Þjóðviljinn - 19.01.1990, Blaðsíða 4

Mynd: Jim Smart
Össur Skarphéöinsson er á beininu
Við skulum
stökkva
- enekki
hrökkva
Össur Skarphéðinsson segist vera reiðubúinn
að leggja niður Alþýðubandalagið, þjóni það
þeim tilgangi að stofna stóran jafnaðar-
mannaflokk
Félagsfundur Alþýðubandalagsfélags Reykjavíkursl. mið-
vikudagskvöld, sem stóð til klukkan tvö aðfaranóttfimmtudags,
var mikill átakafundur einsog búist hafði verið við. Ádagskrá
fundarins var kosning kjörnefndar fyrir komandi borgarstjórn-
arkosningar en félagar í Birtingu fjölmenntu á fundinn með því
hugarfari að ná í gegn tillögu sem Kristín Á. Ólafsdóttirborg-
arstjórnarfulltrúi og fleiri Birtingarfélagar lögðu fram, um að
gengið yrði til viðræðna við aðra lýðræðisflokka um sameigin-
legt framboð. Tillaga Kristínar var aldrei borin undir atkvæði því
einskonar málamiðlunartillaga frá Ragnari Stefánssyni og
Guðmundi Albertssyni var samþykkt eftir að felld var tillaga frá
Sigurjóni Péturssyni borgarfulltrúa um að vísa þessu máli til
stjórnar.
ÖssurSkarphéðinsson varaborgarfulltrúi Alþýðubandalags-
ins lét mikið til sín taka áfundinum fyrir hönd Birtingarmanna og
er hann því á beininu þessa vikuna.
Hvernig metur þú möguleikana
á sameiginlegu framboði minni-
hlutaflokkanna eftir að hafa
starfað í borgarstjórn þetta kjör-
tímabil?
„Þetta starf mitt að borgarmál-
efnum hefur sannfært mig um að
það er enginn málefnamunur á
milli þessara flokka. Þessir flokk-
ar geta í flestum stærri málum
sameinast um afstöðu og unnið
sameiginlega að fjárlagagerð.
Þar sem fullkomin samstaða er
með þessum flokkum í öllum
málefnum hlýtur sú spurning að
vakna, hversvegna þeir stigi ekki
skrefið til fulls og bjóða fram
sameiginlegan lista.
Ég hef hinsvegar alltaf verið
þeirrar skoðunar að slíkt sam-
eiginlegt framboð kalli á mjög
nákvæma tímasetningu.“
En eru borgarstjórnarkosning-
arnar nú rétti tímapunkturinn?
„Ég var lengi þeirrar skoðunar
að svo væri ekki. Hinsvegar hafa
ýmsar forsendur verið að
breytast að undanfömu. Það er
ljóst að Davíð Oddsson ber
höfuð og herðar yfir aðra Sjálf-
stæðismenn í borgarstjórn. Hinir
eru meira til þess að vera með.
Nú er þetta hinsvegar ekki lengur
spurning um það hvort Davíð
hættir í borgarmálunum heldur
hvenær hann pakkar saman og
sest á þing.
Þá hafa ýmis vond spillingar-
mál verið að koma upp í röðum
Sjálfstæðisflokksins að undan-
förnu. Þar nægir að nefna lóða-
brask Júlíusar Hafstein og Ham-
arshúsið, sem tengist Vilhjálmi
Vilhjálmssyni og Þjóðviljinn fjall-
aði mjög rækilega um á sínum
tíma. Þá er afstaða borgarstjór-
ans til Fæðingarheimilisins hið
versta mál fyrir íhaldið.
Ef litið er á fjármálin er ljóst að
t.d. ráðhúsið er komið langt fram
úr öllum fjárhagsáætlunum,
íhaldið hefur eytt hundruðum
miljóna í Auðkúluna á hitaveitu-
tönkunum og vill í viðbót eyða
eitt hundrað miljónum í rol-
lugarð í Laugardalnum. Það fer
ekkert dult að Sjálfstæðismenn
eru hræddir. Það kemur best
fram í því að þeir þora ekki að
hafa prófkjör hjá sér þrátt fyrir
að meginþorri flokksmanna vilji
það.
Ég óttaðist lengi að viðhorfin
gagnvart ríkisstjórninni myndu
hafa áhrif á niðurstöðu borgar-
stjórnarkosninganna. Nú virðist
hinsvegar álit fólks á stjórninni
vera að breytast og ég hef þá trú
að þegar líður fram á vor verði
staða hennar mun betri en nú.
Samtímis fjarar undan íhaldinu
og það er ljóst að Davíð virðist
ekki lengur hafa tíma til þess að
sinna borgarmálefnum, svo upp-
tekinn er hann af því að vera
varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins.
í ljósi þessa finnst mér öll rök
hníga að því að nú sé mun betra
lag en oftast áður og að mínum
dómi eigum við núna að stökkva
- en ekki hrökkva.“
Er sameiginlegt framboð ekki
vindhögg þegar ijóst er að
Kvennalistinn og Framsóknar-
flokkurinn hafna því?
„Afstaða Kvennalistans er alls
ekki skýr. Fáeinar forystukonur
Kvennalistans hafna sameigin-
legu framboði en aðrar forystu-
konur, sem hafa áður leitt bæði
þinglista og borgarstjórnarlist-
ann í kosningum eru því fylgj-
andi. Þá tel ég það ekki spurn-
ingu að grasrótin í Kvennalistan-
um er slíku framboði fylgjandi,
einkum ef A-flokkarnir væru
komnir af stað. Þá held ég að
Framsóknarflokkurinn ætti erfitt
með að standa utan slíks fram-
boðs ef allir aórir sameinuðust
um að koma íhaldinu frá.
En segjum svo að það færi
þannig að hvorki Kvennalistinn
né Framsókn yrðu með í sam-
eiginlegu framboði. Þá tel ég
samt rétt að Alþýðubandalagið,
Birting og Alþýðuflokkurinn
stæðu að sameiginlegu framboði
ásamt óflokksbundnu fólki. Ég
bendi á það að víða úti á landi er
Alþýðubandalagið með í slíkum
framboðum. Hversvegna þá ekki
í Reykjavík."
Er ekki viðbúið að sameigin-
legt framboð fengi minna fylgi en
framboð A-flokkanna í síns í
hvoru lagi, með tilliti til þess að
ýmsir innan raða þessara flokka
myndu ekki kjósa sltkan lista.
Nægir þar að benda á Sjafnar-
arminn í Alþýðuflokknum, og
hætt er við að þeir sem harðast
hafa barist gegn þessari hugmynd
innan Alþýðubandalagsins sitji
heima eða styðji jafnvel Kvenna-
listann?
„Sjöfn Sigurbjörnsdóttir hefur
ævinlega verið mér ráðgáta, og ég
teldi það afar óvarlegt af nokkr-
um manni að ætla að gefa yfirlýs-
ingar fyrir hennar hönd. Hins-
vegar finnst mér vera sterk
stemmning fyrir þessu innan Al-
þýðuflokksins, enda stendur
flokkurinn ekki vel að vígi í borg-
inni. Sama er reyndar að segja
um Alþýðubandalagið. Mjög
hæpið er að það næði aftur því
fylgi sem það fékk í síðustu borg-
arstj órnarkosningum ef það byði
fram sér lista. Ég hef hinsvegar
það mikla trú á flokksbræðrum
mínum og -systrum að ég efast
ekki um að þau munu öll leggjast
á eitt við að tosa ækinu áfram, að
það verði eining um sameigin-
legan lista.
Þá má ekki gleyma óflokks-
bundnu fólki í þessu sambandi.
Hér er fjöldi fólks sem er dapurt
og vonlaust yfir flokksræði Sjálf-
stæðisflokksins en ekki tilbúið að
kjósa neinn af þeim flokkum sem
fyrir eru. Slíkt fólk viljum við sjá
á lista sameiginlegs framboðs lýð-
ræðisaflanna og jafnvel að það
leiði slíkan lista. Ef svo yrði er ég
ekki í vafa um að sameiginlegt
framboð kæmi betur út en sér-
framboð."
Hvernig meturðu stöðuna eftir
fundinn á miðvikudag? Varð
Birting ekki undir á fundinum?
„Allar tillögur sem komu fram
á fundinum voru skilaboð um að
Alþýðubandalagið vilji sterklega
skoða alla möguleika á sameigin-
legu framboði. Endanleg niður-
staða ræðst svo á næsta félags-
fundi, sem ég geri ráð fyrir að
boðað verði til eftir eina til tvær
vikur.“
Hvað fannst mönnum um hug-
myndina um prófkjör?
„Það kom upp mikill misskiln-
ingur um að menn vildu hafa gal-
opið prófkjör. Það kom í ljós á
fundinum að ýmsir þeirra sem
eru fylgjandi sameiginlegu fram-
boði voru af þeim sökum mjög
hikandi við að láta stuðning sinn í
ljós. Það var talað um að heilu
trúfélögin og íþróttafélögin yrðu
virkjuð og jafnvel fólk úr öðrum
flokkum.
Ég tel vitaskuld fráleitt að hafa
galopið prófkjör, enda hljóðaði
tillagan alls ekki upp á það. Hug-
myndin gekk í rauninni út á að
hafa takmarkað prófkjör, sem
einstaklingar í þeim flokkum sem
að framboðinu stæðu hefðu þátt-
tökurétt að, og einstaklingar utan
þessara flokka fengju þátttöku-
rétt ef þeir undirrituðu skriflega
yfirlýsingu um stuðning við fram-
boðið. Eg tel nauðsynlegt að
framboðið verði víkkað með því
að fá bardagafæra og frjóa ein-
itaklinga utan flokka í framboð
fyrir þennan lista.“
Hefur þessi slagur ekki veikt
stöðu Alþýðubandalagsins?
„Þessi átök eru ekki einangruð
við Reykjavík, þau eru í flokkn-
um víða annarsstaðar. Ég bendi
bara á Norðurland eystra.
Auðvitað hefur Alþýðubanda-
lagið veikst vegna þessara átaka,
en ég tel að þau séu óhjákvæmi-
leg ef Alþýðubandalagið ætlar að
fylgjast með þeim breytingum
sem hafa orðið í umheiminum, og
gera það upp við sig hvort það
ætlar að vera flokkur með fram-
tíð eða lifandi steingervingur.
Eiga Birtingarmenn og stjórn
ABR einhverja samleið úr þessu?
„Nei. Birting og stjóm ABR
eiga enga samleið. Stjórn ABR
er mjög úr takti við það sem er að
gerast í samfélaginu og raunar í
flokknum líka. Það er komin
mikil málefnaleg gjá á milli henn-
ar og Birtingar. Það sem ein-
kennir félaga í Birtingu er, að það
að þeir vilja byggja einn stóran
jafnaðarmannaflokk en hinum
virðist það trúaratriði að Alþýðu-
bandalagið haldi hreinleika sín-
um og gangi ekki til samvinnu,
hvað þá sameiningar, við aðrar
hreyfingar með svipuð viðhorf.
Þau hafa gleymt því að flokkur er
bara tæki til að ná ákveðnu mark-
miði og búa til farveg. Flokkur-
inn er ekki heilagur. Ég yrði
fyrstur manna til að leggja það til
að Alþýðubandalagið og Al-
þýðuflokkurinn yrðu lagðir niður
ef það þjónaði því markmiði að
búa til stóran jafnaðarmanna-
flokk.
Ég legg áherslu á að slíkur
flokkur hafi að leiðarljósi eftir-
farandi: í fyrsta lagi arðsemi í at-
vinnulífinu. í öðru lagi öflugt
velferðarkerfi þótt það kosti
aukna skattheimtu. í þriðja lagi
að áhersla verði lögð á umhverf-
ismál og að ísland geri sig gild-
andi á alþjóðavettvangi í um-
hverfisvernd. í fjórða lagi það
sem ég kalla þjóðerni og menn-
ingu. Síðast en ekki síst eru það
svo jafnréttismálin."
Ef allar sáttatilraunir fara út
um þúfur má þá búast við sjálf-
stæðu framboði Birtingar eða að
Birting samfylki með krötum?
»Ég er þeirrar skoðunar að
Birting eigi að taka sér tíma og
þroskast og byggja enn frekar
upp málefnalegan grundvöll
sinn. Borgarstjórnarkosningar
eru að mínu mati ekki ýkja mikil-
vægar. Ég leggst því sjálfur gegn
öllum hugmyndum um sjálfstætt
framboð Birtingar eða sameigin-
legt framboð með Alþýðuflokkn-
um einum. Það eina sem ég væri
ef til vill veikur fyrir, bregðist
hugmyndin um samstöðulista,
væri sameiginlegt framboð Birt-
ingar og Kvennalista. Þetta segi
ég vegna þess að ég lít svo á að
Birting standi að mörgu leyti fyrir
þá sömu fersku uppreisn og
Kvennalistinn stóð fyrir í árdaga.
Hinsvegar hefur Kvennalistinn
að mínum dómi verið að þróast í
erfiða átt og virðist á hraðri leið
inn í einangrun. En þetta eru ein-
ungis mínar eigin vangaveitur, ég
hef hvorki viðrað þær innan Birt-
ingar né heldur borið upp bón-
orðið við Kvennalistann.”
Þú lýstir því yflr á landsfundi
Alþýðubandalagsins að þú mynd-
ir ekki gefa kost á þér í komandi
borgarstjórnarkosningum.
Stendur sú yfirlýsing enn, bæði ef
Alþýðubandalagið býður fram
sér og ef farið verður í sameigin-
legt framboð?
„Já, því fær ekkert breytt.“
-Sáf
4 SÍÐA — NYTT HELGARBLAÐ Föstudagur 19. janúar 1990