Þjóðviljinn - 22.08.1986, Blaðsíða 10

VESTURLANÐ
Mér finnst alveg nauðsyn-
legt að halda þessum verð-
mætum við. Sjómennskan og
allt sem henni við kemur er
okkar menningararfleifð og
hana verðum við að varðveita,
alveg skilyrðislaust, segir
Haukur Vigfússon umsjónar-
maður Sjómannagarðsins á
Hellissandi.
Þarf meiri
rannsóknir
Sjómannagarðurinn var opn-
aður almenningi til sýnis í fyrra.
Það var Sjómannaféiag Hellis-
sands sem hafði frumkvæði að því
að koma safninu upp, en fjöl-
margir hafa lagt hönd á plóginn
og stuðlað að því að safninu var
komið upp. Sjómennskan hefur
alla tíð verið einkennandi fyrir
Hellissand eins og aðra staði á
Snæfellsnesi, og forfeðurnir hafa
vissulega skilið eftir sig hluti sem
vert er að varðveita og gefa nán-
ari gaum en nú er gert. Nægir þar
að minna á fiskbyrgin við Gufu-
skála, en þau þurfa nánari rann-
sóknar við og eru spennandi við-
fangsefni fyrir fræðimenn til að
skoða. Sjómannagarðurinn er
ánægjuleg viðleitni Jöklara til að
viðhalda menningarverðmætum
og er ekki að efa að safnið mun
vaxa og eflast þegar árin líða.
„Þetta hefur verið mjög vinsælt
'W
■ .
Krakkamir geta spurt um ótrúlegustu hluti þegar þau koma hingað. Haukur með Þorvaldarbúð í baksýn,
Sjóminjasafn
Okkur vantar ýmsa hluti
Þjóðviljinn skoðar Sjómannagarðinn á Hellissandi í fylgd Hauks Vigfússonar
hjá ferðamönnum, sem koma
hingað alls staðar að af landinu,
Austurlandi, Norðurlandi, Suð-
urlandi og Vestfjörðum, að
heimamönnum ótöldum, sem
hafa sýnt safninu mikinn áhuga“,
segir Haukur.
Fyrst vekur athygli sjóbúð,
sem kennd er við Þorvald nokk-
urn. „Þetta er eftirlíking af Þor-
valdarbúð, sem stóð áður hér
niðri við sjó. Það mætti segja mér
að Þorvaldarbúð hafi verið með
því fyrsta sem byggt var á Hellis-
sandi og er talið að hún sé nokkur
hundruð ára gömul. Þegar ég var
drengur var hún að hruni komin.
Þorvaldarbúð hefur verið með
stærri sjóbúðum sem byggðar
hafa verið hérna og hann hefur
verið stórhuga á sinni tíð. Hann
var framámaður."
Þegar gengið er inn í búðina er
fyrst komið inn í eldaskála, sem
einnig hefur verið notaður sem
geymsla. Inn af skálanum er svo
komið inn í svefnskála, þar sem
hefur verið svefnpláss fyrir átta
menn. Nokkuð er til af munum
sem tilheyrt hafa búð sem þessari
á safninu, en enn vantar mikið af
því sem íbúarnir hafa haft til dag-
legs brúks.
„Okkur vantar ýmsa þá muni
sem tilheyrðu verbúðalífinu, en
það er ekki svo auðvelt að nálgast
þá. Ég hugsa að þá sé helst að
finna á Breiðafirðinum eða á
Barðaströndinni“, sagði Haukur.
Ævafornt og
nökkvaþungt
Þessu næst leiðir hann blaða-
mann út í garð. Allur frágangur
svæðisins er mjög smekklegur og
þrifalegur og þarna halda Hellis-
sandsbúar sjómannadaginn hát-
íðlegan. En hvað um það, fyrir
utanÞorvaldarbúðerað finna
gamalt spil allverklegt semmenn
notuðu til að korna bátum sínum
á land. Þar er einnig skútuakkeri,
gömul vél og síðast en ekki síst
heljarstórt akkeri, sem mönnum
er ekki enn ljóst hvaðan kemur
eða hversu gamalt það er.
Haukur sagði þetta hafa komið í
vörpu út af Rifi í vor. „Þetta er
örugglega ævafornt og alveg
nökkvaþungt er það. Menn halda
að þetta hafi verið á kaupskipi
eða jafnvel herskipi. Rif var
verslunarstaður hér áður og
skipakontur þangað voru fjöl-
margar. En það verður að afla
nánari upplýsinga um þetta.
Sama máli gegnir um vélina.
Þetta er Mölner vél úr litlum
dekkbát og mér hefur verið sagt
af vélfróðunr manni að þetta sé
ein elsta vél á landinu. Én þetta
veit maður ekki með vissu. Það
væri hins vegar gaman að senda
hana suður og láta gera hana upp.
Erum að taka fram mikið úrval af
SKÓLAVÖRUM
BÓKASKEMMAN
STEKKJARHOLT 8-10 - SÍMI 93-2840
PÓSTHÓLF 25 - 300 AKRANES
Átímabilinu 1. mai til 30. sept. Atímabilinu 1. jum til 31. agust
Mánudaga: Frá Stykkisholmi kl. 09.00
Frá Brjánslæk kl. 14.00
Til Stykkishólms kl. 18.00
fyrir brottför rutu til Rvk
Fimmtudaga: Sama tímatafla og
mánudaga
Fostudaga: Frá Stykkishólmi kl. 14 00.
eftir komu rútu
Viðkoma i inneyjum
Frá Brjánslæk kl 19.30
Til Stykkishólms kl. 23.00
Þnðjudaga Frá Stykkishólmi kl 14 00
eftir komu rutu.
Frá Brjánslæk kl. 18.00
Til Stykkishólms kl. 21.30
Laugardaga: Frá Stykkishólmi kl. 09.00
Sigling um suðureyjar
Frá Brjánslæk kl. 15 00
Til Stykkishólms kl, 19 00
Á timabilinu 1. júli til 31. ágúst
Miðvikudaga: Frá Stykkishólmi kl 09.00
Frá Brjánslæk kl 14.00
Til Stykkishólms kl 18 00.
fyrir brottför rútu
Viðkoma er ávallt í Flatey á báðum leiðum
Bílaflutninga er nauðsynlegt að panta með fyrirvara.
Frá Stykkishólmi: Fra Brjánslæk:
Hjá afgreiðslu Baldurs Hjá Ragnari Guðmundssyni
Stykkishólmi, s.: 93-8120 Brjánslæk, s.: 94-2020.
Ég gæti trúað að það myndi borga
sig.
Hér er svo Bliki frá Hjalla-
sandi", segir Haukur þegar kom-
ið er inn í skemmu og á við fjör-
gamlan áttæring í eigu safnsins.
„Menn hafa ekki komið sér al-
mennilega saman um hvenær
hann er smíðaður, en það er talið
að hann hafi verið byggður árið
1826. Hann var lengi gerður út
frá Hellissandi og síðast var róið á
honum 1965. Síðasti formaður á
Blika var Stefán Jónsson.
Það var níu manna áhöfn á
Blika og hann var talinn mikill
happabátur. Það urðu aldrei slys
á honum, en þó var algengt að
slys yrðu við sjósókn. Það var úr-
vaishirða á þessum báti og þess
vegna Iítur hann svona vel út. Það
fór ekkert frá eigendum hans
nema það væri 100% og báturinn
ber þess glöggt vitni.
Þetta þversegl á honum er svo-
lítið sérkennilegt. Það er talað
um að það sé breiðfirsk gerð.
Þetta er sama módel og frá vík-
ingaöld, en virðist hafa dagað
uppi á Breiðafirðinum. Það var
auðvitað mikið til af svona bátum
á þessu svæði, en það er búið að
henda þeim flestum og brenna.
Það varð bylting í bátaútgerð í
kringum stríðið og þá hreinsuðu
menn bara til hjá sér og margur
báturinn glataðist."
Alltaf verið
á sjó
Varst þú sjálfur á sjó Haukur?
„Ég hef alltaf verið á sjó. Það
er kannski ekki síst þess vegna
sem mér þykir vænt um að þessu
safni hefur verið komið upp. Það
er erfiðast að hefja slíka upp-
byggingu en þetta hefur gengið
mjög vel hér.
Það er skylda okkar að halda í
þessi menningarverðmæti. Ungt
fólk verður að geta séð þetta því
það hugsar út í þetta þegar það
sér það. Það er gaman að sýna
ungu fólki safnið, það getur spurt
um ótrúlegustu hluti og hugsar
margt. Það er gott að finna það“,
sagði Haukur. -gg
Það væri gaman að láta gera vélina upp. Myndir gg.
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 22. ágúst 1986