Þjóðviljinn - 12.09.1986, Page 21

HEIMURINN
Fiskum
í tugþúsunda tali var í gær sleppt í
ánni Han í Seoul til að halda upp
á það að tekist hafði samkvæmt
áætlun að hreinsa ána í tæka tíð
fyrir Asíu-leikana, sem eiga að
hefjast 20. september. Chun Doo
Hwan forseti Suður-Kóreu, sem
fyrirskipaði þessa hreinsun - en
hún tók fjögur ár og kostaði 470
miljónir dollara, var viðstaddur
hátíðlega athöfn í gær og fór síð-
an í skemmtisiglingu um ána.
Búið er að hreinsa burt mest alla
mengunina sem stafaði bæði frá
íbúðarhúsum og verksmiðjum,
og eykst mjög fiskalíf í ánni. Við
það var enn bætt í gær, því að alls
var sleppt 68.500 fiskum, þar af
37.000 vatnakörfum.
Gullljoniö,
æðstu verðlaun kvikmyndahátíð-
arinnar í Feneyjum, sem nú er að
ljúka, var í gær veitt franska kvik-
myndahöfundinum Eric Rohmer
fyrir mynd hans „Le rayon vert“
(„Græni geislinn"). Sögðu for-
ráðamenn hátíðarinnar að fjór-
tán manna dómnefndin undir for-
ystu franska rithöfundarins
Alains Robbe-Grillet hefði
ákveðið einróma að veita Ro-
hmer verðlaunin fyrir bestu
myndina. Er hún að sögn frétta-
manna „hugljúf ástarsaga“.
Argentínskur kvikmyndahö-
fundur, Carlos Sorin að nafni,
fékk „silfurljónið" fyrir mynd
sína „La pelicula del rey“ („Kvik-
mynd konungsins“), en þau verð-
laun eru veitt fyrir fyrstu mynd.
ítalskir leikarar fengu verðlaun
fyrir besta leik.
Réttarhöld
hófust í Miami í gær í eiturlyfja-
smyglmáli, sem næstráðandi í
herforingjastjórninni í Súrínam
er flæktur í, og hélt saksóknari
því fram, að leiðtogar landsins
ætluðu að nota hluta ágóðans af
eiturlyfjasmyglinu til að bæta
fjárhag þess. Fyrir rétti eru Eti-
enne Boerenveen, sem er annar í
röðinni í herforingjastjórn Súrín-
ams, Ricardo Heymann, sem er
yfirmaður í flugfélagi landsins, og
faðir hans Cilvion Heymann.
Voru þremenningarnir hand-
teknir við eiturlyfjasölu í mars,
og hafði kaupsýsla þeirra verið
tekin upp á myndsegulband áður.
í þessum upptökum kemur
glögglega fram að eiturlyfjasal-
arnir höfðu mjög miklar áhyggjur
af fjárhag súrínamska ríkisins.
Þess vegna höfðu þeir gripið til
þess að nota landið sem miðstöð
fyrir kókaínsmygl til Bandaríkj-
anna, og virtist það gert í vitorði
með Desi Bouterse, yfirmanni
herforingjastjórnarinnar. Mest-
an hluta ágóðans átti að setja í
ríkiskassann, Bouterse var samt
ekki nefndur í ákæruskjalinu.
Yfirmaður
verslunar í Moskvu, sem gegndi
áður lykilstöðu í kerfinu en var
settur af fyrir tveimur árum, hef-
ur nú verið dæmdur í fimmtán ára
fangelsi fyrir mútuþægni og spill-
ingu, að sögn dagblaðs verka-
lýðssamtakanna „Trud“. Höfðu
réttarhöldin staðið yfir í meira en
níu mánuði. Yfirmaður þessi,
Nikolai Trebukov að nafni, sem
hafði stjórnað allri verslun í
Moskvu í meira en tuttugu ár, var
rekinn í ágúst 1984 og handtekinn
skömmu síðar fyrir þjófnað og
mútuþægni. í sömu réttarhöldum
var A.A. Petrikov, undirmaður
Trebukovs, dæmdur í tólf ára
fangelsi, og fimm aðrir háttsettir
menn í verslun og átján verka-
menn fengu vægari fangelsis-
dóma. Blaðið skýrði ekki nánar
frá því sem þessum mönnum var
gefið að sök, en samkvæmt frétt-
um sem birtust annars staðar
virðist þetta mál tengt máli Júrí
Sokolov, yfirmanns matvælasölu
í Moskvu, sem handtekinn var
1983 og tekinn af lífi fyrir mútu-
þægni og brask. Á síðustu mán-
uðum hafa sovésk blöð mjög flett
ofan af spillingarmálum í sam-
bandi við sölu á sjaldgæfum vöru-
tegundum í Moskvu.
Noregur
Mótmælaaðgerðir í Tromsa
þegar frú Thatcher kom
Ágreiningur milli Norðmanna og Breta út af mengun
Troms0 - Margaret Thatcher,
forsætisráðherra Bretlands,
flaug norður fyrir
heimskautsbaug til Tromso á
fyrsta degi Noregsheimsóknar
sinnar. Ætlaði hún með því að
sýna stuðning Breta við her-
viðbúnað Norðmanna á
norðurslóðum, þar sem mikil
flotabækistöð er í Tromso, en
búist er við því að í þessari op-
inberu heimsókn forsætis-
ráðherrans verði einkum rætt
um deilur Norðmanna og Breta
vegna brennisteinsmengunar,
sem herjar mjög á skóga og
vötn á Norðurlöndum.
Gro Harlem Brundtland, for-
sætisráðherra Noregs, tók á móti
Margaret Thatcher með viðhöfn,
en í ræðu, sem hún hélt í matar-
boði fyrir breska forsætisráðherr-
ann, dró hún ekki dul á að þjóð-
irnar tvær væru ekki alltaf sam-
mála, og nefndi hún málefni
Suður-Afríku sem dæmi. Síðan
tók hún skýrt fram að Norðmenn
legðu mikla áherslu á umhverfis-
vernd, enda gætu þeir séð afleið-
ingar vestrænnar iðnvæðingar í
náttúru landsins. Talsverðar
mótmælaaðgerðir gegn Margaret
Thatcher voru í Tromsp, bæði á
flugvellinum, þegar hún kom, og
við höfnina þegar hún fór að
heimsækja herbækistöðina.
Hrópuðu menn „Maggie go
home“ og báru spjöld meðvíg-
orðum gegn stefnu Breta varö-
andi Suður-Afríku.
Til þess að minnka þá
gagnrýni, sem Bretar verða að
sæta vegna mengunar, tilkynntu
þeir í gær að áformað væri að
setja síur á reykháfa allra nýrra
kolaorkustöðva og þriggja stórra
stöðva, sem þegar hafa verið
teknar í notkun. Átti að verja til
þess 600 miljónum punda. Ólík-
legt er þó að Norðmenn geri sig
ánægða með þetta, þar sem Bret-
ar neita því eftir sem áður að taka
þátt í sameiginlegum aðgerðum
Evrópuþjóðanna til að minnka
loftmengun um 30 af hundraði,
fyrír árið 1993. Talsmenn um-
hverfisverndunarmanna hafa
þegar sagt að áætlun Breta um að
setja síur á orkustöðvar kæmi of
seint og gengi ekki nógu langt.
Hún væri einungis sett fram til að
forða frú Thatcher frá óþægind-
um í Noregsferðinni. Reykur frá
orkustöðvum í Bretlandi á stóran
þátt í brennisteinsmengun í
regnvatni, sem nú er orðið alvar-
legt vandamál á Norðurlöndum
og eitrar stöðuvötn og spillir
skógum einkum í Noregi og Sví-
þjóð. Bæði Norðmenn og Svíar
hafa látið í ljós miklar áhyggjur
vegna þessa að undanförnu.
Sakaruppgjöf
í Pollandi
Varsjá - Pólsk yfirvöld ætla aö
ieysa úr haldi fyrir næsta
mánudag aila þá 225 pólitísku
fanga, sem eru í haldi í landinu.
Samkvæmt frétt frá pólsku
fréttastofunni Pap, hefur innan-
ríkisráðherrann látið setja sér-
stök lög um sakaruppgjöf, sem
segja fyrir um að láta skuli lausa
alla pólitíska fanga, sem hafa ver-
ið dæmdir fyrir afbrot gegn ríkinu
og öryggi almennings. Lögin ná
ekki yfir þá sem hafa verið dæmd-
ir fyrir hryðjuverkastarfsemi,
njósnir, skemmdarverk og upp-
Ijóstrun ríkisleyndarmála. Meðal
þeirra sem látnir verða lausir
samkvæmt þessum lögum eru
þrír leiðtogar Samstöðu, Zbigni-
ew Bujak, Tadeusz Jedymak og
Bogdan Borusewicz.
Opinberar fréttir herma að
a.m.k. 115 fangar hafi verið látnir
ERLEMDAR
FRÉTTIR
jónAsRson r/R £ ui E R
lausir samkvæmt eldri lögum um
sakaruppgjöf sem sett voru í júlí
en voru miklu takmarkaðri. Yfir-
menn kaþólsku kirkjunnar hafa
reiknað út að áður en lögin voru
sett hafi um 350 samviskufangar
verið í haldi í Póllandi. En í júlí
viðurkenndu yfirvöld einungis að
189 pólitískir fangar væru þá í
fangelsum landsins.
Kaþólsk yfirvöld settu það sem
skilyrði fyrir bættum samskiptum
við stjórn landsins að pólitískir
fangar yrðu látnir lausir, og
Bandaríkjamenn hafa einnig sett
það sem skilyrði fyrir því að þeir
aflétti efnahagsþvingunum gegn
Póllandi. Árið 1984 var almenn
sakaruppgjöf í landinu og voru þá
pólitískir fangar látnir lausir, en
ekki leið á löngu áður en fangels-
in fylltust aftur.
Heimildarmenn meðal andófs-
manna sögðu að lögreglan hefði
farið þess á leit við tugi manna,
sem kunnir eru fyrir stuðning
sinn við Samstöðu, að þeir gæfu
skriflega yfirlýsingu um að þeir
hættu allri stjórnarandstöðu.
Haft var eftir andófsmanninum
Zbigniev Bujak.
Jacek Kuron, að yfirvöldin ættu aftur og það væri félagslegt sam-
að ganga einu skrefi lengra til að komulag, sem nauðsynlegt væri
tryggja að fangelsin fylltust ekki til að byggja landið upp aftur.
ísraelsmenn og Egyptar:
Gott andrúmsloft á leiðtogafundi
Alexandríu - Fyrsti leiðtoga-
fundur Egypta og ísraels-
manna í fimm ár var haldinn í
Alexandríu í gær, og sagði
Hosni Mubarak, forseti Eg-
yptalands, eftir viðræðurnar
við Simon Peres, forsætisráð-
herra ísraels, að enginn
meginmunur væri á viðhorfi
Egypta og ísraelsmanna til al-
þjóðaráðstefnu til að leysa
deilumál í Austurlöndum nær.
Væri stefna ísraelsmanna í
málefnum Palestínuaraba orð-
in miklu sveigjanlegri en áður.
Vega deilnanna um 700 metra
langa sandströnd í Taba ríkti
mikil óvissa um það fram á síð-
ustu stundu hvort þessi leiðtoga-
fundur yrði haldinn, en svo komu
sendimenn ríkjanna beggja sér
saman um aðferð til að leysa þær
deilur og var þá í flýti gengið frá
því að skipuleggja fundinn. Lítil
viðhöfn var síðan þegar Símon
Peres kom á herflugvöll um 100
km suðaustan við Alexandríu, og
sendi Mubarak Ali Lofti forsætis-
ráðherra til að taka á móti hon-
um. Þetta var í fyrsta skipti sem
ísraelski þjóðsöngurinn var
leikinn opinberlega í Egyptalandi
síðan Anwar Sadat þáverandi
forseti tók á móti Menahem Beg-
in forsætisráðherra ísraels 1981.
Leiðtogarnir tveir töluðu síðan
saman einslega í gömlu konungs-
höllinni í Alexandríu og voru
hvorki túlkar né aðstoðarmenn
þeirra viðstaddir. Áður en
leiðtogafundurinn hófst virtist
mikill munur vera á stefnu beggja
aðila í málefnum Palestínuaraba.
Forsætisráðherra ísraels hafði
sagt stjórn sinni að hann myndi
hafna hvaða tillögu sem væri um
sjálfsákvörðunarrétt Palestínu-
manna, að því er ráðherra úr
hægri flokknum Likud sagði í
Jerúsalem. Ali Lofti forsætisráð-
herra Egyptalands sagði einnig
að Palestínuvandamálið væri nát-
engt öryggi landsins. „Það er
lífsnauðsynlegt að styðja lög-
mætan rétt Palestínumanna og
rétt palestínsku þjóðarinnar til
sjálfsákvörðunar", var haft eftir
honum.
En að sögn embættismanna var
gott andrúmsloft á fundi leiðtog-
anna, og var haft eftir Peres að
báðir aðilar hefðu hag af því að
stuðla að friði í Austurlöndum
nær. ísraelskir embættismenn
höfðu það einnig eftir Peres að
ísraelsmenn vildu ekki ríkja yfir
annarri þjóð og hefðu Paltestínu-
arabar rétt til að taka þátt í því
þegar framtíð þeirra sjálfra verð-
ur ákveðin.
Mubarak átti að halda Peres
kvöldverðarboð í gærkvöldi, og
búist var við að leiðtogarnir
kæmu aftur saman til viðræðna í
dag áður en Peres færi aftur til
heimalands síns.
Peres mun afhenda Yitsak
Shamir völd forsætisráðherra í
næsta mánuði, og er honum því
mjög umhugað að einhver árang-
ur náist nú á þessum leiðtoga-
fundi.
Föstudagur 12. september 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 21