slík
samtök bæði fyrir og eftir valda-
töku til að ná sér niðri á vinstri-
sinnum af ýmsu tagi, sem ekki var
hægt að beina neinum lagabók-
staf gegn. Þegar slíkir menn
hurfu fórnuðu yfirvöld höndum
og sögðust ekkert vita, þetta væri
bara mannfall í „óviðráðanlegu"
stríði „öfgaafla til hægri og
vinstri". Það eru líka til heimildir
fyrir því að menn úr hernum
fremdu ýmsa glæpi að eigin frum-
kvæði, en létu líta svo út sem
vinstrisinnar hefðu verið að
verki. Þessir glæpir voru svo not-
aðir sem réttlæting fyrir valdaráni
hersins og harðneskjuaðferðum
hans við völd.
Verjendur herforingjanna níu
halda því einnig fram, að þeir
sem nú standa fyrir rétti beri ekki
ábyrgð á lægra settum mönnum í
hernum, sem hafi gengið miklu
lengra en fyrirmæli þeirra sögðu
til um. En saksóknari hefur undir
höndum gögn sem sýna, að hátt-
settustu menn hersins stjórnuðu
sjálfir ofbeldisverkunum og
kröfðust þess að fá í viku hverri
skýrslur um það, hvar fórnar-
lömb þeirra væru niður komin.
Meðal annars er til skjal þar sem
Roberto Viola, þáverandi yfir-
hershöfðingi Argentínuhers og
reyndar einn af sakborningunum
níu leggur blessun sína yfir að-
gerðir til að „útrýma niðurrifs-
öflum“ í verkalýðsfélögum lands-
ins. Ekki verður annað af orða-
laginu ráðið en að hernum sé gef-
ið grænt ljós á að pynta og myrða
óþægilega forystumenn í verka-
lýðsfélögum. Reyndar er það
svo, að um 30% þeirra sem
18 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
„hurfu“ og drepnir voru með
leynd á valdadögum hersins,
voru verkamenn.
Tvísýnt ástand
Sem fyrr segir stendur það lýð-
ræði sem á komst í Argentínu
eftir að herforingjarnir sigldu í
strand í Falklandseyjastríðinu
næsta höllum fótum. Og enda
þótt háttsettum herforingjum
hafi verið stefnt fyrir rétt, þá
kemur það enn fyrir að ofbeldis-
sveitir hægrisinna ræni vinstri-
sinnum eða berji á þeim. Og í
hernum sjálfum hafa ekki orðið
miklar breytingar. Þar er að
sönnu engan að finna nú, sem
hafi stöðu til að reyna að sölsa
undir sig vald á borð við það sem
Pinochet hefur í Chile, svo dæmi
sé nefnt. En ef ekki tekst að finna
efnahagsstefnu sem þjóðin trúir á
að geti unnið á 850% verðbólgu á
ári og svör við því hvernig á að
glíma við erlendar skuldir upp á
fimmtíu miljarði dollara - þá
kynni að vera stutt í nýtt herfor-
ingjasamsæti. ÁB tók saman.
Hér og nú
Vorhappdrætti ABR
\whappdrætti 1985
Vinninj»nr.
lireeið iA / - Ver
10. mai 1. I-Lid «ii uan.irp^raJivjói-.n-jr Kh,«o<» iv<ðS.inmimiiRróum - , I5.W» 5. Dvi't t wii:i:nt»j>i i KuiIMuihIc i-ða CtilkiWjv ( OaniiMakv v, SamviniiufmAa S .inihvii 15.01®
2. Kerrt iii Kimaii .1 lt,;iiu i»eð Sjmwr.nulc-rrtom ■ t..vKls«i: 2*M0
tit ftimun j luliii nwð S imvinnuierðwn - I-jkí»vii 2M.Mli Oifk'ieK i Oaaim'nku á veyyn: Sjinvmnuííiöj l.an.Kýn . 15.000
4. í»v,.| i vtlulmv ! Knn:lM*rv«nnvn f lti;IUi:it. á v.puai S-jmwnnuierój ’-nvhvii . IS.MIt »■» 110.000 JKjukli
'A1 þyóubiiiK.lalrt^ið i Reykjávík:
Vinsamlegast geriö skil á heimsendum
happdrættismiðum í vorhappdrætti ABR hið
fyrsta, svo unnt verði að birta vinningsnúmer.
Alþýðubandalagið í Reykjavík