Þjóðviljinn - 14.10.1988, Blaðsíða 6

Vesturlands, sem hefur aðsetur á
Akranesi. Haraldur sagði að
menn væru nokkuð sammála um
að vera á móti þeirri hugmynd,
enda nær óframkvæmanlegt að
reka skólann sem útibú með slfk-
um hætti.
Fjórða hugmyndin er sú að
breyta skólanum og gera hann að
endurmenntunarsetri fyrir kenn-
ara. Haraldur sagði að Sverrir
Hermannsson hefði átt þá hug-
mynd og að hún hefði verið borin
undir kennarasamtökin ög fengið
góðan hljómgrunn þar. Sagði
hann að sér sýndist þessi hug-
mynd sú skásta sem komið hefði
fram en hún þýddi gagngera
breytingu á núverandi skóla.
Ef peningar
væru til
Rósa Þorbjarnardóttir, endur-
menntunarstjóri í Kennarahá-
skóla íslands, sagði að þetta hefði
aldrei verið borið undir endur-
menntunardeildina. Hún sagði
að vissulega væri þetta spennandi
hugmynd ef nóg væri til af pen-
ingum en hingað til hefðu pening-
ar til endurmenntunar ekki verið
á lausu og að endur-
menntunardeildin berðist í
bökkum og fengi aldrei nema
hluta af þeim fjárveitingum sem
þarf til þess að sinna sínu hlut-
verki.
Líkan af nýju kirkjunni og Snorrastofu.
Guð almáttugur
er með í vertdnu
Bjarni Guðráðsson, Nesi, formaður bygg-
ingarnefndar Reykholtskirkju: Kirkjan í
Reykholti er höfuðkirkja uppsveita Borgar-
fjarðar. Nauðsynlegt að menntaskóli komi í
Reykholti
„Kirkja er ekki gamalt hús
heldur lifandi starfsemi," sagði
Bjarni Guðráðsson. formaður
byggingarnefndar Reykholt-
skirkju, þegar hann var spurður
hversvegna ráðist hefði verið í að
reisa nýja kirkju á staðnum í stað
þess að gera upp gamla guðs-
húsið, sem varð 100 ára um síð-
ustu jól og er elsta húsið í
Reykholti.
„Gamla kirkjan hentar ekki
þeirri starfsemi sem þar þarf að
geta farið fram. Kirkjan í
Reykholti er höfuðkirkja upp -
sveita Borgarfjarðar og því fara
fram hér margar stórathafnir,
sem ekki er hægt með góðum
móti að hafa í gömlu kirkjunni.
Að mínu mati var það hárrétt
ákvörðun að ráðast í þessa
kirkjusmíði.“
Bjarni sagði að bygging kirkj-
unnar og Snorrastofu myndi
styrkja Reykholt sem menntasetur,
en énn hefði skort á vilja yfir-
valda til þess að setja inn
menntaskólastig í Reykholti.
„Það er nauðsynlegt fyrir hér-
aðið og fyrir Vesturland að hér í
Reykholti verði menntaskóli.
; Ein ástæðan fyrir því að fólk flyst
-úr sveitum er sú að unglingarnir
r verða að sækja menntun á fram-
íaldsskóiastigi í þéttbýlið. Hér í
Jorgarfirði er þegar íveir skólar
með menntun á háskólastigi, en
það eru Bændaskólinn að Hvann-
eyri og Samvinnuskólinn að Bif-
röst. Borgfirðingar þurfa hins-
vegar að sækja tvo bekki í fram-
haldsskóla annaðhvort til Akra-
ness eða til Reykjavíkur."
Biskup íslands tók fyrstu skófl-
ustunguna að kirkjunni í vor og
hefur verkinu miðað vel áfram.
Búið er að steypa upp kjallarann
og nú er unnið í plötunni.
„Guð almáttugur er með okk-
ur í þessu verki og sér um að það
gangi vel. Þetta verk er það lang
merkasta sem ég hef komið að og
mun byggingin lyfta Reykholti í
þann sess sem staðnum ber að
skipa, því með kirkjunni og
Snorrastofu verður sköpuð að-
staða til þess að rækja söguhelgi
staðarins."
Auk þess sem heimamenn von-
ast til þess að kirkjan og Snorra-
stofa hjálpi til við að koma
Reykholti ýta undir vilja skóla-
yfirvalda til þess að koma á
menntaskólastigi á staðnum á
Snorrastofa að leysa brýna þörf
við móttöku ferðamanna, en að-
staða til þess hefur verið mjög
bágborin,
Ymsir aðilar hafa styrkt kirkju-
bygginguna og byggingu Snorra-
stofu og er skemmst að minnast
þess að Noregskonungur kom
færandi hendi í sumar þegar hann
afhenti eina miljón frá Norð-
mönnum til byggingar Snorra-
stofu. Þá hefur byggingin fengið
framlag úr jöfnunarsjóði sókna,
2,5 miljónir á þessu ári. Sements-
verksmiðja ríkisins gefur allt
sement í bygginguna og ríkið hef-
ur veitt 600 þúsund krónur á fjár-
lögum vegna undirbúningsstarfs
og sótt hefur verið um framlög
vegna hönnunarkostnaðar.
„Þessi framkvæmd er alfarið á
okkar vegum og ætlum við að sjá
um að afla fjár til verksins."
Það hefur ekki verið gerð
kostnaðaráætlun fyrir bygging-
una. Húsameistari gerði árið
1986 frumáætlun og hljóðaði hún
upp á rúmar 30 miljónir króna.
Síðan hefur byggingin tekið tölu-
verðum breytingum. Ákveðið
var að hafaicjallara undirkirkj-
unni ogauk þess var tengibygg-
ingunni bætt við. Það má því fast-
lega búast við að byggingar -
kostnaður verði töluvert meiri.
En hvað á að gera við gömlu
kirkjuna?
„Gamla kirkjan verður ekki
látin grotna niður heldur býst ég
við að hún verði tekin ofan.
Hvort hún verður svo flutt
eitthvað annað er óráðið, en
ákvörðun safnaðarinsw mun ráða
því á sínum tíma hvað um hana
verður." sagði Bjarni Guðráðs-
son.
-Sáf
Rósa benti á að þetta yrði mun
dýrara heldur en að hafa endur-
menntunarnámskeiðin í Reykja-
vík auk þess sem þetta yrði ill
framkvæmanlegt að vetri til.
Kennarar eiga rétt á uppihalds-
og ferðakostnaði þurfi þeir að
sækja námskeiðin lengra en 25
km. frá heimili sínu og flestir
kennaranna væru á höfuðborgar-
svæðinu. Það væri því ljóst að
uppihalds- og ferðakostnaður
yrði stærri póstur en sjálf
kennslan.
Þá benti hún á að flestir
leiðbeinendur á námskeiðunum
væru lektorar við Kennarahá-
skólann, starfsmenn skóla-
rannsóknardeildar menntamála-
ráðuneytisins og kennarar við
Háskólann. Rósa taldi miklum
erfiðleikum bundið fyrir
leiðbeinendurna að fá leyfi frá
sínum störfum til þess að dvelja í
viku eða hálfan mánuð í
Reykholti á meðan skólarnir
væru starfandi, það þyrfti þá að
útvega kennara til þess að hlaupa
í skarðið fyrir þá. Þá taldi hún
líka vandkvæði á því að útvega
forfallakennara fyrir þá sem
sækja námskeiðin.
Menntaskólinn
Á þessu má sjá að það er engan
veginn ljóst hvert framtíðarhlut-
verk Reykholtsskóla verður.
Jónas Jónsson, skólastjóri, sagði
að skólahald í Reykholti í dag
væri mjög ófullnægjandi. „Nám-
ið sem við bjóðum upp á hefur
hvorki upphaf né endi. Við bjóð-
um upp á nám í 9. bekk og tveggja
ára nám í fjölbraut. Það er ekki
fýsilegur kostur fyrir nemendur
að þurfa að skipta um skóla á
miðjum námstímanum. Það sem
þarf hér er skóli sem getur út-
skrifað nemendur úr framhalds-
skóla.“
Jónas sagði að skólanefndin
hefði útbúið námsskrá fyrir
menntaskólanám í Reykholti.
Hann sagði að í svo litlum skóla
myndi einingarkerfið ekki henta,
heldur ætti skólinn að vera með
hefðbundnu menntaskólasniði.
„Ef við gætum boðið upp á
sambærilegt nám og
menntaskólarnir efast ég ekki Um
að fjöldi manns myndi sækja
skólann. Ég er í engum vafa um
að slíkur menntaskóli á fullan rétt
á sér,“ sagði Jónas.
Fleiri hugmyndir hafa verið á
lofti um nýtingu skólans og að
sögn Jónasar er ein hugmyndin sú
að breyta Reykholtsskóla í ferða-
málaskóla sem væri sniðinn að
einingakerfi menntaskólanna.
„Framtíðin er mjög óljós. Við
höfum farið með hugmyndir okk-
ar til menntamálráðherra og
kynnt þær þar og munum gera
það fljótlega aftur nú þegar nýr
ráðherra er tekinn við.“
Framtíð
og fortíð
Framtíðin er óljós en ljóst er að
byggingarnar sem hafa risið í
Reykholti og eru að rísa þar í dag
verður að nýta á einhvern hátt.
Heimamenn stilla dæminu þann-
ig upp að þeir séu að berjast
nauðvarnarbaráttu fyrir tilveru
byggðarinnar, einsog einn þeirra
sagði. Það er erfitt fyrir
stjórnvöld að snúast gegn slíkum
rökum. En spurningin hlýtur að
vakna hvort ekki sé hægt að við-
halda tilveru byggðarinnar og
sögulegu hlutverki Reykholts á
skynsamlegri hátt.
Héraðsskólinn í Reykholti var
teiknaður af Guðjóni Samú-
elssyni árið 1930. Flestir eru sam-
mála um að varðveita beri þá
byggingu enda sé hún sérstætt
dæmi um íslenska byggingarlist.
Þegar unglingaskólinn á Hvít-
árbakka í Borgarfirði vár lagður
niður urðu menn sammála um að
gera Reykholt að framtíðar
menntasetri Mýramanna og
Borgfirðinga. Skömmu áður en
sú ákvörðun var tekin hafði fjósið
í Reykholti hrunið og hafði verið
hafist handa við að reisa nýtt fjós
og hlöðu á staðnum úr
steinsteypu við hliðina á Snorra-
laug. Ákveðið var að umbreyta
þeirri byggingu í glæsilega skóla-
byggingu. Hlaðan varð að sund-
laug með heimavist ofan á en
fjósið að tveggja hæða íbúð. Auk
þess var byggð önnur álma með
borðstofu, eldhúsi, tveimur
kennslustofum og íbúð á efsta
lofti. Álmurnar voru svo tengdar
með hárri hornbyggingu. Fram-
kvæmdin við þetta tók bara eitt ár
og var þessum áföngum lokið
árið 1931. 1938 teiknaði Guðjón
svo viðbyggingu við húsið.
Gamli skólinn
Á síðustu áratugum hefur við-
hald við húsið verið í lágmarki,
segir í skýrslu Húsameistara
ríkisins frá því í vor.
í skýrslunni segir að byggingin
líti þokkalega út að utan eftir
endurbætur sem gerðar voru á
húsinu á árunum 1976-1983. Að
innan er hinsvegar margt sem
betur mætti fara. „Greinilegt er
að árum saman hefur aðeins ver-
ið lappað upp á húsnæðið. Hús-
næðið er því orðið mjög slitið,“
segir orðrétt í skýrslunni.
I tillögum húsameistara er lagt
til að sundlaugin verði færð úr
húsinu, enda hafa hlotist miklar
skemmdir af völdum raka frá
henni innanhúss. Lagt er til að
sundlaugarsalnum verði breytt í
hallandi fyrirlestrarsal með að-
stöðu til ráðstefnuhalds.
Ljóst er að mötuneytið flyst úr
húsinu næsta vor en í tillögunni er
þó lagt til að minniháttar matar-
eða kaffiaðstaða geti orðið áfram
þar sem mötuneytið er nú og er
mælt með að þar verði komið upp
afgreiðslu-eldhúsi.
„Þar sem enn ríkir mikil óvissa
um framtíð skólahalds í
Reykholti, þá er erfitt að gera ná-
kvæmar tillögur um nýtingu
skólahússins. Flest bendir nú til
þess að dagar hins eiginlega hér-
aðsskóla séu taldir, þ.e. að skóla-
haldi í Reykholtsskóla verði
fundinn nýr farvegur. Okkur
hafa verið kynntar athyglisverðar
hugmyndir að breyttu skólahaldi
í Reykholti, m.a. rekstur
menntastofnunar, sem yrði mið-
stöð norrænna fræða; eða skóli
fyrir starfsfólk tengt ferðamanna-
þjónustu; eða síðasta og senni-
legasta hugmyndin, skóli á lands-
grundvelli fyrir endurmenntun
kennara. Mikill áhugi er á því hjá
heimamönnum og víðar, að
skólahald í Reykholti haldi
áfram. Fyrir hendi er mikill húsa-
kostur, skólinn er í góðum tengsl-
um við ýmsa þéttbýlisstaði, og
skóli á þessum stað er burðarás í
menningarmálum og byggðaþró-
un uppsveita Borgarfjarðar,"
segir Húsameistari í skýrslu sinni.
Vegna óvissunnar um framtíð
skólahaldsins hefur húsameistari
mikinn fyrirvara þegar við frum-
kostnaðaráætlun vegna breyting-
anna sem nauðsynlegt er að gera
á húsinu. Til þess að hægt væri að
leggja fram nákvæma kostnaðar-
áætlun þarf að gera nýtingaráætl-
un um skólahúsið. Kostnaðar-
áætlunin er því byggð á reynslu-
tölum frá viðhaldi hliðstæðra
bygginga. Áætlunin miðar við
byggingarvísitölu í maí í ár.
„Heildaráætlun fyrir það að
endurgera Reykholtsskóla sem
næst sínu upprunalega svipmóti
að utan sem innan, ásamt því að
fegra umhverfi hans, gæti numið
hið minnsta um 50 miljónum
Ólafur V. í grunni nýju kirkjunnar með landshöfðingjum, klerkum og héraðs-
höfðingjum. Mynd Pjetur.
6 SÍÐA — NYTT HELGARBLAÐ Föstudagur 14. október 1988