Þjóðviljinn - 27.01.1989, Blaðsíða 8

ERLENDAR FRÉTTIR
Engu er líkara en viss álög hafi
hvflt á Hvíta húsinu, bústað
Bandaríkjaforscta, í næstum
hálfa aðra öld. En sé svo, hefur
þeim álögum nú verið hnekkt.
Arið 1840 var kjörinn Banda-
ríkjaforseti William Henry
Harrison. Hann var vígamaður
mikill, hafði barist við Breta í
stríði Bandaríkjanna gegn þeim
1812 og gegn indíánum. Svo er
sagt, að Ijölkunnugur indíána-
höfðingi, sem átt hafi Harrison
grátt að gjalda, hafi eflt seið og
seitt til, að Harrison skyldi deyja í
forsetaembætti og slfkt hið sama
allir þeir Bandaríkjaforsetar, er
kjörnir yrðu eftir hann á tuttugu
ára fresti.
Harrison sór embættiseið sinn í
mars 1841. Sú athöfn fór fram
utan húss sem venja er til, og kalt
var og slagveðursrigning. En
Harrison var of mikill garpur til
að skeyta um slíkt og flutti
innvígsluræðu sína berhöfðaður
og frakkalaus. Hann talaði þar að
auki í 45 mínútur, lengur en
nokkur Bandaríkjaforseti við
þetta tækifæri fyrr eða síðar.
Hann var líka skemur við völd en
nokkur af húsbændum Hvíta
hússins áður eða síðan, því að
mánuði eftir eiðtökuna dó hann
úr lungnabólgu, sem orsakaðist
af ögrun hans við höfuðskepn-
urnar við athöfnina.
20 árum síðar varð Abraham
Lincoln forseti Bandaríkjanna.
Rétt eftir lok borgarastríðsins þar
var hann drepinn af suðurrískum
leikara, sem með því vildi hefna
ófara Suðurríkjanna í stríðinu.
Árið 1880 var James Abraham
Garfield kjörinn forseti. En
nokkrum mánuðum seinna var
hann skotinn til bana af manni
nokkrum, sem sótt hafði um
stöðu hjá ríkinu en ekki fengið og
hafði forsetann fyrir þeirri sök.
í sept. 1901 var William
McKinley, sem kjörinn hafði ver-
ið Bandaríkjaforseti árið áður,
drepinn af anarkista nokkrum,
en þeir gerðu nokkuð að því um
þær mundir að sæta áverkum við
háttsetta menn.
Forsetarnir Warren Harding,
sem kjörinn var 1920, og Frank-
lin D. Roösevelt, sem kjörinn var
forseti í þriðja sinn 1940, létust
báðir í embætti af völdum
veikinda. John F. Kennedy, sem
kosningu náði 1960, var sem al-
kunna er myrtur í Dallas í nóv.
1963.
Árið 1880, 20 árum eftir kosn-
ingu Kennedys, var Ronald Re-
agan kjörinn í Hvíta húsið. Hann
lét af embætti um daginn og lifir
enn. Og er nú líklega annaðhvort
að indíánaseiðurinn sé farinn að
dofna eftir allan þennan tíma eða
þá að Reagan hefur þetta ramm-
ar fylgjur.
dþ.
8 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 27. janúar 1989
kmerarnir eru hinsvegar reyndir
vígamenn, ódeigir í andanum og
undir stjórn manna sem kunna
sitt fag.
En nú virðist óðum fjúka í
skjólin fyrir þeim. Kínverjar og
Sovétmenn virðast vera stað-
ráðnir í því að láta ekki málefni
Kampútseu lengur verða batn-
andi samskiptum sínum til traf-
ala. Að sögn stjórnarerindreka í
Peking hafa Kínverjar og Víet-
namar þegar komist í stórum
dráttum að samkomulagi þess
efnis, að þeir fyrrnefndu hætti að-
stoð við Rauða kmera jafnhliða
brottflutningi víetnamskra her-
sveita úr Kampútseu. Og fyrir
skömmu komust stjórnir Taf-
lands og Víetnams að samkomu-
lagi um að binda enda á þrætu
sína út af Kampútseu. Með sanni
má kalla það sögulega málamiðl-
un, því að Kampútsea hefur verið
bitbein ríkja þessara í næstum
fjórar aldir, að frátöldum yfirráð-
atíma Frakka í Indókína.
Almennt virðist nú litið svo á,
að stjórn Huns Sen sé orðin nógu
sterk til að standast Rauðu kmer-
unum snúning, svo fremi þeim
hætti að berast aðstoð utan frá.
Enda höfðu þeir hörð orð um við-
ræður Taílendinga við Hun Sen.
Sá marghrjáði og úthaldsgóði
fursti Sihanouk berst og illa af,
segir ýmist að aldrei sé hægt að
Hvíta húsið
Alögum hmndið
Allir Bandaríkjaforsetar, sem kjörnir voru á 20 ára fresti frá ogmeð
árinu 1840, hafa látist í embætti. Þangað til kom að Reagan ...
Sihanouk (t.v.) og Hun Sen í fyrri árangurslausum viðræðum um
málefni lands síns- nú virðist sáfyrrnefndi heillum horfinn.
treysta fólki eins og Víetnömum
eða að Rauðir kmerar muni
áreiðanlega ná völdum í Kam-
pútseu að þeim þaðan förnum.
En nú fækkar þeim sem á hann
hlusta. Reuter/-dþ.
ú í vikunni hefur Hun Sen,
forsætis- og utanríkisráð-
herra Kampútseu, verið í heim-
sókn í Bangkok, höfuðborg Taí-
lands, og rætt við forsætisráð-
herra þess lands, sem Chatichai
Choonhavan heitir. Þeir bolla-
lögðu um framtíðarsamvinnu
ríkja sinna um ferðamannaþjón-
ustu, verslun og samgöngur.
Varla mun ofsagt að þessi
heimsókn marki tímamót nokkur
í sögu Suðaustur-Asíu. Frá því
fyrir tíu árum, er Víetnamar her-
tóku Kampútseu og settu stjórn
sér hlynnta þar til valda, hefur
verið fullur fjandskapur með
þeirri stjórn og Taílendingum,
sem gert hafa sitt besta til að
fyrirkoma henni. Taílendingar
styðja þá einkar illræmdu Rauðu
kmera og aðra kampútseanska
aðila, sem berjast gegn Víetnöm-
um og stjórninni í Phnomþenh,
og öll sú hjálp, sem þessir
kampútseönsku stjórnarand-
stæðingar fá frá öðrum ríkjum,
fer til þeirra gegnum Taíland.
Þótt Rauðir kmerar með réttu
teljist meðal verstu fjöldamorð-
ingja sögunnar, hafa þeir hingað
til síður en svo verið einir í
heiminum. Það mesta af vopnum
sínum fá þeir frá Kína, en Banda-
ríkin, Taíland, Malasía og Sing-
apúr sjá þeim einnig fyrir vopn-
um, þjálfun og annarri aðstoð.
Tvenn önnur samtök, önnur
undir beinni forustu Sihanouks
fursta og hin undir stjórn fyrrver-
andi kampútseansks forsætisráð-
herra sem Son Sann heitir, stríða
að vísu einnig gegn stjórn Huns
Sen, en allir eru sammála um að
lítill sé dugur í þeim. Rauðu
Árás enn til athugunar
Að mati bandarískra og vesturþýskra leyniþjónustustofnana vantar
Líbýumenn enn það mikið af tækniútbúnaði ýmsum í efnaverksmiðju
sína að Rabta að þeir geta ekki framleitt efnavopn. Nú þegar tekið
hefur verið fyrir vesturþýska tækniaðstoð við byggingu verksmiðjunn-
ar er búist við að Gaddafi Líbýuforingi muni gera allt hvað hann getur
til að útvega sér slíka aðstoð annarsstaðar frá. Bandaríkin og Vestur-
Þýskaland munu nú sameinast um að hindra að honum takist það, en
fari sú viðleitni út um þúfur hefur Bandaríkjastjórn enn til athugunar
að ráðast með vopnum á verksmiðjuna, að sögn Hans-Georgs Wieck,
yfirmanns BND, vesturþýsku leyniþjónustunnar.
Reuter/-dþ.
Paasio utanríkisráðherra
Pertti Paasio, formaður finnska jafnaðarmannaflokksins, hefur ver-
ið skipaður utanríkisráðherra landsins. Tekurhann 1. febr. n.k. við því
embætti af flokksbróður sínum Kalevi Sorsa, sem lætur af því að eigin
ósk. Sorsa, sem er 58 ára, á að baki langan feril í ríkisstjórnum og var
t.d. forsætisráðherra um skeið.
Reuter/-dþ.
Tilskipun til eflingar litháísku
Forsætisnefnd æðstaráðs (þings) sovétlýðveldisins Litháen hefur
gefið út tilskipun þess efnis, að litháíska skuli verða aðalmálið í stjórn-
sýslu, viðskiptum og atvinnulífi yfirleitt þarlendis. Er embættis-
mönnum og ráðamönnum í atvinnulífi, sem ekki kunna málið, gefinn
tveggj a ára frestur til að læra það. Tilskipun þessi er svipuð lögum, sem
æðstaráð Eistlands samþykkti fyrr í mánuðinum til verndar og eflingar
eistnesku, en strangari, þ.e.a.s. með færri undanþágum til handa
rússneskumælandi fólki.
Reuter/-dþ.
Útboð
Byggingarnefnd íþróttafélags fatlaðra í Reykjavík
og nágrenni óskar eftir tilboðum í gerð íþrótta-
húss við Hátún, R.
Undirstöður hafa verið steyptar.
Útboðið nær til byggingarinnar fullgerðrar undir
málun.
Lagnakerfi eru undanskilin.
Heimilt er að bjóða í verkið skv. „hefðbundnu"
byggingarlagi eða skv. öðru byggingarlagi sem
bjóðendur telja hagkvæmt.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu bygging-
arnefndar, Hátúni 12, frá og með mánudeginum
30. janúar 1989 á milli kl. 10 og 14 gegn 8.000 kr.
gjaldi.
Tilboðum skal skila á sama stað fyrir kl. 14.00
miðvikudaginn 1. mars en þá verða þau opnuð
þar að viðstöddum þeim bjóðendum sem þess
óska.
Byggingarnefnd íþróttafélags fatlaðra
í Reykjavík og nágrenni
Hátúni 12, R.
Sími: 25655
Suðaustur-Asía
Samkomulag á döfinni
Phnompenhstjórnin og Taíland hafa tekið upp viðrœður-söguleg málamiðlun Taílands og Víetnams-fýkur
ískjólin fyrir Sihanouk og Rauðum kmerum