Þjóðviljinn - 04.11.1988, Side 14

HVERJIR
BORNIN?
Norska heimildarkvikmyndin,
„Svívirtu börnin“, hefur vakið
mikið umtal hér á landi einsog
annarsstaðar sem hún hefur verið
sýnd. Flestar umræður um þessi
mál einkennast af miklum tilfinn-
ingahita. Fram til þessa hefur
fólk ekki viljað vita af tilvist þess
að börn séu misnotuð kynferðis-
lega inni á heimilum eða utan
þeirra. Þegar almenningur er svo
vakinn með jafn áhrifamiklum
hætti og gert var í myndinni gríp-
ur um sig reiði og jafnvel van-
máttur.
Hvað er barnaníðingur? Á er-
lendum tungum eru slíkir menn
kallaðir „pedofilar“, sem í beinni
þýðingu útleggst sem barnavinur.
Þýðingu á orðinu er hvergi að
finna í íslenskum orðabókum,
sem segir mjög margt um það á
hvaða stigi umræðan um þessi
mál var fyrir örfáum árum. „Pe-
dofilar“ voru einfaldlega ekki til.
í sjónvarpsþættinum á Stöð 2
var „pedofil" kallaður barnaníð-
ingur, en í því orði er tekin af-
staða gegn þessum mönnum, sem
ekki þarf að koma á óvart, þeirra
athafnir ofbjóða okkur og kalla á
afstöðu. Kannski væri samt rétt-
ast að grípa til hlutlausara orðs og
er hér með stungið upp á nýyrð-
inu „peddi“ sem auðveldlega má
búa til úr erlenda orðinu pedofil
og fellur ágætlega að íslenskri
málhefð.
En hverjir eru þessir menn?
Það hefur komið fram að um 100
konur hafa farið í hópmeðferð
hjá Sjálfshjálparhópi í sifjaspell-
um og miklu fleiri konur hafa haft
samband við Vinnuhóp um sifj-
aspell. í>að eru því ekki örfáir
einstaklingar sem hafa misnotað
börn kynferðislega hér á landi,
þeir skipta hundruðum.
Til þess að fá rétta mynd af
ástandinu verður að taka þessa
menn með inn í dæmið og reyna
að átta sig á þeim. Hvað er það
sem fær þessa menn til þess að
níðast á börnum? Er það bara
einhver klikkun einsog flestir af-
greiða málið?
Bæði í Danmörku og í Noregi
eru sérstakir félagsskapir fyrir
pedda sem halda því fram að þeir
eigi fullan rétt á sinni tilveru eins-
og hver annar.
Voru svívirtir
í æsku
í framhaldi af sýningu kvik-
myndarinnar „Svívirtu börnin" í
Danmörku, birti dagblaðið In-
formation viðtal við pedda þar
sem hann talar mjög opinskátt
um sjálfan sig, sínar hneigðir og
afstöðu sína til barna. Hann seg-
ist elska börn en ekki vera maður
sem forfærir börn. í blaðinu er
einnig viðtal við sálfræðinginn
Ingrid Leth, sem hefur
rannsakað kynferðislega mis-
notkun á börnum í langan tíma. í
lok ársins er væntanleg frá henni
stór skýrsla um ástand þessara
mála í Danmörku. í gegnum starf
sitt hefur hún kynnst nokkrum
peddum og rætt við þá.
Algengustu rök peddanna eru
þau að þeir fari að vilja barn-
anna, ef börnin vilja taíca þátt í
kynlífsathöfnum með þeim, sjái
þeir ekkert athugavert við það.
Petta segir Ingrid að sé svipað og
að samþykkja að börnin leiki sér
á hraðbrautum, þau viti einfald-
lega ekki hvaða afleiðingar það
hafi í för með sér. Hún segir að
með því að réttlæta gjörðir sínar á
þennan hátt séu peddarnir að
misnota fákunnáttu barnanna og
kynferðislega forvitni þeirra.
Hún bendir á að margir peddar
hafi sjálfir verið misnotaðir sem
börn og að þessi hegðun þeirra sé
oft afleiðing af því.
„Ég ræddi nýlega við pedda
sem náinn ættingi hafði misnotað
kynferðislega þegar hann var
sjálfur barn. Hann er hamingju-
samlega giftur en samvisku hans
nagaði freistingin um að hafa
kynferðislegt samband við barn.
Hann viðurkenndi að sem barn
hefði hann haft ánægju af sam-
bandinu við ættingjann, það
hefði verið æsandi og hann hefði
fengið fullnægingu. Þá hugsaði
hann ekki út í hvað það kostaði
hann. Hann var kominn með
vandamál sem myndi speglast í
kynhneigð hans þegar hann yrði
fullorðinn."
Þrátt fyrir þetta viðurkenna
fæstir peddar að þeir hafi verið
misnotaðir sem börn kynferðis-
lega. Það segir Ingrid að stafi af
því að karlmenn viðurkenni
sjaldnast að þeir séu fórnarlömb.
Skýrslu sína byggir hún m.a. á
svörum 2.000 manna úrtaks á
aldrinum 25-50 ára. 14% kvenna
svaraði að þær hefðu verið mis-
notaðar kynferðislega sem börn
en einungis 7% karla. Ingrid tel-
ur að karlmennirnir hafi ekki vilj-
að viðurkenna það og að fjöldi
þeirra sé svipaður og fjöldi
kvennanna.
Horfst í augu
við staðreyndir
Maðurinn sem Information
ræddi við er 32 ára gamall
Kaupmannahafnarbúi. Hann
laðast að drengjum á aldrinum
10-16 ára. Rétt þykir að taka
fram að með því að birta viðtal
við þennan mann er á engan hátt
verið að gefa þeim sem misnota
börn kynferðislega tækifæri til
þess að réttlæta sig. Slíkt athæfi
er ekki hægt að réttlæta. Hins-
vegar verðum við að horfast í
augu við að þessir menn eru til og
því full ástæða til þess að reyna að
átta sig á hvern mann þeir hafa að
geyma, svo við vitum hvernig við
eigum að bregðast við. Á það ber
einnig að líta að hér er um að
ræða mann sem misnotar unga
pilta utan heimilisins en sú um-
ræða sem farið hefur fram hér á
landi hefur einkum fjallað um
kynferðislega misnotkun ungra
stúlkna innan heimilisins.
Vörnin
Fyrsta spurningin sem lögð var
fyrir manninn hljóðar svo:
Hvernig geturðu varið kyn-
ferðislega misnotkun þína á
börnum?
„Einnig þið gangið út frá því að
hér sé um kynferðislega misnotk-
un að ræða. Þessi afstaða lýsir vel
fákunnáttu almennings um
pedda. Sannleikurinn er sá að
börnin eru líka kynferðisverur
einsog þau hafa tilfinningar á
öðrum sviðum.
Börnin lifa sínu kynferðislífi þó
það skipti ekki jafn miklu máli
hjá þeim og hjá hinum fullorðnu.
Það þýðir samt ekki að kynlíf sé
ekki til staðar hjá börnum eða að
þau eigi ekki rétt á að fá að njóta
sín kynferðislega.
Nú er það ekki svo að ég stundi
mikið kynlíf með ungum drengj-
um, en ef ég ætti að velja á milli
innilegs sambands við ungan
dreng og yfirborðskenndra sam-
fara við fullorðinn myndi eg velja
fyrri kostinn," sagði Jón, sem
heitir allt öðru nafni í raunveru-
leikanum.
Hann var að fara í sundlaugina
með nokkrum piltum sem voru í
haustfríi. Að hans sögn líta
drengirnir á hann sem jafningja
sinn. Þeir tefla, spjalla saman,
hlusta á tónlist og kljást. Stund-
um leiða þau slagsmál til kyn-
ferðisleikja.
„Drengir á kynþroskaskeiðinu
eru mjög uppteknir af kynlífi,“
segir Jón.
En er það ekki einmitt það sem
þeir fullorðnu notfæra sér? Eitt
er það að drengir og stúlkur
kynnist saman kynlífi. En ber
ekki að fordæma það þegar þið
fullorðnu grípið inn í atburðarás-
ina?
„Ef kynmökin eru á forsendum
barnsins og sá fullorðni tekur til-
lit til viðbragða barnsins get ég
ekki séð að um misnotkún á barn-
inu sé að ræða. Það er mjög
mikilvægt fyrir okkur að gerður
Hjá okkur cr engfam kostnaðnr
vegna mæliiigar cða ísetnlngar á rafgcjmum.
35 ára reynsla tryt^lr góða þjónustu.
PÓL&R HF.
mfggyaHfamta — ItnliollJ 6 — Box 5009 — 105 Kcykjavík — Sími 618401
sé greinarmunur á barni sem
fómarlambi og barni sem þátt-
takanda.
Börn eiga rétt á að fá að velja
sína eigin vini hvers kyns og á
hvaða aldri sem þeir eru og þau
eiga rétt á að bindast þessum vin-
um sínum tilfinningalega og kyn-
ferðislega.
Andrúmsloftið verður að vera
afslappað. Það má ekki ganga út
frá því að eitthvað kynferðislegt
gerist. Það getur allt mögulegt
komið upp á en mjög sjaldan
snýst sambandið um samfarir.
Það gerist næstum aldrei. Fyrst
og fremst vegna þess að það er
ekki hægt að hafa samfarir við
drengi á þessum aldri. Yfirleitt
snýst þetta um gagnkvæma fró-
un.“
Frumkvæðið
Og piltarnir vilja taka þátt í
því?
„Sumir eiga meira að segja
frumkvæði að því. Það eru til
drengir sem reyna að táldraga
fullorðna. Ég hef sjálfur orðið
fyrir því að tíu ára gamall piltur,
mjög óvænt, kannski ekki óvænt
en það kom mér í opna skjöldu,
þegar hann bað mig að sjúga á sér
tippið. Ég vildi ekki gera það. En
gerði það samt. Hann átti alfarið
frumkvæðið að því.
Ég hef líka verið í útilegu það
sem 13 ára frændi minn afklæddi
sig og reyndi við mig. Ég átti
vissulega minn þátt í því. Þegar
hann stóð á nærbrókinni sagði ég:
Nú skulum við sjá hvort eitthvað
gerist o.s.frv. Drengir á hans
aldri hafa mjög sterkar langanir
og þeim finnst þetta spennandi.
Móðir eins af piltunum sem ég
er með hefur varað hann við mér.
Hún óttast að ég táldragi hann.“
Skilurðu afstöðu hennar og
hvað myndir þú segja við hana ef
þú ættir þess kost að ræða við
hana um þessi mál?
„í stuttu máli sagt þá myndi ég
útskýra fyrir henni að ég misnoti
ekki son hennar. Að hún þurfi
ekki að hafa neinar áhyggjur og
ef hún vill að barnið hennar hafi
það gott, sem ég reikna með að
hún geri, þá skuli hún láta okkur í
friði. Mörg börn hafa þörf fyrir
að geta trúað fullorðnum fyrir
hlutum sem þau vilja ekki ræða
við foreldra sína.“
Kann enga
skýringu
Hefurðu hugleitt það hvers-
vegna þú dregst að ungum
drengjum?
„Ég kann enga skýringu á því.
Margir spyrja mig hvort ég hafi
sjálfur lent í því að vera táldreg-
inn af fullorðnum þegar ég var
barn. Mér er illa við að tala um að
einhver sé táldreginn en svarið er
nei. Ég lenti ekki í því.“
Er skýringin kannski sú að þú
óttist fullorðna?
„Ég óttast að minnsta kosti for-
dóma þeirra í garð minn sem
pedda. Börn fordæma ekki á
14 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 4. nóvember 1988