Þjóðviljinn - 16.12.1988, Side 4

Þjóðviljinn - 16.12.1988, Side 4
„Ég held að það sé ekki hægt að kalla það samdráttarástand sem ríkir hér núna kreppu, því þetta land nýtur bæði mjög hárra þjóðartekna og býr við einhverja þá mestu velmegun sem þekkist á byggðu bóli. Það er rétt að hér er samdráttur og ég sé þetta að sumu leyti sem getuleysi stjórnmálamanna til að takast á við vandamál og breytingar og að hinu leytinu sé ég þetta þannig að það eru að verða svokallaðar strúktúrbreytingar í þessu þjóðfélagi. Það er m.a. vegna þess að við erum komin „nær“ löndum í kringum okkur, sam- keppni hefur aukist og það hefur dregið úr miðstýringu. Menn eru að hagræða rekstri hér á landi, þó hægt gangi. Þessi strúktúr- breyting er ekki nærri yfirstaðin og tekur nokkur ár að fá fasta mynd á það. En það er ekkert sjálfgefið að okkur takist að færa íslenskt þjóðfélag upp að hlið nágranna- þjóðfélaganna og að við náum að halda þeim kjörum sem við lifum við í dag. Til að það megi takast verður að hreinsa út mikið af því rugli sem hér viðgengst í stjórnmálum, fjármálum og atvinnulífi. í því sambandi verða menn að horfa miklu lengra fram í tímann en þá þrjá næstu mánuði sem menn sjá ekki fram úr í dag. Hvað atvinnustigið og eftir- spurnina eftir vinnuafli varðar er það ljóst að sú eftirspurn sem hef- ur verið hér síðustu misseri hefur verið gjörsamlega út í hött og hef- ur mótast af allt of miklum tekj- um sem hafa komið inn í þetta þjóðfélag á miklu velmegunar- skeiði. Það ástand hefur verið mjög óeðlilegt og ég tel mjög far- sælt að þetta sé í sem mestu jafnvægi. Mér finnst mikið áhyg- gjuefni ef hér verður verulegt atvinnuleysi." Nú má væntanlega „gera góðan business“ á næstunni í að kaupa illa stæð fyrirtæki. Þið hafið ver- ið að fjárfesta í óskyldum rekstri á síðustu misserum. Munuð þið nýta ykkur þau tækifæri sem kunna að bjóðast til að fram- fylgja frekar þessari fjárfestinga- stefnu ykkar? „Við höfum fjárfest í fyrirtækj- um sem við ætlum að gefi af sér arð og eins í nýiðnaðarfyrirtækj- um sem okkur þykja áhugaverð. Við erum með um 15% af okkar fastafjármunum bundna í þessu, en í dag höfum við ekki ákveðna stefnu í því hvort þessu verður haldið áfram.“ Annað svið er ekki síður áhugavert. Þið cigið 5,3% I Iðn- aðarbankanum, 5,8% í Verslun- arbankanum og 17,4% í Fjárfestingarfélaginu. Þessir bankar huga nú að kaupum á hlutabréfum í Útvegsbankanum hf. Eruð þið á leiðinni inn í bank- astarfsemi? „Við höfum áhuga á að vera með einhvers staðar í bankastarf- semi og því eigum við þessi bréf í Verslunar- og Iðnaðarbanka. Ég tel að það þurfi að sameina hér bankastofnanir. Við fylgjumst með þessum málum og erum áhugamenn um að Verslunar- bankinn og Iðnaðarbankinn verði sameinaðir, hvað sem verð- ur síðan um framhaldið, en við erum ekki beinir aðilar að þeim viðræðum.“ Menn hafa haft uppi getgátur um að þið ætlið að stofna ykkar eigið fjárfestingarfélag? „Við höfum engin áform um það.“ Þú sagðir einu sinni við mig að það sem væri kannski drifkraft- urinn bak við menn í viðskiptalíf- inu, væri ásókn í völd. Hefur þú mikil völd og sækist þú eftir meiri völdum? „Ég hef að ég ætla nánast engin völd og sækist ekki eftir völdum. Það er fullnóg starf sem ég gegni hér í dag.“ En fylgja því ekki nokkur völd að vera við stjórnun tveggja stór- fyrirtækja á Islandi? „Ég geri ráð fyrir að því fylgi einhver áhrif. Hvort það er gott eða slæmt að menn hafi einhver völd fer væntanlega eftir því hvernig menn beita sínum áhrif- um og hver árangurinn er af þeirra starfi. Ég tel að það eigi að meta menn fyrst og fremst eftir þeim árangri sem þeir ná í fyrir- tækjarekstri og tel að breytt um- hverfi leiði af sér að eðlilegt sé að menn skoði þessi mál í öðru ljósi en ntenn gerðu kannski fyrir aldarfjórðungi." -phh Sækist ekki eftir völdum Hörður Sigurgestsson, forstjóri Eimskips, er á beininu. Hann ræðir um fámennisstjórn fe; Eimskips og ítök félagsins í Flugleiðum. Um lyk- ilstöðu félaganna í flutningum til og frá landinu. Jz; Hann talar um kaup Eimskips á eignum Hafskips og fjárfestingar Eimskips, m.a. í bankastarfsemi. S Hann talar um kreppuna, getuleysi stjórnmáia- w manna og strúktúrbreytingar. Og hann talar um völd... Samstarf ykkar Halldórs H. Jónssonar hefur lengi verið náið og gott. Átt þú von á því að þú eigir eftir að setjast í stjórnar- formannsstóla hans í Eimskip og Flugleiðum? „Mér hefur aldrei dottið í hug að það muni koma til. Það eru auðvitað stjórnir fyrirtækjanna sem ráða slíkum hlutum en ég hef ekki leitt hugann mikið að því. Ég er hér í starfi sem forstjóri fyrirtækisins og hef engin önnur áform. Ég hef átt mjög gott sam- starf við alla stjórn Éimskips þau tíu ár sem ég hef verið hér og kannski byggist sá árangur sem hér hefur náðst á því að hér hafa menn staðið þétt saman og ekki eytt tímanum í ágreining.“ Nú ferð þú, forstjóri Eimskips, ásamt þeim Halldóri H. Jónssyni stjórnarformanni og Indriða Pálssyni varastjórnarformanni með atkvæði á aðalfundi Eimskips fyrir 18% hlutaljár. Ef Benedikt Sveinssyni er bætt við, sem fer með atkvæði fyrir 9,3% hlutafjár fyrir hönd Sjóvá hf. og Hvals hf. þá farið þið fjórir með 27,3% atkvæða, sem vega síðan tvöfalt á aðalfundi þar sem þar mæta alla jafna ekki fulltrúar fyrir nema 50% hlutafjár. Þar með ráðið þið fjórir hverjir kom- ast inn í stjórn Eimskips hf., sem að standa 13 þúsund hluthafar. Er þetta eðlilegt? „Þeir sem fara með meirihluta atkvæða í félaginu ráða því hverj- ir sitja í stjórn á hverjum tíma. Ég geri ráð fyrir því að þeir sem sitja í stjórninni á hverjum tíma ráði töluverðu um það hverjir fara í stjórnina og því geri ég ráð fyrir að við getum nokkru um það ráðið. I þessu fyrirtæki sem mörgum öðrum er það hópur manna sem ræður ferðinni. Ég held að það gerist yfirleitt í stór- um hlutafélögum og fyrirtækjum og það sé ekkert nýtt. Ég tel að þetta hafi reyndar verið svona í Eimskip í gegnum tíðina. Yfirráð í fyrirtækinu byggjast á hlutafénu og því hverjir ráða yfir því. Þetta er ekki eins og í málfundafélagi þar sem hver persóna hefur eitt atkvæði." Nú á Eimskip 33% hlutafjár í Flugleiðum og má því ekki segja að þið Eimskipafélagsmenn ráðið því sem þið viljið þar á bæ? „Það hefur ekki verið þannig að við höfum ráðið þar ferðinni. Hlutur Eimskips hefur hins vegar aukist og það getur eflaust orðið til þess að við getum haft þar áhrif á gang mála og þá jákvæð. Við eigum þrjá af níu stjórnar- mönnum og komum ekki nálægt daglegum rekstri en getum sjálf- sagt haft áhrif á hvernig þar er haldið á málunum." Nýafstaðnir samningar' um flugvélakaup hefðu eflaust ekki orðið að raunverulcika hefðuð þið beitt ykkur á móti, eða hvað? „Fræðilega er það möguleiki, en ég reikna með að menn hefðu a.m.k. hugsað sig um tvisvar.“ Nú eruð þið Halldór H. Jóns- son og Indriði Pálsson fulltrúar Eimskips í stjórn Flugleiða og saman fara þessi tvö fyrirtæki með yfirgnæfandi hlut allra fólks- og vöruflutninga til og frá landinu. Með tilliti til lykilstöðu ykkar þriggja í þessum fyrirtækj- um, má þá ekki segja að þessir flutningar séu háðir á einhvern hátt samþykki og stjórnun ykkar þriggja? „Það held ég að sé alger ofætl- an að gera ráð fyrir því að við 1 stjórnum allri þessari þróun. Flutningar á sjó eru opnir fyrir samkeppni og við lifum undir smásjá markaðarins og umhverf- isins. Flugleiðir eru í samkeppni og verða á næstu árum í sam- keppni við erlenda aðila. Þegar menn eru að velta fyrir sér þess- um valdaímyndunum þá held ég að það sé byggt á gömlum for- sendum þegar við bjuggum í miklu þrengra þjóðfélagi. í nú- tímaþjóðfélagi er mælikvarðinn á árangur fyrirtækja sá að þau skili fullnægjandi þjónustu og arði. Ef ekki er farið vel með það sem í þessu felst þá gengur þetta dæmi ekki upp, hvorki fyrirtækin sjálf né þetta umhverfi sem ætla má að menn séu í.“ En nú er samkeppni innlendra aðila við Flugleiðir og Eimskip varla mikil í dag? „Það er veruleg samkeppni innanlands á báðum þessum svið- um og síðan er það einnig spurn- ingin um yfirvofandi samkeppni, viðbótarsamkeppni sem menn vilja auðvitað komast hjá en geta oftast engu um ráðið." Nú hefur Eimskip á undanförn- um árum keypt upp reytur og að- stöðu samkeppnisaðila sem hafa staðið tæpt eða orðið gjaldþrota, t.d. skipafélagsins Bifrastar, Haf- skips og nú síðast Víkurskipa. Menn hafa haldið því fram að þessi kaup hafi átt sér stað meira til að útiloka einmitt framtíðar- samkeppni, en að Eimskip hafi þurft á þessu að halda fyrir eigin rekstur. „Við höfum í þessum rekstri reynt að horfa til framtíðarinnar. Aðstöðu Bifrastar í Hafnarfirði, sem við keyptum, notum við í dag og hún er okkur dýrmæt. Svo eru aðrar sögulegar forsendur fyrir því að við höfum keypt aðra hluti sem hafa komið upp á okkar borð. Við erum í samkeppni og erum í flutningaþjónustu. Við ætlum að vera í þessari flutninga- þjónustu og notum auðvitað öll tækifæri til að styrkja okkar stöðu. Við trúum því að það sé betra að reka stærra fyrirtæki en minna og við höfum sýnt það á undanförnum árum að með aukinni stærð hefur fylgt aukin hagkvæmni sem hefur skilað sér í lækkuðum flutningsgjöldum. Við keppum auðvitað í samkeppn- inni.“ Hvað líður hugmyndum um sameiningu Flugleiða og Arnar- llugs? „Ég get ekkert um það mál sagt, það er í höndum stjórnar Flugleiða.“ Ragnar Kjartansson, fyrrum stjórnarformaður Hafskips, hélt því fram hér í viðtali við Nýja Helgarblaðið fyrir nokkru, að Eimskip hefði ekki „borgað krónu“ fyrir þær eignir Hafskips sem Eimskip keypti, að „teknu tilliti til skattalegra og fyrningar- legra áhrifa“. Er þetta rétt og hvað borgaði Eimskip þegar upp var staðið? „Ég fæ ekki séð að þessi full- yrðing Ragnars fái staðist. Við keyptum fastafjármuni Hafskips fyrir jafnvirði þá 7,5 miljóna doll- ara af þrotabúinu. Þar á meðal keyptum við fjögur skip fyrirtæk- isins og notuðum nokkur þeirra einhvern tíma. Síðan seldum við þessi skip nokkurn veginn á því verði sem þau voru metin þegar við keyptum þau. Síðan keyptum við ýmsar aðrar eignir Hafskips á nokkru yfirverði og höfum því borgað fullt verð fyrir. Mér kæmi ekki á óvart að við höfum greitt 30-40 % yfirverð fyrir þessar eignir, en það gerðum við með opnum augum. Við höfðum verið í samningaviðræðum við aðila málsins og endanlega við Útvegs- bankann áður en að lokum Haf- skips kom og við ákváðum að ljúka þeim samningum á þeim línum sem um hafði verið rætt. En ég tel að þetta Hafskipsmál sé enn það viðkvæmt að ég vil ekki rökræða það í smáatriðum hvern- ig þessari samkeppni Eimskips við Hafskip lyktaði." Nú er talað um kreppuástand á íslandi og ýmsar kenningar eru til sem segja að ekki sé hægt að halda verðbólgu niðri án þess að viðvarandi atvinnuleysi fylgi í kjölfarið. Hver er þín skoðun á ástandinu og þessum kenningum? 4 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 16. desember 1988

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.