Þjóðviljinn - 28.07.1989, Blaðsíða 25

KVIKMYNDIR
ÞORFINNUR
ÓMARSSON
Fómarlömb
siðmenningar
Sam Neill og Meryl Streep í hlutverkum sínum sem Chamberlain
hjónin með fjölmiðlana sem úlfa í kringum sig.
Kona fyrir rétti (A Cry in the Dark),
sýnd í Regnboganum. Bandarísk, ár-
gerð 1988. Leikstjóri: Fred Scepisi.
Framleiðandi: Verity Lambert.
Handrit: Robcrt Caswcll og Schepisi,
eftir bók Johns Brysons. Kvikmynda-
taka: Roy Stevens. Tónlist: Bruce
Smeaton. Aðalhlutverk: MerylStre-
ep, Sam Neill, Brian James, Dorothy
Alison, Bill McCluskey, Debra Lawr-
ance.
Fá nútíma sakamál hafa hlotið
viðlíka eftirtekt og mál
Chamberlain-hjónanna Lindy og
Michaels í Ástralíu sem hófst í
upphafi þessa áratugar. Þeim var
gefið að sök að hafa myrt ný-
fædda dóttur sína en skýringar
þeirra á að villihundur (díngó)
hafi átt þar hlut að máli um leið
að engu hafðar. Málið þróaðist
þannig að hjónin stóðu í stappi
við réttarfarið nær allan áratug-
inn og er harla ólíklegt að fjöl-
skylda þeirra beri þess nokkurn
tíma bætur.
Réttarfarsdrama hafa notið
mikilla vinsælda á hvíta tjaldinu
að undanförnu svo ekki sé minnst
á sjálfan imbakassann. Móðir
fyrir rétti er þó alls ekki dæmigert
réttarfarsdrama eins og við
eigum að venjast. Auk þess að
segja frá einhverju mesta
hneyksli nútíma réttarfars greinir
hún á nýjan og áhrifameiri hátt
frá mætti almenningsálits og fjöl-
miðla sem svífast einskis þegar
rétta bráðin er fundin.
Og Chamberlain hjónin voru
svo sannarlega rétta bráðin fyrir
þessa úrkynjun mannlegs samfé-
lags. Þótt það hafi í raun verið
ómögulegt fyrir Lindy að deyða
barn sitt við þær aðstæður sem
voru við Ayers klett hafði al-
menningur og fjölmiðlar slíka
lógík að engu. Chamberlain-
pakkið var einfaldlega til alls víst,
enda meðlimir í „sértrúarsöfn-
Regnboginn
A Cry in the Dark * * * *
(Móðir fyrir rétti)
Mynd um fórnarlömb náttórunnar og
jatnvel enn frekar fórnarlömb mannlegs
samfélags þegar þaö tekur á sig hina
grimmustu mynd. Schepisi splæsir saman
náttúrunni gegn almenningi og fjölmiðlum
þannig aö úr verður einhver áhrifamesta
kvikmynd sinnar tegundar í langan tíma.
Mynd sem allir hafa gott af aö sjá.
Dirty Rotten Scoundrels * *
(Svikahrappar)
Oft smellin og fyndin mynd um tvo for-
herta svikahrappa og samskipti þeirra við
kvenkynið. Dulítið gamaldags húmor sem
byggir talsvert á brokkgengri frammistöðu
aöalleikaranna. Hverjum öðrum en Steve
Martin myndi leyfast að ofleika svona líka
rosalega án þess að það komi að sök, en
Mihcael Caine er sem fyrr bara í vinnunni.
Manifesto * * *
(Samsærið)
Skemmtileg mynd frá Júgóslavanum
Makavejev og góð tilbreyting frá þeirri hol-
skeflu sem gengur um kvikmyndahúsin um
þessar mundir. Staður og stund er rétt eftir
fall austurrísk-ungverska keisaradæmis-
ins og segir myndin frá tilræði í skjóli létt-
leika almúgans. Sem fyrr blómstrar erótík-
in hjá Makavejev, jafnvel í formi sadó-
masókisma.
uði“ sjöunda dags aðventista og
fleira var tínt til sem þótti sanna
sekt þeirra.
Þessi sorgarsaga einnar venju-
legrar fjölskyldu í Ástralíu verð-
ur á tjaldinu að einni áhrifamestu
mynd sinnar tegundar í langann
tíma. Leikstjórinn Fred Schepisi
er sjálfur Ástrali og gerði sínar
fyrstu kvikmyndir þegar vor var í
lofti þar í landi á síðasta áratug.
Kvikmyndir hans fjalla nær allar
um fólk sem verður samfélaginu
að bráð þegar það tekur á sig sína
grimmustu mynd. Og Móðir fyrir
rétti fjallar einmitt öðru fremur
um fólk sem varð samfélaginu að
bráð. Þótt upphafið megi rekja til
náttúrunnar og þá sérstaklega
þær miklu andstæður sem ástr-
ölsk náttúra býður upp á fór
mesti hildarleikurinn fram í borg-
um nútíma samfélags.
Myndin byrjar á ægifögru skoti
af ástralskri náttúru. Viðlíka
skotum er síðan skeytt inní at-
burðarrásina og þá sérstaklega
þeim sem sýna borgir í miðjum
óbyggðum Ástralíu, vin í eyði-
mörkinni. Með þessu er byggð
upp spenna milli orsaka slyssins
og hins óþekkta. Þessi spenna er
síðan brotin niður af almenning-
sálitinu og síðan fjölmiðlunum.
Náttúran hafði að þeirra mati
þarna engan hlut að máli og má
að vissu leyti kenna um ofurtrú
Ástrala á náttúru sinni. Hinn
sérstaki villihundur þar í landi,
díngó, er hluti af náttúruparadís
Ástralíu, rétt eins og kengúran og
Ayers klettur, og er erfitt fyrir
fólk þar í landi að hann geti gert
slíkt voðaverk (miklu frekar trúa
þeir foreldrum ungabarnsins fyrir
því).
Þegar upp er staðið hefur
Schepisi tekist að splæsa þessa
þrjá þætti saman á óviðjafnan-
Married to the Mob * *
(Gift mafíunni)
Johnathan Demme hefur oftast hitt bet-
ur í mark þótt einvalaleikaralið sé nú með í
för. Oft góðar útfærslur en líður að lokum út
í furðulegt sambland af frásagnarmáta
teiknimynda og leikinna. Tónlist David
Byrne er smellin og skemmtileg.
The Naked Gun * *
(Beint á ská)
Stanslaus brandaraskothríð í tæpar
tvær klukkustundir. Hittnin er þó misjöfn,
oft er hitt i mark en líka er skotið bæði yfirog
framhjá. Jafnast kannski ekki á við Air-
planel en það má hlæja að vitleysunni.
Babette s gæstebud * * * *
(Gestaboð Babettu)
Þessi gómsæta mynd Gabriels Aksels
er uppgjör bókstafstrúarmanna við
freistinguna og syndina. Stórgóð persónu-
sköpun og veislan í lokin er ógleymanleg.
Skugginn hennar Emmu * * *
Besta barnamyndin í bænum er ekki
siður fyrir hina fullorðnu. Skemmtileg og
vel gerð mynd á mörkum fantasíu og raun-
veruleika.
Laugarósbíó
The ‘Burbs * *
(Geggjaðir grannar)
Ekkert sérstök mynd í neinu tilliti en
leikararnir bjarga henni fyrir horn. Tom
Hanks slær ekki feilpúst frekar en fyrri dag-
inn í þessari athugun hans og fleiri á væg-
ast sagt ófrýnilegum nágrönnum.
Torch Song Trllogy * * *
(Arnold)
Snjöll og einlæg mynd sem segir frá
heimi hómósexúals fólks. Vel skrifuð og
leikin og tekst að slá bæði á létta og hríf-
legan hátt, þe. náttúra gegn al-
menningi og fjölmiðlum. Tveir
síðarnefndu þættirnir magna svo
hvorn annan upp þannig að nátt-
úran má sér lítils sem orsakavald-
ur að þessu ódæði.
Og ekki spillir túlkun aðal-
leikaranna á erfiðum hlutverkun-
um fyrir trúverðugleika myndar-
innar. Sam Neill er loks orðinn að
leikara og Meryl Streep hefur
varla nokkurn tíma leikið betur.
Hún hefur áður leikið undir
stjórn Schepisis, en það var í
Plenty sem er líkast til sísta mynd
leikstjórans. Fröken Streep
breytir sér hreinlega í Lindy
Chamberlain og vefst ástralski
framburðurinn ekki fyrir henni.
Hafi einhver ekki kunnað við
Ævintýri Miinchhausens (The
Adventuresof Baron Múnchhausen),
sýnd í Stjörnubíói. Leikstjóri: Terry
Gilliam. Handrit: Charles McKeown,
Giliiam. Kvikmyndataka: Giuseppe
Rotunno. Aðalhlutverk: John Neville,
Eric Idle, Sarah Polley, Oliver Reed,
Uma Thurman, Jonathan Pryce, Ro-
bin Williams.
Eftir að Monty Python-
hópurinn óborganlegi leystist
upp hafa meðlimir hópsins haldið
ótrauðir áfram á svipaðri braut í
gerð gaman- og skemmtimynda.
Síðast sáum við Fiskinn Wanda
með þeim John Cleese og Micha-
el Palin sem báðir voru í téðum
hópi en aðrir jafnvel haldið hóp-
inn enn betur.
Það var því mikið gleðiefni
þegar fréttist að Terry Gilliam
ætlaði að gera mynd eftir ævintýr-
um eins mesta lygara sögunnar,
andi strengi án þess að falla í gryfju
væmninnar. Sagan af hommanum Arnold
er eitt vitsmunalegasta og besta sem bíóin
bjóða upp á um þessar mundir.
Fletch Lives * *
(Fletch lifir)
Mynd fyrir aðdáendur Chevy Chase en
þeim sem ekki líkar kappinn ættu að sitja
heima. Fletch er á köflum mjög fyndin en
sum atriðin eru gjörsamlega mislukkuð.
Fyrri myndin var betri.
Bíóhöllin
Licence to Kill * * *
(Leyfið afturkaliað)
Ein besta Bond-myndin I langan tíma.
Dalton er 007 holdi klæddur og spannar allt
frá hörkutóli í sjentilmann. Broccoli hefur
hrist, en ekki hrært, upp í Bond-ímyndinni
með góðum árangri.
Her Alibi * *
(Með allt í lagi)
Hreint ágætis skemmtun þarsem
klaufinn Tom Selleck líkir eftir Cary Grant
hér á árum áður. Vel er fléttað á milli hinnar
raunverulegu sögu og skáldskaps rithöf-
undarins en atriðin með Rúmenum og þar
með talið lokaatriðið heldur hugmynda-
snauð.
Poiice Academy 6 0
(Lögregluskólinn 6)
Hvernig er hægt að ætlast til þess að fólk
hlæi að sömu fúlu bröndurunum ár ettir ár?
Þessi sjötta mynd í röðinni um lögreglu-
skólann er slakari en þær síðustu þar á
undan og er þá mikið sagt.
Cocoon, the Return *
(Undrasteinnlnn 2)
Afskaplega ómerkilegt og misheppnað
framhald sem gerir ekkert nema að
Streep sem leikkonu er líklegt að
sá hinn sami taki það til baka eftir
að hafa séð hana sem móðuríyrir
baróninum Karl Friedrich Hier-
onymus af Munchhausen. Allir
þekkja óendanlegt hugmynda-
flug Gilliams frá því úr Monty
Python og er ekki að undra að
það fari vel við hinar miklu ýkju-
sögur R. E. Raspe af svaðilförum
Munchhausens.
Myndin er líka í stuttu máli sagt
ekta ævintýramynd eins og þær
eiga að vera. Engar nútíma
leysigeislabyssur og stjörnustríð
eins og þeir gera í Hollívúdd
heldur ósvikin gamaldags fantas-
ía, sem þó er gerð með bestu nú-
tíma tæknibrellum sem völ er á.
Hún sver sig að nokkru leyti í ætt
við Time Bandits sem Gilliam
gerði árið 1981 en Tímabandít-
arnir voru þó varla jafn hug-
myndaríkir og Munchhausen
barón.
skemma fyrir fyrri myndinni. Reynir að vera
enn fjörugri og enn tilfinningaríkari en sú
fyrri en er bara tilgerðarieg og væmin. Frá-
sagnaraðferðin fer öll út um þúfur og fyrir
vikið eru sömu leikarar og I frummyndinni
ekki með á nótunum.
Tree Fugitives * *
(Þrjú á flótta)
Ágætis gamanmynd á meðan plottið
virkar en dettur niður þess á milli. Marfin
Shorl er aðal aðhlátursefnið sem mis-
heppnaöasti bankaræningi kvikmyndanna
I allt of stórum frakka.
A Fish Called Wanda * * *
(Fiskurinn Wanda)
Nánast fullkomin gamanmynd. Hárfínn
húmor i skotheldu handriti og gamlinginn
Crichton stýrir af mikilli fimi. Erfitt að gera
upp á milli aðalleikaranna sem eru hver
öðrum betri. Betri skemmtun er vandfund-
in.
Bíóborgin
Spellbinder *
(A hættuslóðum)
Ekki alvond hryllingsmynd en byggir um
of á sömu atriðum og sambærilegar B-
myndir. Allt vel þekkt og ofnotað: djöflatrú
og yfirnáttúrulegir hlutir með tilheyrandi
tæknibrellum og óvæntum endalokum.
Crossing Delancey * *
(t karlaleit)
Þarna rekast á menntasnobb og fordóm-
ar, karlremba og heiðarleiki i snoturri lýs-
ingu á lífi ólíkra gyðinga í New York.
Heiðarleg og einlæg mynd, en þó engar
stórfréttir.
Dangerous Liaisons * * *
(Hættuleg sambönd)
Þrungin, en jafnframt hrífandi tragi-
kómidía þar sem allir eru táldregnir. Frá-
rétti. Mynd sem allir hafa gott af
að sjá, sérstaklega hún Gróa
gamla á Leiti.
í myndinni stendur baróninn í
stríði við Tyrkjasoldán en sögu-
þráðurinn sem slíkur skiptir ekki
höfuðmáli. Til hjálpar hefur
hann fjóra þjóna sem allir eru
gæddir einstökum hæfileikum og
fer Eric Idle þar á kostum sem
hlaupagikkurinn. Á hinum fjöl-
breyttu viðkomustöðum sínum fá
aðrir leikarar að njóta sín til
fullnustu ss. Robin Williams, Oli-
ver Reed, Johnathan Pryce og
hina ægifagra Uma Thurman.
En það sem mestu skiptir er að
hér er á ferðinni ósvikið ævintýri,
jafnt fyrir yngstu kynslóðina sem
kvikmyndafríkin. Fáránleikinn í
fantasíunni er ávallt til staðar og
því eru hin ýmsu atvik ekki tekin
alvarlega. Mynd fyrir alla aldurs-
hópa, en umfram allt fyrir fólk
með ríkt hugmyndaflug.
bær leikur ber myndina uppi, sérstaklega
Malkovich og Close sem hástéttarpakkið
sjálfselska. Mynd fyrir rómantíkera en
endirinn er í hróplegu ósamræmi við þjóð-
félagsástandið á þessum tíma.
Rain Man * * *
(Regnmaðurinn)
Regnmannsins verður minnst fyrir ein-
stakan leik Hoffmanns í hlutverki einhverfa
ofvitans fremur en sem góðrar kvikmynd-
ar. Óskar tyrir handrit og leikstjórn fremur
vafasamur og Barry Levinson hefur áöur
stýrt betur.
Hðskólabíó
Stjörnubíó
Baron Miinchhausen * * *
(Ævintýri Munchhausen)
Ævintýri barónsins af Munchhausen
eftir lygasögum R. E. Raspe gætu varla
fengið betri meöferð en hjá fyrrum Monty
Python fólkinu undir stjórn Terry Gilliam.
Sannkölluð fantasía sem allir geta haft
gaman af, jafnt ungviðið sem kvikmynda-
frikin. Svona eiga ævintýri að vera.
My Stepmother is an Aiien * *
(Stjúpa mín geimveran)
Enn ein útfærslan af E.T. þarsem
geimvera í kvenmannsmynd kemur til jarð-
ar f ákveðnum tilgangi. Slær á létta strengi
með mörgum smellnum atriðum en verður
að lokum mjög hugmyndasnauð, eins og
flestar visindaskáldsögur nútímans gera
því miður. Ágætlega leikin og Aykroyd og
Basinger mynda skondið par.
Kristnihald undir jökli * * *
Góð, og athyglisverð mynd á islenskan
mælikvarða sem unnin er af fagmennsku.
Kristnihaldið er skemmtileg og fersk á að
horfa en ber full mikla virðingu fyrir texta
Nóbelsskáldsins.
Lygasögu líkast
Föstudagur 28. júlí 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 25