Þjóðviljinn - 18.10.1987, Blaðsíða 8

LEIÐARI
Þörf á
stefnumótun
í ferðaiðnaði
Ferðamönnum til íslands fjölgar stöðugt. Árið
1960 voru þeir um 13 þúsund en í ár má ætla að
tíu sinnum fleiri heimsæki landið um lengri eða
skemmri tíma. Jafnframt þessari aukningu hef-
ur ferðamannaiðnaður vaxið sem álitleg bú-
grein og nú er svo komið að fjöldi fólks hefur
atvinnu beint eða óeint af þjónustu við ferða-
menn. Árið 1984 námu laun og tengd gjöld við
ferðaþjónustu 4% af heildarlaunagreiðslum í
landinu.
Ekki er að efa að leiðtogafundurinn sem hér
var haldinn á síðasta ári hefur í auknum mæli
beint augum manna til íslands. ísland hlaut
meiri og almennari eftirtekt en dæmi eru um.
Ekki er heldur að efa að ósérhlífin vinna forseta
okkar, Vigdísar Finnbogadóttur, við að kynna
land og þjóð og það sem við höfum upp á að
bjóða, hefur vakið verðskuldaða athygli.
Það er eðlileg þróun að erlendir ferðamenn
sæki til íslands í auknum mæli en við verðum
líka að kunna að taka á móti þeim. Lengi hefur
tíðkast að hópar ferðamanna fari eftirlits- og
aðhaldslausir um landið og hafa á stundum
hlotist af náttúruspjöll. í þessum efnum getum
við þó einungis við okkur sjálf sakast. Það er
afar brýnt að erlendir ferðamenn séu upplýstir
um íslenska náttúru og hve auðvelt er að mis-
bjóða henni af þeim sem ekki kunna að um-
gangast hana.
Nauðsynlegt er að settar verði reglur um
þessi mál sem kynntar verði fyrir útlendingum. í
þessu sambandi er íhugunarvert hvort ekki sé
rétt að íslenskir fararstjórar verði ávallt með
erlendum hópum sem hingað koma. Með því er
hægt að fyrirbyggja að skemmdarverk séu
framin á viðkvæmri náttúru og eins er íslensk-
um leiðsögumönnum tryggð vinna við sérgrein
sína.
Ferðaiðnaðurinn er nú orðinn allstór þáttur í
efnahagslífi þjóðarinnar og snertir beint og
óbeint flestar atvinnugreinar okkar. í skýrslu
samgönguráðuneytisins síðan í vor sem ber
yfirskriftina „Úttekt á íslenskum ferðamálum",
segir m.a.: „Þótt stefnt hafi i rétta átt undanfarin
ár virðist enn skorta á að þjóðin átti sig nægi-
lega á að hér er um veigamikinn atvinnuveg að
ræða“. - í raun myndi þetta þýða að ráðamenn
hafi ekki áttað sig á mikilvægi ferðaþjónustu -
enda er engin heilsteypt stefna til í þessum
málum. Úr því þarf að bæta. Við verðum að gera
okkur Ijóst eftir hverju við sækjumst og hvernig
við ætlum að ná fram markmiðum okkar. Ríki,
sveitarfélög og aðilar í ferðamannaþjónustu
þurfa að taka höndum saman um mótun á fram-
tíðarstefnu.
í síðustu viku var haldin að tilhlutan Ferða-
málanefndar Reykjavíkur ráðstefna undir yfir-
skriftinni „Reykjavík - fundarstaður framtíðar-
innar“. Þar kom fram mikill vilji til þess að lengja
ferðamannatímann með því að fá hópa og fyrir-
tæki til að halda ráðstefnur sínar og fundi hér-
lendis. Miklir fjármunir eru í húfi. í Evrópu voru á
síðasta ári haldnar 60 þúsund ráðstefnur af
öllum stærðargráðum.
Þeir sem eru þess fýsandi að íslendingar geri
út á þennan markað benda á að ráðstefnugest-
irnir koma á öðrum tíma en aðrir ferðamenn og
þannig nýtist öll þjónusta betur. Að auki mun
þessi tegund ferðalanga hafa meira fé handa í
milli og leggja þjóðarbúinu þarmeð meira til en
aðrir ferðamenn.
Það er ekkert nema gott eitt um það að segja
að menn kynni ísland sem heppilegan vettvang
fyrir fundi og ráðstefnur. Við verðum hinsvegar
að fara að öllu með gát þegar við kynnum landið
erlendis, til þess að misbjóða engum með
glamri eða sölumennsku.
-hj.
ÞEIR
HSKA
SEM
RÓA
„Leiðtogafundurinn staðfesti
að við gefum öðrum og stærri
þjóðum ekkert eftir við skipu-
lagningu stón/iðburða. Og ég
held að það hafi töluvert
slegið á minnimáttarkenndina
sem stundum vill hrjáokkur,"
sagði Jón Hákon Magnús-
son í samtali við Sunnu-
dagsblaðið, en hann stóð í
ströngu á meðan leiðtoga-
fundurinn var haldinn við a
ðupplýsa og liðsinna er-
lendum blaðamönnum. Á
ferðamálaráðstefnu höfuð-
borgarsvæðisins, sem haldin
varsnemmsumars, flutti hann
erindi þar sem hann hvatti til
þess að mótuð yrði stefna í
ferðamálum til a.m.k. tíu ára.
Hann stjórnaði pallborðsum-
ræðum á ráðstefnunni „ísland
- fundarstaður framtíðarinn-
ar,“ en þar kom glöggt fram
vilji manna til að gera út á ný
mið í ferðaiðnaðinum.
„Spurningin er hvort við eigum
að stefna að því einvörðungu að
fá stöðugt fleiri ferðamenn - eða
fá hingað til lands fólk sem eyðir
meiri peningum. Mér finnst að
einum of mikið hafi verið einblínt
á tölur - að fjöldi ferðamanna
vaxi stöðugt. Það er í sjálfu sér
ágætt svo langt sem það nær, en
við verðum að huga að því hvað
er arðbært fyrir okkur. Það er
engum akkur í því að þúsundir
túrista vaði stjórnlaust yfir há-
lendið og spóli upp viðkvæman
gróður. Við eigum að reyna að
hafa stjórn á ferðamönnunum -
enda þekkist það varla erlendis
að ferðamenn valsi um í stórum
stíl án nokkurrar leiðsagnar eða
eftirlits.“
- Hvernig ferðamenn eru þetta
sem við eigum þá að gera út á?
„Það eru þeir sem stundum eru
kallaðir kreditkortatúristar; þeir
sem koma á vegum samtaka eða
fyrirtækja á ráðstefnur og fundi.
Það er allt borgað fyrir þá og
þessvegna hafa þeir sjálfir meira
handa á milli. Þeir hafa efni á því
að fara út að borða - en láta sér
ekki nægja rúnnstykki og blá-
vatn. Þessir ferðamenn eiga líka
fyrir ullarvörum; þeir skreppa á
Broadway eða Óperuna eða
kannski upp á Skaga. Og við get-
um stjórnað þeim, haft áhrif á
hvað þeir gera og hvað ekki. Með
þessu móti dreifist hagnaðurinn
miklu víðar en' nú er og allt
þjóðfélagið nýtur góðs af. Ráð-
stefnur af öllu tæi eru afskaplega
„inn“ um þessar mundir og þær
skipta tugþúsundum á hverju ári.
Við ráðum best við þær sem eru
með 300 manns eða færri - og það
er helmingur markaðarins.“
- Og hvernig er svo vænlegast
að kynnast íslandi? Hvað vakti til
að mynda mesta athygli erlendu
ferðamannanna sem komu vegna
leiðtogafundarins?
„Þeir komu flestir úr iðnaðar-
þjóðfélögum þar sem er mikil
mengun. Hreina loftið hér, vatn-
ið og náttúran vakti mikla athygli
þeirra. Það var nú ekki flóknara
en svo. Og þeim fannst veðrið
alveg frábært! Þeir höfðu fæstir
upplifað það að þurfa að hlaupa í
skjól undan hagléli og geta stund-
arkorni síðar gengið fram í
glampandi sól. Þetta fannst þeim
ákaflega athyglisvert! Ég held að
við ættum að hætta a birta bara
myndir af Gullfossi böðuðum sól-
skini og leggja áherslu á sérkenni
veðráttunnar hér. Flestir þeirra
útlendinga sem hingað koma eru
vanir stöðugu og góðu veðurfari
og þeir eru ekki að sækjast eftir
neinni Majorkaferð. Þeim þykir
spennandi að takast á við aðrar
aðstæður en þeir eiga að venj-
ast.“
- Hvernig á að standa að þess-
ari kynningu?
„Það þarf samstillt átak þeirra
sem málið varðar. Reykjavíkur-
borg hefur nú tekið frumkvæðið
en ríkið þarf að vera vel með á
nótunum. Síðan koma flugfé-
lögin, hótelin, leiðsögumenn og
fjöldi annarra sem hafa sitthvað
til þessara mála að leggja. Við
þurfum að gera landið spennandi
í augum þeirra hópa sem við ætl-
uðum að ná til. Upparnir marg-
umtöluðu er fyrirtaksmarkhóp-
ur. Þeir vilja gera eitthvað sem er
„öðruvísi"; þeir vilja ekki fara til
þessara gamalgrónu ferða-
mannalanda. ísland er tilvalið
fyrir þá! Og mér skilst að nú sé
búið að finna annan hóp vestur í
Bandaríkjunum, skyldan uppun-
um. Það eru barnlaus pör sem eru
í góðum stöðum með lá laun,
DINKS, eins og Kanarnir kalla
það; Double income - no kids!
Þessir dinkar eru tilvaldir fyrir
okkur!“
- Það var og. Hvar eigum við
að byrja?
„Við eigum að bretta upp erm-
arnar og fara að vinna! Við þurf-
um ekki fleiri nefndir eða ráð.
ísland á mikla möguleika til þess
að byggja upp ferðamannaiðnað
sem skilar þjóðarbúinu veru-
legum fjármunum. Og þeir fiska
sem róa.“
Jón Hókon Magnússon:
Tilvalið að gera útá
„uppana". Við eigum
að hœtta að birta bara
myndirafGullfossií
sóiskinsbaði-
útlendingum finnst
veðráttan hér mjög
sérstœð og spennandi.
Það vantarstefnuí
ferðamálum
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 18. október 1987