Þjóðviljinn - 09.12.1988, Blaðsíða 6

Ríkissaksóknari og Gjaldheimtan bíða eftir niðurstöðu ríkisskattanefndar. Nefndinni ekki sett nein tímamörk.
Tókl4mánuði aðskipa sérstakan ríkisskattstjóra ímálið. Krafa Gjaldheimtunnar 45 miljónir að viðbœttum
17 miljónum ídráttarvexti. Þýsk-íslénska hefur kœrtá öllum stigum
Ómar Kristjánsson, aðaleigandi Þýsk-íslenska, var af Frjálsri verslun talinn
fjórði ríkasti maður á íslandi og var áætlað að hrein eign hans næmi um 600
miljónum. Talið er að fyrirtæki hans Þýsk-íslenka hafi svikið undan skatti í ein
þrjú til fjögur ár áður en upp komst. Hér sést hann með Helga Magnússyni,
fyrrum endurskoðanda Hafskips og fyrrum forstjóra ferðaskrifstofunnar Út-
sýnar, sem Þýsk-íslenska er meirihlutaeigandi að.
Um þessar mundir eru liðin
þrjú ár síðan innflutningsfyrir-
tækið Þýsk-íslenska lenti í
skyndiúttekt skattrannsókna-
stjóra og var talið uppvíst að
skattsvikum svo tugmiijónum
skipti. Síðan hefur málið verið
rekið eftir tveimur leiðum í
kerfinu, annars vegar fór sá
hluti málsins sem talinn var
varða við refsilög til RLR og
þaðan til ríkissaksóknara en
hinn hlutinn er varðaði
ákvörðun skattstofna fór inn í
skattakerfið. í dag bíða bæði
ríkissaksóknari og Gjald-
heimta Reykjavíkur eftir loka-
ákvörðun ríkisskattanefndar-
ríkissaksóknari til að geta
saksótt og Gjaldheimtan til að
geta rekið áfram mál sitt gegn
Þýsk-íslenska fyrir borgarfót-
geta.
Þangað vísaði Þýsk-íslenska
úrskurði sérstaks ríkisskattstjóra
sem skipaður var í málið, en sam-
kvæmt úrskurði hans átti Þýsk-
íslenska eftir að greiða 45 miljón-
ir í skatta. Á þá upphæð hafa síð-
an bæst um 17 miljónir í dráttar-
vexti. Eitt aðalágreiningsefni
málsaðila mun vera hvort rétt sé
að leggja álagðan skatt á, eins og
undanskot skatta hafi farið fram
á einu ári, en það hefur verið
niðurstaða skattayfirvalda hing-
að til. Aðalvörn Þýsk-íslenska
mun hins vegar byggjast á því að
þessi aðferð sé röng, réttara sé að
leggja skattinn á miðað við hvert
ár fyrir sig á þeim þremur eða
fjórum árum sem undanskot
skatta mun hafa átt sér stað.
Verði sú aðferð viðhöfð þýðir
það væntanlega mun lægri skatta-
álagningu. Skiptir það verulegu
máli fyrir lyktir málsins og um
það skal ríkisskattanefnd
ákvarða.
Skyndirannsókn
Það var í nóvember 1985 sem
skattrannsóknastjóri, sem þá var
Garðar Valdimarsson, lét gera
úttekt á skattreiðum nokkurra
fyrirtækja og þar á meðal Þýsk-
íslenska. Kom í Ijós við
rannsóknina að Þýsk-íslenska
hafði vantalið skattstofna um
nokkurra ára skeið, sennilega ná-
Iægt eitt hundrað miljónum
króna. Ríkisskattstjóri kvað síð-
an upp úrskurð í aprílmánuði
1986, þar sem lagðir voru auknir
skattar á fyrirtækið í Ijósi
rannsóknarinnar upp á rúmlega
50 miljónir og þar af 45 miljónir
vegna vangoldins tekjuskatts.
Þýsk-íslenska kærði þennan úr-
skurð til ríkisskattstjóra eins og
lög leyfa. Jafnframt vísaði skatt-
rannsóknastjóri málinu til
Rannsóknarlögreglu ríkisins til
rannsóknar. Síðan gerðist það að
Garðar Valdimarsson skattrann-
sóknastjóri tók við embætti ríkis-
skattstjóra þann 1. júlí 1986 og
þótti þá eðlilegt að annar ríkis-
skattstjóri yrði skipaður í málið,
þar sem óeðlilegt þótti að Garð-
ar, sem hafði séð um rannsókn
málsins, kvæði jafnframt upp úr-
skurð.
62 miljónir
í skatt?
Það tók hins vegar rúmt ár að
skipa nýjan ríkisskattstjóra í mál-
ið. Sigmundur Stefánsson, nú-
verandi skattstjóri Reykjanes-
umdæmis, var skipaður sérstakur
ríkisskattstjóri í málinu í sept-
ember 1987 og í samtali við Nýja
Helgablaðið taldi hann að þessi
skipun hefði tekið óeðlilega
langan tíma. Sigmundur kvað
síðan upp sinn úrskurð í málinu
þann 30. október 1987 og að því
er heimildir Nýja Helgablaðsins
segja var hann í flestum aðalat-
riðum samhljóða fyrri úrskurði.
Gjaldheimta Reykjavíkur lagði í
samræmi við úrskurðinn 45 milj-
ónir króna á Þýsk-íslenska og var
sú krafa gjaldkræf þar með. Það
þýðir, samkvæmt orðanna hljóð-
an, að Gjaldheimtan átti að
krefja Þýsk-íslenska um þessa
upphæð og að dráttarvextir yrðu
reiknaðir á vangoldna skuld frá
þeim tíma. Þeir dráttarvextir eru
í dag áætlaðir um 17 miljónir
þannig að skuld Þýsk-íslenska við
samfélagið er að öðru óbreyttu
orðin 62 miljónir króna.
Engin tímamörk
Við þessari niðurstöðu brást
Þýsk-íslenska síðan á tvennan
hátt: Annars vegar kærði fyrir-
tækið úrskurð hins setta ríkis-
skattstjóra til ríkisskattanefndar
og vísaði fyrirhugaðri skatt-
heimtu Gjaldheimtunnar til
borgarfótgeta. Guðmundur
Vignir Jósefsson gjaldheimtu-
stjóri sagði að nú væri beðið eftir
niðurstöðu ríkisskattanefndar.
Gjaldheimtan, sem er sækjandi í
málinu, hefði þá reglu að knýja
ekki á um úrlausn mála sem færu
fyrir dómstóla fyrr en öll gögn
væru komin fram í málinu.
Ríkisskattanefnd er óháður úr-
skurðaraðili í ágreiningsmálum
um skattstofna og skatta og er
úrskurður hennar fullnaðarúr-
skurður um skattfjárhæð. Auk
þess ákvarðar nefndin skattsektir
þegar svo ber undir. Sigmundur
Stefánsson var nú á nýjan leik
skipaður sem sérstakur ríkis-
skattstjóri í málinu og í þetta sinn
til að gefa umsögn um kæru Þýsk-
íslenska. Henni skilaði Sigmund-
ur þann 19. maí 1988. Þar sem að
ríkisskattanefnd virkar sem
nokkurs konar dómstóll er báð-
um aðilum, kæranda (ríkisskatt-
jóra) og verjanda (Þýsk-íslenska)
gefið færi á að tjá sig í málinu, en
ríkisskattanefnd skal hafa kveðið
upp úrskurð í kærumálum innan
sex mánaða. Ríkisskattanefnd
ákvað hins vegar að heimila sérs-
taka málsmeðferð í þessu máli,
eins og heimild er fyrir í lögum
séu mál talin flókin eða vanda-
söm. Við það falla úr gildi allar
tímatakmarkanir á því hvenær
nefndin skuli kveða upp úrskurð.
Athugasemdir
við athugasemdir
Gunnar Jóhannsson, formaður
ríkisskattanefndar, sagði að eftir
að Sigmundur Stefánsson hefði
gefið sitt álit á kæru Þýsk-íslenska
hefði Þýsk-íslenska verið gefinn
frekari frestur til að koma fram
sínum athugasemdum við at-
hugasemdir Sigmundar. Taldi
Þýsk-íslenska að þá vantaði gögn
sem ríkisskattstjóri hefði ekki af-
hent en þó vitnað í. Sagði Gunnar
að frestur Þýsk-íslenska hefði
runnið út í lok nóvember. Næst á
dagskrá væri að hafa samband við
Sigmund Stefánsson á nýjan leik
og gefa honum færi á að gera
frekari athugasemdir við athuga-
semdir Þýsk-íslenska! Enn hefði
reyndar ekki verið haft samband
við Sigmund en það yrði gert
bráðlega. Sagði Gunnar að ríkis-
skattanefnd sjálf væri enn ekkert
farin að líta á mál Þýsk-íslenska,
en taldi að allur framgangur
málsins væri fullkomlega eðli-
legur. Hann vildi hins vegar ekki
svara því hvort hann sæi fyrir
enda málsins, en taldi líklegt að
þegar Sigmundur hefði gert sínar
athugasemdir við athugasemdir
Þýsk-íslenska þá lokaðist hring-
urinn. Þó væri ekki að vita nema
eitthvað óvænt kæmi upp í mál-
inu. Það yrði ekki fyrr en öll gögn
lægju fyrir í málinu að þrír menn
úr ríkisskattanefnd settust niður
og kvæðu upp sinn úrskurð. Mál-
ið væri hins vegar aðeins eitt af
mörgum og fengi enga sérstaka
meðferð umfram þau 700 mál
sem nefndin tæki til meðferðar
árlega.
Ríkissak-
sóknari bíður
Bragi Steinarsson, vararíkis-
saksóknari sagði að lögreglur-
annsókn málsins væri lokið, en
hún hefði verið í gangi allt fram á
síðastliðið sumar. Aðspurður um
það álit nokkurra lögmanna sem
Nýja Helgarblaðið ræddi við,
þess efnis að ríkissaksóknari gæti
farið fram með refsiþátt málsins
fýrir dóm, án þess að niðurstaða
lægi fyrir um skattaþáttinn, sagð-
ist Bragi telja það hina mestu fir-
ru. „Það gefur augaleið að við
þurfum að bíða eftir niðurstöðu
ríkisskattanefndar áður en við
förum áfram með refsiþáttinn.
Málið snýst um tiltekna skatt-
stofna til tekjuskatts og eignar-
skatts sem eiga að hafa verið
dregnir undan. Viðurlög við
þessu eru ákveðin eftir skatta-
lögum. Það hefur aldrei verið far-
ið með skattsvik eins og önnur
auðgunarbrot að það sé bara
fangelsisrefsing viðlögð; fyrst er
alltaf reynt að mjólka þetta með
skattsektum. Síðan taka dóm-
stólarnir við og bæta við sektirnar
eða dæma í fangelsi ef það á við,
en það kemur þá til viðbótar
hinu. Þeir innviðir málsins sem
nú liggja fyrir ríkisskattanefnd
verða síðan innviðir
dómsmálsins,“ sagði Bragi
Steinarsson.
Ómar þegir
Nýja Helgarblaðið hafði sam-
band við Ómar Kristjánsson að-
aleiganda Þýsk-íslenska og
rrum stjórnarformann. Sagðist
mar ekki vilja ræða þessi mál
við blaðið. Ómar Kristjánsson
hefur á undanförnum árum haft
mikil umsvif í viðskiptaheiminum
og er skemmst að minnast greinar
í Frjálsri verslun þar sem Ómar
var talinn fjórði ríkasti maður á
landinu og að hrein eign hans
næmi sennilega 600 miljónum
króna. f dag er Þýsk-íslenska að-
aleigandi ferðaskrifstofunnar Út-
sýnar. í byggingavörubransanum
er Þýsk-íslenska að færa út kví-
arnar, keypti nýverið Málarann,
sem nú heitir Málarinn-Litaland,
á byggingavöruverslunina Metro
og er meðeigandi í versluninni
Parma.
phh
6 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 9. desember 1988